SPOR YAPMANIN ENGELLİ BİREYLERDEKİ ÖZSAYGIYA ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2014, Cilt: 8 Sayı: 2, 233 - 241, 01.08.2014

Erdoğan Tozoğlu Gökhan Bayraktar Serkan Tevabil Aka Bülent Tatlısu

Öz

Engelli bireylerin öz saygısının düşük veya yüksek olmasının toplum içinde diğer bireylere karşı tutumunu ve yaşam sürecindeki zorluklarla mücadele etmesini aynı paralellikte etkileyeceği düşünülmektedir. Bu durumda, engelli bireylerin öz saygısını artırmada etkili olan unsurların belirlenmesi önem teşkil etmektedir. Bu çalışmanın amacı, engelli bireylerde spor ve farklı değişkenlerin özsaygı düzeyine etkisini incelemektir. Araştırmaya Türkiye’de farklı illerde ikamet eden 13-18 yaş arası 136 kadın ve 235 erkek olmak üzere toplam 371 engelli birey katılmıştır. Veri toplamak amacı ile Kuzgun 2005 tarafından geliştirilen "Öz Saygı Ölçeği" kullanılmıştır [1]. Verilerin analizinde t testi ve anova varyans analizi tekniklerinden yararlanılmıştır. Grupların görüşleri arasındaki fark P 0.05 anlamlılık düzeyi dikkate alınarak yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre cinsiyet ile öz saygı ortalamaları arasında farlılık olmadığı ortaya çıkmıştır. Buna karşın; spor yapma durumu, spor türü, haftalık spor yapma süresi, engel türü, yaş ve öğrenim durumu açısından incelendiğinde, öz saygı ortalamaları arasında anlamlı farlılık olduğu bulunmuştur. Spor yapan engelli bireylerin öz saygısının spor yapmayan bireylerden yüksek olduğu ve haftalık spor yapma süresi arttıkça öz saygınında aynı paralellikte arttığı gözlenmiştir. Öneri olarak toplumla sürekli etkileşim içinde aktif ve pasif olarak bulunan engelli bireylerin daha etkin olabilmeleri ve özsaygılarının yüksek olması için spor yapmaya teşvik edilerek, öz saygısını artırmada etkili olabilecek unsurların belirlenmesinin önemi üzerinde çalışmalar yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Öz saygı, Benlik, Spor Yapma, Engelli Bireyler

STUDYING THE EFFECTS OF SPORTING HABITS ON THE SELF-ESTEEM OF DISABLED INDIVIDUALS

Öz

Gökhan BAYRAKTAR3It is considered that whether disabled individuals have low or high self- esteem affects their interactions with the other individuals and how theycope with the challenges Serkan T. AKA3they come across in a society. Therefore, it is great significance to study the factors that are effective in boosting the self-esteem of such individuals. The purpose of this study is to investigate the effects of sporting habits and different variables on the self-esteem level of disabled individuals. Total of 371 disabled individuals, 136 female and 235 male aged 13-18, who reside in different cities in Turkey, participated in this study. Self Esteem Scale, developed by Kuzgun 2005 , was used in order to gather data. T test and analysis of variance ANOVA were employed in the analysis. Based on the evaluation of the survey results, no difference among disabled individuals was observed in terms of average self-esteem levels with respect to gender, whereas, a significant difference was observed with respect to whether or not he or she is involved in a sporting activity, types of sports, how much and how often he or she does, the kind of disability, age and education level. The analysis shows that disabled individuals who exercise regularly tend to have higher self-esteem than those who don't. Moreover, the analysis also indicates that there is a positive correlation between the duration of the sporting activity participated and the level of self-esteem. In conclusion, it is imperative to study the various effects and determine ways to increase the self-esteem of the disabled individuals who actively or passively interact with the society they live in, and to make them more active in social life by encouraging them to participate in more sporting activities

Anahtar Kelimeler

Self-esteem, Individuality, Sporting Habits, Disabled Individuals

Kaynakça

• Ataman A., Boydaş N., Değirmencioğlu C., et all., Eğitim Bilimine Giriş. Ankara., Gazi Kitapevi.1997. [In Turkish]
• Ataman A., Atay M., Barut Y., et all., “Özel Eğitime Giriş”, Gündüz Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara, page 27, 2011. [In Turkish]
• Baldwin S.A and Hoffmann J.P., “The Dynamics of self-esteem: A growth curve analysis”, Journal of Youth and Adolescence, 31 (2), pages 101-113, 2002.
• Baumeister R. F, and et al., Self-Esteem: The Puzzle of Low Self Regard, pages 87-115, New York: Plenum, 1995. [In English]
• Deiner E. and Deiner M., “Cross-cultural correlates of life satisfaction and self esteem”, Journal of Personality and Social Psychology, 68, pages 653- 663, 1995.
• Deniz E., “Eğitim Psikolojisi”, Maya Akademi Yayınevi, Ankara, page 34, 2012. [In Turkish]
• Diener E., “Subjective well-being”: The science of happiness, and a proposal for a national index, American, Psychologist. 55, pages 34–43, 2000.
• Doğan O., “Spor Psikolojisi Ders Kitabı”, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları 1, page 97, 2004. [In Turkish]
• Emda O. and Batia D., “Actural and Percieved Parental Social Status, Effects on Adolescent Self Concept”, Journal of Adolescense, 30, (119) pages 603-617, 1991.
• Erman K.A, Şahan A, and Can S., “Sporcu Bayan ve Erkeklerin Karşılaştırılması”, 8th International Congress on Sport Sciences, Antalya, 2004. Abstract] Saygısı Düzeylerinin
• In Turkish with English
• Gün E., “Spor Yapanlarda ve Spor Yapmayan Ergenlerde Benlik Kaygısı”, Yüksek Lisans Tezi, Çukuova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Adana, s. 63, 2006. [In Turkish with English Abstract]
• Harter S., “Causes and Consequences of Low Self- Esteem in Children and Adolescents”, 1993.
• Joseph J. M., “The Resilient Child”, New York: Plenum, 1994.
• Korkmaz N. H., “Yaz Spor Okulları İle Çocukların Benlik Saygısı Arasındaki İlişki”, Uludağ Universitesi. Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 49-65, 2007. [In Turkish with English Abstract]
• Kuzgun Y. and Bacanlı F., “PDR'de Kullanılan Ölçekler”, Nobel Publications, Ankara, page 149, 2005. [In Turkish]
• Kuzgun Y., Meslek Danışmanlığı. Ankara, Nobel Yayıncılık, 2000. [In Turkish]
• Rosenberg M., “Society and the adolescent self- image, Princeton”, NJ, Princeton University Press, 1965.
• Skinner E.A., “A guide to constructs of control”, Journal of Personality and Social Psychology, 71, pages 549-570, 1996.
• Skinner E.A., “Perceived control, motivation, & coping”, London, Sage Publications, 1995. [In English]
• Weinberg R.S and Gould D., “Foundations of Sport and Exercise Psychology”. Human Kinectics, GATA. Ankara, 2005.
• www.tossfed.org.tr., “Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu”, access date 30.08.2013
• Yorulmaz A. and Eryılmaz A., “Ergen öznel iyi oluşunun özsaygı ve iyimserlik eğilimi ile ilişkisinin incelenmesi”, Ulusal 14. Psikoloji Kongresi, Hacettepe Universitesi, Ankara, Turkey, 2006. . [In Turkish with English Abstract]
• Zorba E., “Herkes İçin Spor ve Fiziksel Uygunluk”, Ankara, 1999. [In Turkish]