Ahşap Direkli ve Tavanlı Bir Cami: Yozgat Divanlı Köyü Camii

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 66 - 95, 28.11.2024

Sadakat Safiyye Mumcuoğlu Türker

Öz

Yozgat ili, merkez ve çevre ilçelerinde bulunan ahşap camileri ile öne çıkmaktadır. Bu camilerden biri olan Yozgat’ın merkez ilçesine bağlı Divanlı Köyü Camii literatürde çok az yer almaktadır. XVII. yüzyılda inşa edilen cami, ahşap direkli düz tavanlı örtü sistemi ve kalem işi süslemeleri ile dikkat çekmektedir. Çalışmada, Divanlı Köyü Camii’nin plan, kesit ve cephelerinin rölöveleri çizilerek mimari özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. 1990 yılındaki restorasyon çalışmasına ve mevcut durumuna göre yapının restitüsyon denemesi yapılmıştır. Divanlı Köyü Camii, benzer plan, taşıyıcı ve örtü sistemine sahip Yozgat’ın Şefaatli ilçesindeki Tokmak Hasan Paşa Camii ile karşılaştırma yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada iki caminin de mimari özeliklerini içeren tipoloji tablosu oluşturulmuştur. Tipolojik analiz sonucunda her iki caminin benzer özellikler taşımasının yanısıra Divanlı Köyü Camii’nin cephe ve süsleme detayları açısından Tokmak Hasan Paşa Camii’nden farklılaştığı tespit edilmiştir. Ayrıca XVI. yüzyılda Bozok Sancağı’na bağlı olan Divanlı Köyü’nün idari merkezi olarak kullanıldığı dönemde Divanlı Köyü Camii’nin inşa edildiği ve yapının sarı kesme taş işçiliğindeki özenin bu durumla bağlantılı olabileceği belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yozgat, Ahşap Direkli Cami, Ahşap Tavanlı Cami, Divanlı Köyü Camii, Tokmak Hasan Paşa Camii

Kaynakça

• Acun, Hakkı. “Yozgat ve Yöresi Türk Devri Yapıları”. Vakıflar Dergisi 13, (1981): 635-716.
• Acun, Hakkı. Bozok Sancağı (Yozgat İli)’nda Türk Mimarisi. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 2005.
• Acun, Hakkı. Tüm Yönleriyle Çapanoğulları ve Eserleri. Ankara: TBMM Basımevi, 2016.
• Algaç, Şeyda. “Tekke Eşyaları Tasvirlerine Sahip Bir Camii: Afyonkarahisar Başmakçı Recep Bey Camii”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 106 (Temmuz 2023): 109-125.
• Beykal, Feryal. “Denizli İlinde 19.Yüzyılda Yapılan Duvar Resimli Yapılar”. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, 1996.
• Daşcı, Ayşe. “Yozgat Mihrabları”. Yüksek Lisans Tezi, Konya Selçuk Üniversitesi, 2010.
• Ergin, Ali Şakir. Vakıflar ve Yozgat’ta Tarihi Vakıf Camileri. Yozgat: Türkiye Diyanet Vakfı Yozgat Şubesi, 1994.
• Halaç, Hicran Hanım ve Gülşen, Merve. “Denizli Kalem İşi Süslemeli Cami Motiflerinin Buldan Dokumasıyla Sembolik Etkileşimi”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 9/3 (2020): 2740-2767.
• Savaş Sezer, Makbule. “Yozgat ve Çevresi Tarihi Yapılarındaki Süslemeler”. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, 1998).
• Soyer, Yiğitcan. “Yozgat Divanlı Köyü (Mustafa Paşa) Camii”, Tarih Araştırmaları III, Ed. Yunus Emre Tansü ve Semra Çerkezoğlu, Ankara: İksad Yayınevi, 2022: 199-218.
• Taşkan, Demet. “Yozgat’ta Unutulmuş Bir Eser: Tokmak (Çerkez) Hasan Paşa Camisi”. XII. Uluslararası Türk Sanatı, Tarihi ve Folkloru Kongresi /Sanat Etkinlikleri, 2019: 123-128.
• Tunçay, Hüseyin ve Yavuz, Ercan. Gelenekten Geleceğe Ahşap Camiler. Ankara: Tunçay Yayıncılık, 2023. URL-1:https://earth.google.com/ (Erişim Tarihi: 10.10.2024).
• URL-2:https://www.trthaber.com/foto-galeri/restore-edilen-249-yillik-tokmak-hasan-pasa-camii-yeniden-ibadete-acildi/52862.html (Erişim Tarihi: 10.10.2024).
• VGM Arşivi, Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, 2024.
• YKDD, Yozgat Kültür ve Dayanışma Derneği. Yozgat Kataloğu 1990. İstanbul: Vaha Reklam Hizmetleri ve TİC. A.Ş., 1990.