Türkiye’de Ebeliğin Tarihi Gelişimi

Year 2021, Issue: 7, 81 - 93, 19.06.2021

Nil Sarı

Abstract

19’uncu yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren tıp eğitiminin Avrupa bilgi ve tecrübesine
yönelmesi sonrasında sağlık çalışanlarının meslek hayatlarında büyük değişiklik olmaya
başlamıştır. Ebeler modernleşme sürecinde nasıl etkilenmiştir sorusunun cevabı arşiv
belgelerinden ve dönemin yayınlarından izlenebilmektedir. Bu çalışmada, el yazması ve
matbu Osmanlı Türkçesiyle yazılı kitaplar ile arşiv belgelerine inilerek Batılılaşma öncesi
ve sonrasında ortaya çıkan değişimler kısaca ele alınmıştır.
19’uncu yüzyılın ortalarına kadar usta-çırak usulü ile yetişen geleneğe bağlı ebeler
bağımsız bir meslek sahibiydi. Doğumu yaptıran ebe zor doğumlara da müdahale eder,
yeni doğana ve lohusaya bakıp tedavi eder, anne sütünün gelmesi için uğraşmanın yanı
sıra harici bir takım cerrahi girişimlerde de bulunabilirdi. 1840 tarihinden itibaren Tıp
Mektebi’nin imtihanını başaranlara çalışma izni verileceği şartı ile birlikte gelenekten
gelen ebelerin mesleklerini uygulamaları diplomasız sağlıkçılar olarak engellenmeye
çalışıldı. Tarihi süreç içinde ebeler mesleki bağımsızlığını yitirdi ve kadın ebeler tıp
mezunu erkek ebelerin yardımcısı oldular. Cumhuriyet’in ilk döneminde süregelen
diplomalı ebe yetersizliği, köy ebelerinin yetiştirilmesiyle çözümlenmeye çalışılmıştır.
Modernleşmenin en önemli bir sonucu ise ana-çocuk sağlığına büyük yarar sağlayan
doğumevlerinin ve kadın hastalara mahsus hastane ve koğuşların açılmış olmasıdır.

Keywords

ebelik, Türkiye, modernleşme, eğitim, kurumlaşma