Türkiye’de Çeltik Üretiminde Yabancı Ot Durumunun Değerlendirilmesi

Year 2020, Volume: 3 Issue: 4, 290 - 300, 01.10.2020

Ayse Yazlık Ali Rıza Bör Ezgi Eroğlu

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'de pirinç üretiminde doğrudan ve/veya dolaylı etkileri olan yabancı otların genel bir değerlendirmesi yapılmıştır. Bunun için Türkiye’de çeltik üretiminde yabancı otlara yönelik yapılan çalışmalar, basılı kitap ve raporlar dahil olmak üzere toplam 37 kaynak ele alınmış ve bu kapsamda değerlendirilmiştir. Çeltik üretiminde yabancı otlara karşı uygulanabilecek ortak önlemler ve yönetim çalışmalarına bir kaynak hazırlamak amacıyla ilgili alanlarda sorun teşkil eden yabancı otların genel özellikleri ve bölgelere göre dağılımını kapsayan bir liste oluşturulmuştur. Oluşturulan listenin değerlendirilmesi sonucunda; 26 familyadan 95 yabancı ot taksonunun çeltik üretim alanlarında mevcut olduğu tespit edilmiştir. Taksonlara ait familyalar incelendiğinde; 23 takson ile Poaceae ilk sırada yer alırken, bunu sırayla Cyperaceae (14 takson) ve Asteraceae (11) familyaları takip etmiştir. Taksonların yaşam formları incelendiğinde 50 taksonun karasal, 34 taksonun sucul, 11 takson ise hem karasal hem de sucul forma sahiptir. Yaşam süreleri göz önüne alındığında ise 54 taksonun çok yıllık, 38 taksonun tek yıllık, 3 taksonun ise çoklu yaşam süresine sahip olduğu belirlenmiştir. Çeltik üretim alanlarında yabancı otların doğrudan tespitine yönelik çalışmaların bölgesel dağılımı dikkate alındığında; Marmara Bölgesi 10 çalışma ile ilk sırada yer alırken bu bölgeyi sırasıyla Karadeniz (5 çalışma), Güney Doğu Anadolu (3) ve diğer bölgeler (2) takip etmiştir. Elde edilen tüm veriler Türkiye'de çeltik üretim sahalarında yabancı ot sorunları ve kontrol önlemleri ile ilgili çalışmaların sınırlı olduğunu göstermektedir. Ayrıca yönetim çalışmalarının genel olarak kimyasal kontrol ile ilgili olduğu vurgulanmalıdır. Bu nedenle yabancı ot + çeltik üzerine yapılan çalışmaları tüm bölgelerde sürdürmek, arttırmak ve desteklemek faydalı olacaktır. Nitekim ülke genelinde ihtiyaç duyulan pirinç tüketimini karşılamak ve çeltik üretiminde sürdürülebilirliği sağlamak için yapılacak bu tür çalışmaların önemli katkıları olacaktır.

Keywords

Çeltik, Poaceae, Sürdürülebilirlik, Yabancı ot, Yönetim

Evaluation of Weed Status in Rice Production in Turkey

Abstract

In this study, an overall assessment of weeds was done which have the direct and /or indirect impacts, in rice production in Turkey. For this, studies for weeds in paddy production in Turkey, including books and reports, a total of 37 sources were considered and evaluated in this context. In order to prepare a resource for the common measures and management studies that can be applied against weeds in paddy production, a complete list was created that includes the general characteristics and distribution of weeds that pose problems in the relevant areas. The results of the evaluation of the created list; it has been determined that 95 weed taxa from 26 families exist in paddy production areas. Considering the families belonging to the determined taxa, Poaceae ranks first with 23 taxa, followed by Cyperaceae (14 taxa) and Asteraceae (11). In terms of life forms, 50 taxa were terrestrial and 34 were aquatic, while 11 taxa have both terrestrial and aquatic forms. Considering the lifetime, it determined that 54 taxa have perennial, 38 taxa annual and 3 taxa multiple life forms. Take into account in the regional distribution, the studies for the direct detection of weeds in the paddy fields, the Marmara Region ranks first with 10 studies, it was followed by the Black Sea (5 studies), South East Anatolia (3) and other regions (2). Based on the obtained all the data, the studies about the problems and control measures of weed species in rice production fields are limited in Turkey. Also it should be emphasized that the management studies have generally related chemical control. Therefore it would be useful to sustain, increase and support studies on weed + paddy in all regions. As a matter of fact, such studies that can be done to fulfil the rice consumption needed throughout the country and to ensure sustainability in paddy production will be significant contributions.

Keywords

Paddy, Poaceae, Sustainability, Weed, Management

References

• Anonim 2007. Çeltik Hastalık ve Zararlıları ile Mücadele. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Yayınları. URL: https://www.tarimorman.gov.tr/GKGM/Belgeler/Uretici_Bilgi_Kosesi/Dokumanlar/celtik.pdf (erişim tarihi: 05.12.2019).
• Anonim 2011. Ulusal Hububat Konseyi Çeltik Raporu. URL: http://www.uhk.org.tr/dosyalar/UHK_celtikraporu.pdf (erişim tarihi: 12.01.2020).
• Anonim 2017. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. Çeltik Entegre Mücadele Teknik Talimatı. URL: https://www.tarimorman.gov.tr/TAGEM/Belgeler/Entegre/çeltik%20entegre.pdf (erişim tarihi: 20.05.2020).
• Anonim 2020. Türkçe Bitki Adları. URL: http://www.bizimbitkiler.org.tr (erişm tarihi: 14.02.2020).
• Allard RW. 1960. Principles of plant breeding. John Wiley and Sons, Inc, Newyork.
• Altop E, Mennan H, Haghnama K. 2015. Çeltik tarımında Oryza sativa L. (kırmızı çeltik) ve Echinochloa oryzicola Vasinger (geç akdarı) istilası. Türk Herb Derg, 18(3): 32-35.
• Altop E, Mennan H. 2018. Çeltik Ekim alanlarında sorun olan Cyperus difformis L. (kız otu)’in genetik ve morfolojik çeşitliliğinin belirlenmesi. Bitki Kor Bült, 58(4): 231-246.
• Aybeke M. 2016. Trakya bölgesi çeltik tarlalarında görülen yeni bir yabancı otun (dip otu = Lindernia dubia (L.) Pennell, Scrophulariaceae) morfolojik özellikleri. Trakya Üniv Fen Bil Derg, 7(1): 33-36.
• Bulut İ. 2006. Genel Tarım bilgileri ve tarımın coğrafi esasları. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
• Damar İ. 2006. Edirne ili çeltik üretim alanlarında bulunan yabancı ot türleri ve yoğunluklarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Demircan AK. 2006. Gönen rehberi. Referans Yayınları, İstanbul.
• Doğanay, H. 1985. Tarım coğrafyası. Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Ders Notları, 86.
• FAO, 2018. Uluslararası Pirinç Komisyonu. URL: http://www.fao.org/3/Y6618E/Y6618E00.htm (erişim tarihi: 23.04.2020).
• GBIF Secretariat: GBIF Backbone Taxonomy. DOI: 10.15468/39omei, URL: https://www.gbif.org/species/5284517 (erişim tarihi: 02 April 2020).
• Göney S. 1986. Sıcak bölgelerde ziraat hayatı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Görel E, Muslu EE, Üremiş İ, Uludağ A. 2015. Weeds in rice fields of Turkey and provisions for future. In: Sixth International Scientific Agricultural Symposium “Agrosym 2015”.
• Gözenç S. 1985. Japonya ve Güneydoğu Asya’da pirinç ziraatı. İstanbul Üniversitesi Deniz Bil ve Coğrafya Enst Bülten, 2(2).
• Gül U. 2003. Çeltik. Tarımsal Ekonomik Araştırma Enstitüsü-Bakış, 15(3).
• Güncan A, Karaca M. 2018. Yabancı ot mücadelesi. Selçuk Üniversitesi Basım Evi, Konya.
• Güngördü E. 2006. Türkiye’nin beşeri ve ekonomik coğrafyası. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• IPNI. 2020. International Plant Name Index. URL: http://www.ipni.org (erişim tarihi: 05.02. 2020).
• Işık D, Mennan H, Ecevit O. 2000. Samsun ili çeltik ekim alanlarında görülen yabancı ot türlerinin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniv Zir Fak Derg, 15(3): 99-104.
• Işık D, Mennan H. 2001. Çeltikte darıcan (Echinochloa crus galli (L.) P. Beauv), kurbağa kaşığı (Alisma plantago aquatica L.) ve sandalye sazının (Scirpus mucranatus Pollich) rekabet yeteneklerinin araştırılması. Türkiye Herb Derg, 4(2): 47-57.
• Linder HP, Lehmann CER, Archibald S, Osborne CP, Richardson DM. 2018. Global grass (Poaceae) success underpinned by traits facilitating colonization, persistence and habitat transformation. Biol Rev, 93(2): 1125-1144.
• Öktem A. 2016. Şanlıurfa koşullarında karacadağ çeltiği (Oryza sativa L.) yetiştiriciliği üzerine anket çalışması. Türkiye Tar Araş Derg, 3(2): 102-108.
• Özaslan C. 2015. Determination of weeds in rice of south eastern anatolian region of Turkey. Scientific Papers Series A. Agron, LV(III): 260-265.
• Özer Z. 1993. Niçin yabancı ot bilimi. Türkiye 1. Herboloji Kongresi, 3-5 Şubat 1993, 1-7, Bildiri Kitabı, Adana.
• Özşahin E. 2008. Gönen ovasında pirinç tarımı. Fırat Üniv Sos Bil Derg, 18(2): 49-70.
• Öztürk D, Akçay Y. 2010. Güney Marmara bölgesinde çeltik üretiminin genel bir değerlendirmesi. Gaziosmanpaşa Üniv Zir Fak Derg, 27(2): 61-70.
• Sezer İ, Mut Z. 2004. Samsun ilinde çeltik tarımının durumu ve üretimi artırmak için öneriler. GOÜ Ziraat Derg, 21(1): 57-66.
• Sokat Y, Özkul Ç. 2015. Bentozone+Mcpa etken maddeli herbisitlerin çeltik üretim alanlarında sorun olan darıcan ve kızotu yabancı ot türlerine etkisinin araştırılması. Uluslararası Katılımlı Konuralp Çeltik Çalıştayı, 14-16 Aralık 2015, 47, Düzce, Türkiye, Bildiriler Kitabı.
• Sürek H, Ünan R, Beşer N, Kaya R, Kara A. 2016. yabancı ot ilaçlarına dayanıklı bazı çeltik (Oryza sativa L.) genotiplerinin geliştirilmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araş Enst Derg, 25(Özel sayı-1): 94-99.
• Şahin S. 2002. Tosya – Osmancık ve Kargı İlçelerinde çeltik tarımı. Gazi Eğitim Fak Derg, 22(3): 19-35.
• Taşlıgil N, Şahin G. 2011. Türkiye’de çeltik (Oryza sativa L.) yetiştiriciliği ve coğrafi dağılımı. Adıyaman Üniv Sos Bil Enst Derg, 6: 182-203.
• Tepe I. 2014. Yabancı otlarla mücadele. Sidas Medya Yayıncılık, Van.
• Tosun O, Eser D, Yürür N, Gökçora H, Kün E, Şehirali S. 1979. Bitki yetiştirme ve ıslahı, Ders Notu No: 33, Ankara Üniv Zir Fak, Ankara.
• Türkseven S, Demirci M. 2015. Pirinç tarlalarında istilacı bir tür; Diplachne fusca (L.) P. Beauv. Türk Bil Derg, 18(3): 56-57.
• USDA. 2020. Agricultural Research Service (ARS), (erişim tarihi: 14.04.2020).
• Uzun K, Demirkan H. 2013. Determination of weeds in rice region of Edirne - Uzunköprü and Researches on chemical control of those weeds. Türkiye Fitopat Dern Derg, 42(1-3): 1-12.
• Uzun A, Nemli Y. 1985. Güneydoğu Anadolu bölgesindeki çeltik alanlarındaki bazı darıcan (Echinochloa spp.) ve bazı tek yıllık topalak (Cyperus spp.) türleri üzerinde çalışmalar I, türlerin biyolojisi ve ekolojisi. IV. Türk Fitopatoloji Kong Bil Özet, 29.
• Üremiş İ, Sertkaya G, Çarpar H, Sertkaya E, Yıldırım AE. 2015. Hatay ili yerli “Derviş” çeşidi çeltik alanlarında bulunan yabancı ot türlerinin belirlenmesi. Uluslararası Katılımlı Konuralp Çeltik Çalıştayı, 14-16 Aralık 2015, 42-43, Düzce, Türkiye.
• Yazlık A, Çöpoğlu E, Özçelik A, Tembelo B, Yiğit M, Albayrak B, Baykuş MA, Aydınlı V. 2019. Yabancı ot türleri ve etkileri: Düzce’de meyve fidanlık alanı örneği. Tekirdağ Zir Fak Derg, 16(3): 389-401.