EĞİTMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE 5 – 6 YAŞ OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU OLAN ÇOCUKLARDA SPORUN SOSYAL BECERİ DÜZEYLERİ VE DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2016, Cilt: 10 Sayı: 2, 280 - 294, 01.08.2016

Gizem Karakaş Atike Yılmaz Hande Baba Kaya

Öz

Bu çalışma, 5 – 6 yaş otizm spektrum bozukluğu olan çocukların sosyal beceri düzeylerini ve davranışlarını değerlendirmek amacı ile yapılmıştır. Çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma Kocaeli ve Sakarya ilindeki otizm merkezlerinde eğitim alan 11 kız ile 25 erkekten oluşan toplam 36 çocuğu kapsamaktadır. Çocuklara yönelik sorular öğretmenleri ve spor eğitmenleri tarafından yanıtlanmıştır. Katılımcılara araştırmacılar tarafından geliştirilen çocuk bilgi formu, Avcıoğlu 2007 tarafından geçerlik-güvenirlik çalışması yapılan ve 4 ile 6 yaşlarındaki çocukların sahip olması gereken sosyal becerileri ölçen Sosyal Beceri Değerlendirme Ölçeği 4 -6 yaş ile Gülay 2008 tarafından öğretmen görüşleri doğrultusunda okul öncesi dönem çocuklarının okulda akranlarıyla olan ilişkilerini değerlendirmek amacıyla geliştirilen Ladd ve Profilet Çocuk Davranış Ölçeği kullanılmıştır. Otizmli çocukların sosyal beceri düzeylerinin ve davranışlarının değerlendirilmesinde yaş, cinsiyet, tanı, ne kadar süredir özel eğitim aldığı, uğraştığı spor/egzersiz türü, ne kadar süredir spor/egzersiz yaptığı, spor/egzersizi ne sıklıkta ve ne kadar zaman harcadığı açılarından değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde betimsel istatistiki işlemlerden sonra gruplar arasındaki farkı belirlemeye yönelik olarak Mann Whitney U testi ve Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır ve analizlerde anlamlılık düzeyi olarak .05 ele alınmıştır. Elde edilen bulgularda, egzersiz yapan çocukların kişiler arası beceriler ile kızgınlık davranışlarını kontrol etme ve değişikliklere uyum sağlama becerilerinin egzersiz yapmayanlara göre daha iyi düzeyde olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, cinsiyet, özel eğitim alma süresi, yaptığı egzersiz türü, egzersiz yapma süresi, egzersiz yapma sıklığına ilişkin herhangi anlamlı bir bulguya rastlanmazken, çocukların egzersiz için ayırdığı saatin saldırganlık, sosyal davranış, kişiler arası beceriler, kendini kontrol etme becerileri, amaç oluşturma becerileri ve sonuçları kabul etme becerileri arasında anlamlı fark yarattığı sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, çocukların egzersiz yapmalarının bazı sosyal davranış becerilerini iyileştirdiği, egzersize ayrılan saati daha fazla olan çocukların davranışlarında ve sosyal becerilerin bazı parametrelerinde anlamlı fark olduğu tespit edilmiştir. Egzersiz ayrılan saat arttıkça uzun vadede daha fazla olumlu gelişmenin ortaya çıkacağı kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Otizm spektrum bozukluğu, spor, sosyal beceri değerlendirme, davranış

TEACHERS COMMENTS BY 5 - 6 AGE CHILDREN WITH AUTISM SPECTRUM DISORDERS AND BEHAVIOR OF THE EFFECT OF SOCIAL SKILLS LEVEL SPORTS

Öz

In this study, 5 – 6 years old who have the autism spectrum disorder, were conducted in order to assess the level of children's social skills and behavior. In the screening model were used in the study. In the province of Kocaeli and Sakarya at the autism research center consisted of girls 11 girls 25 boys, a total of 36.Questions were answered by the teachers and sports trainers for children. Developed by researchers from the participants, personal information form, Avcıoğlu 2007 reliability and validity of the study is made and by 4 to 6 year old children social skills rating scale that measures that should have 4 -6 years with Gülay 2008 in accordance with the views of teachers by pre-school children and their relationship with their peers at school Ladd and Profilet child behavior scale was used in order to assess the developed.In the assessment of level of social skills of children with autism and behavior age, gender, diagnosis, how long

Anahtar Kelimeler

Autism spectrum disorder, sport, social skills rating scale, behavior

Kaynakça

• Akçakın, M., ‘’Normal Eğitim Gören Otistik Çocuklarla Özel Eğitim Gören Otistik Çocukların Karşılaştırıldığı Bir İzleme Çalışması’’ Türk Psikoloji Dergisi. 8 (29),3-9, Ankara. [In Turkish] Akçakın, M., ve Kerimoğlu, E., ‘’Otistik Bozuklukta Tanı Koyma ve Belirti Dağılımı’’ Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 46, 413-428. 1993 [In Turkish]
• American Psychiatric Association., Diagnostic and statistical manual of mental disorder ( 4th ed.), Washington, DC:Author, 2000
• Arslan, E., & İnce, G., ‘’The Effects of 12 weeks Exercise Program on the Level of Gross Motor Skill of the Children with Atypical Autism’’ International Journal of Sports, Exercise and Training Science, 1(1). pp. 51-62, 2015
• Aşçı H., Kirazcı S., (Editör, N., Mirzeoğlu), Spor Bilimlerine Giriş, Bağırgan Yayınevi, s:189, Ankara, 2003.[In Turkish]
• Ataman A., Özel Eğitime Giriş, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, s. 25, Ankara, 2003. [In Turkish]
• Avcıoğlu H.,’’ Reliability and Validity Study of The Social Skill Evaluation Scale (4-6 Age)’’ Journal of Abant Izzet Baysal University Faculty of Education. vol:7(2),87-101, Avcıoğlu, H., Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklara Sosyal Becerilerin Öğretilmesinde İşbirlikçi Öğrenme Yöntemi İle Sunulan Öğretim Programının Etkililiğinin İncelenmesi. OMEP Dünya Konsey Toplantısı ve Konferansı. 1. Kitap, Yapa Yayınları, s:490-505, İstanbul: 2004. [In Turkish]
• Aydın, A., Otizmde İlk Adım, Epsilon Yayıncılık Hizmetleri, s. 77, Ankara, 2003. [In Turkish]
• Balçık B., Çiftçi-Tekinarslan İ., ‘’Sosyal beceri öğretiminde sosyal öykülerin etkisi’’ 20. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, 21-23 Ekim-2010, Gaziantep,Türkiye. [In Turkish]
• Bodur S., Soysal AS., İşeri E., Şenol S., ( Spence ve ark., Tanguay, Filipek ve ark.dan aktaran), “Otistik Bozukluğun Erken Belirtileri Ve Tanısı”, Çocuk Ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13(3), s.130, 2006. [In Turkish]
• Bodur Ş. Soysal, AŞ., ‘’Otizmin Erken Tanısı ve Önemi’’ Sürekli Tıp Eğitim Dergisi,, 13, 394-98, 2004.[In Turkish]
• Bondy, A., ‘’A Clear Picture: The Use and Benefits of PECS’’ Newsletter, 31 (3). pp. 3-10, 2008
• Çalışkan Çoban E., The effects of creative drama programme, applied to the students with social skills deficiencies and to their mothers, on devolopment of students level of social skills. Dokuz Eylül University, Institute of Educational Sciences, Master Thesis, İzmir, Darıca N., Abidoğlu Ü., Gümüşçü Ş., Otizm ve Otistik Çocuklar, Özgür Yayınları, İstanbul, 2005. [In Turkish]
• Niğde University Journal of Physical Education And Sport Sciences Vol 10, Issue 2, 2016
• Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi Cilt 10, Sayı 2, 2016