Acceleration of industrialization, population growth, widespread urbanization and increased use of fossil fuels cause pollution in the atmosphere, creating air pollution that threatens human health. Recent scientific studies have clearly shown that cardiovascular diseases are directly related to fine particulate matter pollution, especially known as PM2.5. The aim of our study is to investigate the recent nature and changes of PM2.5 concentrations in six stations of Ankara Province in Türkiye (Çankaya, Etimesgut, Keçiören Sanatoryum, Ostim, Törekent, Yaşamkent) to investigate if there are uncontrollable changes and differences between stations. For this purpose, firstly, the change in PM2.5 concentrations for the period between 01.01.2024 and 31.03.2025 was examined with descriptive statistics and graphs, and then the process mean was monitored with EWMA control charts for 5 months between November 2024 and March 2025. The results obtained reveal that EWMA control charts have the potential to rapidly detect changes in daily PM2.5 concentration levels taken from 6 air quality monitoring stations in Ankara province. The EWMA chart clearly shows a sharp increase signal in PM2.5 concentrations, in the winter months of 2025, for each monitoring station.
Sanayileşmenin hız kazanması, nüfusun çoğalması, kentleşmenin yaygınlaşması ve fosil yakıt kullanımının artması, atmosferde kirlenmeye neden olarak insan sağlığını tehdit eden hava kirliliğini ortaya çıkarmaktadır. Son dönemde yapılan bilimsel araştırmalar, kalp ve damar hastalıklarının özellikle PM2.5 olarak bilinen ince partikül madde kirliliğiyle doğrudan ilişkili olduğunu açıkça ortaya koymuştur. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin Ankara ili sınırları içerisinde yer alan altı istasyonda (Çankaya, Etimesgut, Keçiören Sanatoryum, Ostim, Törekent, Yaşamkent) PM2.5 konsantrasyonlarının son dönemlerdeki durumunu ve değişimini inceleyerek, kontrol edilemeyen değişikliklerin ve istasyonlar arası farklılıkların olup olmadığını araştırmaktır. Bu amaçla, öncelikle 01.01.2024 ve 31.03.2025 tarihleri arasındaki dönem için PM2.5 konsantrasyonlarının değişimi, betimleyici istatistikler ve grafikler ile incelenmiş ve ardından Kasım 2024 ve Mart 2025 arası 5 ay için süreç ortalaması EWMA kontrol kartları ile izlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, Ankara ilindeki 6 hava kalitesi izleme istasyonundan alınan günlük PM2.5 konsantrasyon düzeylerindeki değişiklikleri EWMA kontrol kartlarının hızlı bir şekilde tespit etme potansiyeline sahip olduğunu ortaya koymaktadır. EWMA kartı, her bir izleme istasyonu için 2025 yılı kış aylarında PM2.5 konsantrasyonlarında keskin bir artış sinyalini açık biçimde göstermektedir.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Environmental Assessment and Monitoring, Environmental Management (Other), Statistical Quality Control, Applied Statistics |
Journal Section | Research Articles |
Authors | |
Early Pub Date | July 10, 2025 |
Publication Date | July 15, 2025 |
Submission Date | May 20, 2025 |
Acceptance Date | July 2, 2025 |
Published in Issue | Year 2025 Volume: 8 Issue: 4 |