Uluslararası İlişkiler Disiplininde Epistemolojik Paradigma Tartışmaları: Postpozitivist Kuramlar

Year 2011, Volume: 3 Issue: 4, 139 - 184, 01.06.2011

Bilgehan Emeklier

Abstract

As the post-Cold War systemic shift influenced the epistemology of international relations, the discipline entered into a new transformation process through the debates of positivism and postpositivism. On account of fractions, separations, and similitude of the structure of system variables, positivist epistemologies and theories failed to explain current practice while the phenomenon of modernity encountered legitimacy crisis. Hereby, Pandora‟s Box was opened again in the all fields of social sciences. With the subsequent interdisciplinary and epistemological interaction, the monopoly of neorealism and neorealist concepts in international relations has expired. Nevertheless, the incapacity of postpositivist theories to have a systematic and holistic approach indicates that it is still early for the paradigm change of the discipline.

Keywords

Discipline of International Relations, Paradigm, Epistemology, Positivism,  Postpositivism, Critical Theory, Normative Theory, Constructivism, Postmodernism,  Feminist Theory

ULUSLARARASI İLİŞKİLER DİSİPLİNİNİNDE EPİSTEMOLOJİK PARADİGMA TARTIŞMALARI: POSTPOZİTİVİST KURAMLAR

Abstract

Soğuk Savaş sonrasında sistemde yaşanan değişimin uluslararası ilişkiler epistemolojisine yansıması sonucu disiplin, pozitivizm-postpozitivizm ekseninde yürütülen tartışmalar ile yeni bir değişim-dönüşüm sürecine girmiştir. Sistem değişkenlerinin yapısındaki kırılma, benzeşme ve ayrışmalar neticesinde pozitivist epistemoloji ve kuramların güncel pratiği açıklamakta sıkıntı içine düşmesi ve buna paralel olarak modernite olgusunun meşruiyet krizi ile karşı karşıya kalması, sosyal bilimlerde Pandora‟nın kutusunu yeniden açmıştır. Bu kapsamda yaşanan inter-disipliner ve epistemolojik etkileşim sonucu uluslararası ilişkilerde neo-realizmin ve neo-realist kavramların tekeli kırılmıştır. Ancak postpozitivist teorilerin halihazırda sistematik ve bütüncül bir yaklaşım sergileyememesi, disiplinde paradigma değişiminin gerçekleşmesinin henüz erken olduğunu vurgular niteliktedir.

Keywords

Uluslararası İlişkiler Disiplini, Paradigma, Epistemoloji, Pozitivizm,  Postpozitivizm, Eleştirel Teori, Normatif Kuram, Konstrüktivizm, Postmodernizm, Feminist Kuram

References

• Kitaplar
• AKARSU, Bedia, Çağdaş Felsefe Akımları, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1979
• AKARSU, Bedia, Çağdaş Felsefe: Kant’tan Günümüze Felsefe Akımları, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1994
• ALTUN, Fahrettin, Modernleşme Kuramı: Eleştirel Bir Giriş, Küre Yayınları, İstanbul, 2005 ARI, Tayyar, Uluslararası İlişkiler Teorileri, Alfa Yayınları, İstanbul, 2004
• ARIBOĞAN, Deniz Ülke, Uluslararası İlişkiler Düşüncesi, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2007
• BATTISSELA, Dario, Théories des Rélations Internationales, Presses de Sciences Po, Paris, 2003
• BAYKAN, Fehmi, Aydınlanma Üzerine Bir Derkenar, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2000 BAYLIS, John, SMITH, Steve (Ed.), The Globalization of World Politics: An Introduction to International Relations, Oxford University Press, Oxford, 2001
• BOSTANOĞLU, Burcu, OKUR, Mehmet Akif, Uluslararası İlişkilerde Eleştirel Kuram: Hegemonya, Medeniyetler ve Robert W. Cox, İmge Kitabevi, Ankara, 2009
• BROWN, Chris, AINLEY, Kirsten, Uluslararası İlişkileri Anlamak, çev: OYACIOĞLU, Arzu, Yayın Odası, İstanbul, 2006
• CEVİZCİ, Ahmet, Aydınlanma Felsefesi Tarihi, Asa Kitabevi, Bursa, 2007
• CEVİZCİ, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Engin Yayıncılık, İstanbul, 1999
• ÇİĞDEM, Ahmet, Akıl ve Toplumun Özgürleşimi: Jürgen Habermas ve Eleştirel Epistemoloji Üzerine Bir Çalışma, İletişim Yayınları, İstanbul, 2008
• ÇİĞDEM, Ahmet, Aydınlanma Düşüncesi, İletişim Yayınları, İstanbul, 1997
• DAĞI, İhsan, İnsan Hakları, Küresel Siyaset ve Türkiye, Boyut Kitapları, İstanbul, 2000 EVANS, Graham, NEWNHAM, Jeffrey (Ed.), Uluslararası İlişkiler Sözlüğü, çev: UTKU, Ahsen, Gökkubbe Yayınları, İstanbul, 2007
• FALK, Richard, Dünya Düzeni Nereye: Amerikan Emperyal Jeopolitikası, (Çev.) DOMANİÇ, Neşenur, ARHAN, Nusret, Metis Yayınları, İstanbul, 2005
• FALK, Richard, Küreselleşme ve Din, (Çev.) BAŞOĞLU, Hasan Tuncay, Küre Yayınları, İstanbul, 2003
• FEATHERSTONE, Mike, LASH, Scott, ROBERTSON, Roland (Ed.), Global Modernities, Sage Publications, London, 1995
• FEYERABEND, Paul, Özgür Bir Toplumda Bilim, (Çev.) KARDAM, Ahmet, Ayrıntı Yayınevi, İstanbul, 1991
• GENEST, Marc A., Conflict and Cooperation: Evolving Theories of International Relations, Thomson Wadworth, USA, 2004.
• JACKSON, Robert, SØRENSEN, Georg, Introduction to International Relations, Oxford, University Press, New York, 1999
• KEJANLIOĞLU, Beybin, Frankfurt Okulu’nun Eleştirel Bir Uğrağı: İletişim ve Medya, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 2005
• KEYMAN, Fuat, Uluslararası İlişkiler Kuramını Yeniden Düşünmek, Alfa Yayınları, İstanbul, 2000
• KONGAR, Emre, Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2007
• KNUTSEN, Torbjon L., Uluslararası İlişkiler Teorisi Tarihi, (Çev.) ÖZAY, Mehmet, Açılım Kitap, İstanbul, 2006
• KUHN, Thomas, Bilimsel Devrimlerin Yapısı, (Çev.) KUYAŞ, Nilüfer, Alan Yayıncılık, İstanbul, 1991
• MAGEE, Bryan, Karl Popper’in Bilim Felsefesi ve Siyaset Kuramı, (Çev.) TUNÇAY, Mete, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1990
• MILLER, David (haz.), Blackwell’in Siyasal Düşünce Ansiklopedisi, (Çev.) PEKER, Bülent, KIRAÇ, Nevzat, Ümit Yayıncılık, Ankara, 1995
• MICHEL, Andrée, Feminizm, (Çev.) TEKELİ, Şirin, İletişim Yayınları, Cep Üniversitesi, İstanbul, tarihsiz
• OUTHWAITE, William (Ed.), Modern Toplumsal Düşünce Sözlüğü, çev: PAKDEMİR, Melih, İletişim Yayınları, İstanbul, 2008
• ÖZİPEK, Bekir Berat, Muhafazakârlık: Akıl, Toplum, Siyaset, Kadim Yayınları, Ankara, 2005 POPPER, Karl, Bilimsel Araştırmanın Mantığı, (Çev.) AKA, İlknur, TURAN, İbrahim, Kazım Taşkent Klasik Yapıtlar Dizisi, Yapı Kredi Bankası, İstanbul, 1998 ROUSSEAU, Jean Jacques, Emile, (Çev.) ARUNÇ, Yaşar, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2009
• SLATER, Phil, Frankfurt Okulu, (Çev.) ÖZDEN, Ahmet, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 1998 SÖNMEZOGLU, Faruk, Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1995 Makaleler
• ALATLI, Alev, “ 'Doğu-Batı' İçi Boş Bir Tasnif”, Doğu Batı, Sayı: 2, 1998
• BAĞCE, Emre, “İbni Haldun‟un İdeoloji Kuramı: Karşılaştırmalı Bir Çözümleme”, Doğu-Batı, Sayı: 31, 2005
• BOZDAĞLIOĞLU, Yücel, “Yapılandırmacı Yaklaşım (Konstrüktivizm), Uluslararası İlişkiler, Giriş, Kavram ve Teoriler, (Ed.) ÇAKMAK, Haydar, Platin Yayınları, Ankara, 2007
• COŞKUN, Birgül Demirtaş, “Post-modern Yaklaşım”, içinde: Uluslararası İlişkiler, Giriş, Kavram ve Teoriler, (Ed.) ÇAKMAK, Haydar, Platin Yayınları, Ankara, 2007 DAĞI, İhsan, “Normatif Yaklaşımlar: Adalet, Eşitlik ve İnsan Hakları”, içinde: Devlet, Sistem ve Kimlik, (Der.) DAĞI, İhsan D., ERALP, Atila…, İletişim Yayınları, İstanbul, 2007
• ERALP, Atila, “Uluslararası İlişkiler Disiplininin Oluşumu: İdealizm-Realizm Tartışması”, Devlet, Sistem ve Kimlik, (Der.) DAĞI, İhsan D., ERALP, Atila…,