EVALUATION OF GRADUATE THESES ON GENDER AND GENDER INEQUALITY IN SPORT: YÖK THESIS AND PROQUEST EXAMPLE

Year 2025, Volume: 19 Issue: 2, 57 - 75, 31.08.2025

Emre Belli , Özlem Ece Başoğlu , Şükran Dertli

https://doi.org/10.61962/bsd.1559972

Abstract

This study aims to reveal the general profile of graduate theses in national and international literature on gender and gender inequality in sports. At this point, graduate theses accessed through ProQuestTM and Yök Tez databases were evaluated. For these reasons, in this study, the data obtained from 216 thesis studies in the national and international literature in Yök Tez and ProQuestTM databases were analyzed by the bibliometric analysis method. The status of postgraduate theses on gender and gender inequality in sports in Yök Tez and ProQuestTM were analyzed with parameters such as “academic level”, “year”, “publication language”, and “subject”. In this context, it was found that 78 of the 107 graduate theses in Yök Tez related to gender and gender inequality in sports were master's theses, 27 were doctoral theses and 2 were proficiency in art theses. In comparison, 78 of the 109 graduate theses in ProQuestTM were postgraduate theses and 31 were master's theses. In addition, it was determined that the postgraduate theses in Yök Tez were prepared between 2005-2023, while the postgraduate theses in ProQuestTM were prepared between 1989-2023. It was found that the publication languages of graduate theses were mostly Turkish in Yök Tez and English in ProQuestTM. It is recommended that bibliometric analysis be conducted with data from different databases for researchers who plan to study the subject.

Keywords

Yök Tez , ProQuestTM , gender , gender inequality , bibliometrics

SPORDA TOPLUMSAL CİNSİYET VE CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİ ÜZERİNE YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ: YÖK TEZ VE PROQUEST ÖRNEĞİ

Abstract

Bu araştırmanın amacı sporda toplumsal cinsiyet ve cinsiyet eşitsizliği ile ilgili ulusal ve uluslararası literatürdeki lisansüstü tezlerin genel profilini ortaya koymaktır. Bu çalışma, sporda toplumsal cinsiyet ve cinsiyet eşitsizliği konularında yapılan lisansüstü tezlerin eğilimlerini ve gelişim süreçlerini inceleyerek, araştırmacılara bu alandaki literatürün evrimini ve araştırma boşluklarını anlamada yardımcı olacaktır. Elde edilen bulgular, alan yazındaki önemli temaları ve araştırma konularındaki gelişim yönlerini ortaya koymakta, bu alanda yeni çalışmalar yapmayı planlayan araştırmacılara rehberlik edecek ipuçları sunmaktadır. Ayrıca, bibliyometrik analizlerin gelecekteki araştırmalar için yönlendirici bir kaynak olacağı, aynı zamanda toplumsal cinsiyet ve cinsiyet eşitsizliği konularındaki literatüre ulusal ve uluslararası düzeyde katkı sağlaması beklenmektedir. Bu şekilde, araştırmacılar için alandaki boşlukların tespiti ve gelecekteki araştırmalar için bir temel oluşturulmasına olanak tanınacaktır. Bu noktada ProQuestTM ve Yök Tez veri tabanları üzerinden erişim sağlanan lisansüstü tezler değerlendirilmeye alınmıştır. Bu gerekçelerle yapmış olduğumuz bu araştırmada Yök Tez ve ProQuestTM veri tabanlarında yer alan ulusal ve uluslararası literatürdeki toplam 216 tez çalışmasından elde edilen veriler bibliyometrik analiz yöntemiyle incelenmiştir. Sporda toplumsal cinsiyet ve cinsiyet eşitsizliği ile ilgili Yök Tez ve ProQuestTM’ deki lisansüstü tezlerin durumu “akademik düzey”, “yıl”, “yayın dili”, “konu” gibi parametrelerle analiz edilmiştir. Bu bağlamda sporda toplumsal cinsiyet ve cinsiyet eşitsizliği ile ilgili Yök Tez’deki 107 lisansüstü tezinden 78’inin yüksek lisans, 27’sinin doktora ve 2’sinin sanatta yeterlilik tezleri olduğu, ProQuestTM’deki 109 lisansüstü tezinden 78’inin doktora ve 31’inin yüksek lisans tezleri olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte Yök Tez’deki lisansüstü tezlerinin 2005-2023 yılları arasında, ProQuestTM’deki lisansüstü tezlerinin ise 1989-2023 yılları arasında hazırlandığı belirlenmiştir. Lisansüstü tezlerinin yayın dillerinin Yök Tez’de en fazla Türkçe, ProQuestTM’de ise İngilizce olarak hazırlandığı bulgusuna ulaşılmıştır. Konuyla ilgili çalışma yapmayı planlayan araştırmacılara yönelik olarak farklı veri tabanlarındaki verilerle bibliyometrik analizin yapılması önerilmiştir.

Keywords

Yök Tez , ProQuestTM , toplumsal cinsiyet , cinsiyet eşitsizliği , bibliyometri

Ethical Statement

“Sporda Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Eşitsizliği Üzerine Yapılan Lisansüstü Tezlerin Değerlendirilmesi: Yök Tez ve Proquest Örneği” çalışma kapsamında elde edilen veriler WoS veri tabanından alınmış olup bu kapsamdaki verilerin etik kurul izni gerektirmemesi nedeniyle etik kurul onayı alınmamıştır. “Mevcut araştırma süresince “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” çerçevesinde hareket edilmiştir.” “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Araştırmanın uygulaması etik kurul izin zorunluluğu gerektirmemektedir.”

References

• 1. Esmer, Y. (2020). Spor yönetimi ve etik. İY Gök ve F Dayı (Eds.). Sporda finansal, ekonomik ve sosyal araştırmalar. 1. Baskı. Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti. Ankara, 473-500
• 2. Kavasoğlu İ., Yaşar M. (2016). Toplumsal cinsiyet normlarının dışındaki sporcular. Spor Bilimleri Dergisi, 27(3), 118-132.
• 3. Hall MA. (1988). The discourse of gender and sport: From femininity to feminism. Sociology of Sport Journal, 5, 330-340.
• 4. Bardakçı Ş., Oğlak S. (2022). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği endeksi ve Türkiye. Toplumsal Politika Dergisi, 3(1), 71-90.
• 5. Dağcı S., Ören B. (2019). Cinsiyet eşitsizliği, kadına yönelik şiddet ve sağlık çalışanlarının yaklaşımı. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 50(4), 236-240.
• 6. Koca C., Bulgu N. (2005). Spor ve toplumsal cinsiyet: Genel bir bakış. Toplum ve Bilim, 103, 163-184.
• 7. Merigó JM., Yang JB. (2017). A bibliometric analysis of operations research and management science. Omega(73), 37-48.
• 8. Başoğlu ÖE., Belli E. (2024). Spor ve duygusal zekâ ilişkili çalışmaların bibliyometrik analizi. Anatolia Sport Research, 5(1), 1-10.
• 9. Dertli Ş., Belli E. (2023). Spor, Sosyoloji ve Psikoloji ilişkisini ele alan lisansüstü tez çalışmalarının bibliyometrik incelemesi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(16), 1-21. doi:10.29157/etusbed.1134152
• 10. Bozdemir E., Çivi F. (2019). Standart maliyet yönteminin görsel haritalama tekniğine göre bibliyometrik analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi(81), 59-84. doi:10.25095/mufad.510582
• 11. Özsaatci FGB. (2022). Sosyal medya pazarlaması alanındaki yayınların bibliyometrik analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(4), 3177-3192.
• 12. Düşmezkalender E., Metin M. (2019). Alternatif turizme yönelik bibliyometrik bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 813-824.
• 13. Yıldız E. (2022). Türkiye’de gebelik ve anestezi konulu yayınların bibliyometrik analizi. Black Sea Journal of Health Science, 5(1), 50-55.
• 14. Acar N. (2023). Animasyon konulu makalelerin bibliyometrik analizi: Dergipark örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(2), 1153-1165.
• 15. Demir Y., Çiftçi GE., Tüfekçi İ. (2023). Kadına Yönelik Ekonomik İstismara İlişkin Bibliyometrik Bir Analiz. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(1), 552-572.
• 16. Rodriguez SA., Rivas CG., Leslie HS., Johnson NA. (2023). Income Inequality in Relation to Policies, Taxes, and Gender: A Bibliometric Analysis. Journal of Scientometric Research, 12(3), 699-726.
• 17. Jalal SK., Mukhopadhyay P. (2022). Gender differences, data carpentry and bibliometric studies in Mathematics. COLLNET Journal of Scientometrics and Information Management, 16(2), 465-476.
• 18. Dehdarirad T., Villarroya A., Barrios M. (2015). Research on women in science and higher education: a bibliometric analysis. Scientometrics, 103, 795-812.
• 19. Gürsoy M. (2022). Sosyoloji alanında yayınlanmış aile içi şiddet konulu araştırma makalelerinin genel görünümü: Bibliyografik bir analiz. Journal of History School (JOHS), 15(61), 4400-4433.
• 20. Tanış ZS. (2024). Yönetim kurulunda cinsiyet çeşitliliği ve kurumsal inovasyon üzerine yapılan çalışmaların bibliyometrik analizi. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi(17), 153-166.
• 21. Elmas Ç., Boyacıoğlu EZ. (2021). ‘Kadın ve turizm’konulu çalışmaların görsel haritalama tekniğine göre bibliyometrik analizi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 1051-1069.
• 22. Aksay NK., Yalçın H. (2023). Kadın çalışmalarının yarım yüzyılı: Bibliyometrik bir analiz. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 9(1), 32-65.
• 23. Boyacıoğlu EZ., Elmas Ç. (2019). “Turizm ve Kadın” Olgusunun Bibliyometrik Yaklaşım ile İncelenmesi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 17(1), 32-52.
• 24. Savaşan BA., Girgin GK. (2020). Profesyonel mutfaklarda cinsiyet ayrımcılığı: kadın şeflerin karşılaştığı zorluklar üzerine bibliyometrik bir analiz. Uluslararası Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 8(2), 202-212.
• 25. Aslan OE. (2006). Cumhuriyet ve kadın memurlar. Amme İdaresi Dergisi, 39(4), 117-149.
• 26. Kılıç SM., Yılmaz DV. (2019). Cumhuriyet dönemi kadın dergileri (1923-1992). OPUS International Journal of Society Researches, 10(17), 2139-2156.
• 27. Kömürcü D. (2009). Geçmişle gelecek arasında bir alternatif arayışı: sosyal demokrat halkçı parti. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(2).
• 28. Türkkan VD., Kalaycı T. (2024). Erken Cumhuriyet Döneminde toplumsal cinsiyet bağlamında mekânsal dönüşüm. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 11(113), 2273-2280.
• 29. Yeniçeri Z., Koç E. (2021). COVID-19 Pandemi Sürecinin Toplumsal Cinsiyet Eşit (siz) liğine Etkileri| The Effects of COVID-19 Pandemic on Gender (In) Equality. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 4(1), 80-102.
• 30. Buzkıran MK., Arıcı A., Hasanoğlu R., Gümüş B., Şahin E. (2024). Covid-19 pandemisi döneminde esnek çalışma modeliyle çalışan bireylerin aile içi rol ve sorumluluklarında meydana gelen değişimler. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(3), 1580-1602.
• 31. Pektaş GA., Kurgun H. (2024). Güçlendirme Yaklaşımı Perspektifinden Kadın Girişimciler: Turizm Sektörü Üzerine Nitel Bir Araştırma (Women Entrepreneurs from the Perspective of Empowerment Approach: A Qualitative Research on the Tourism Sector). Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 12(2), 1382-1405.
• 32. Anaç N., Arslan V. (2024). Cinsiyet Eşitliği ve Kadın İstihdamı: Karikatürlerde Kadın Mühendisler. Fe Dergi, 16(1), 176-214.
• 33. Narin M., Dip E., Karapınar N., Kolayiş H. (2024). Sporun eşitlik oyunu: Kadın spor yöneticilerin karşılaştığı zorluklar. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 94-113.
• 34. Korkmaz EF., Yıldız Y. (2024). Spor eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında kraliçe arı sendromu. Herkes için Spor ve Rekreasyon Dergisi, 6(1), 23-31.
• 35. Uzuncaköse Y. (2023). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik stilleri ile ilgili yapılan çalışmaların analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 11(1), 61-74.