Analitik Hiyerarşi Prosesi ve Bulanık Mantık Yaklaşımlarının İhaleyi Kazanacak Kuruluşun Seçiminde Kullanılması

Year 2025, Volume: 8 Issue: 5, 19 - 20

Serhat Altıntaş , Latif Onur Uğur

Abstract

İhale seçim süreci genellikle, potansiyel teklif sahiplerinin uzmanlık, deneyim ve mali istikrarlarına göre değerlendirildiği ön yeterlilik aşamasından başlayarak birkaç aşamadan oluşmaktadır. Bu aşama, müşterinin projeye teklif vermeye davet edebileceği en nitelikli ve yetenekli yüklenicileri belirlemesine yardımcı olduğu için çok önemlidir. Bu çalışmanın amacı, yüklenici seçim süreçlerinde kazanan kuruluşun belirlenmesinde çok kriterli karar verme yöntemlerinin kullanılmasını ele almaktadır. Çalışmamız yüklenici seçim süreçlerinde kazanan kuruluşun, özellikle Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Bulanık Mantık yaklaşımlarının entegrasyonunu incelemekte ve bu yöntemlerin etkinliğini değerlendirmektedir. Bu çalışmada inşaat sektörüne iki şekilde katkıda bulunmaktadır; birincisi, yüklenici seçim kriterleri anlayışını önem derecelerini de kapsayacak şekilde genişletmek, ikincisi ise en iyi yüklenici seçim süreçlerinin analiz edilmesi ve seçilmesi için bir yöntem olan Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Bulanık Mantık yaklaşımlarını uygulamaktadır. Bu bağlamda kullanılan yöntemler, firmaların performansını objektif bir şekilde ölçülerek karşılaştırılmıştır. Sağlanan Python betiğinin Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Bulanık Mantık yöntemlerini kullanarak yüklenici firmaların değerlendirilmesinin nasıl gerçekleştirdiğini detaylı bir şekilde açıklamaktadır. Çalışmada, ihalede başarılı bir yüklenici seçimi karar verme süreci için kritik faktörleri belirlemek, bu faktörleri değerlendirmek ve sonuçları analiz etmek amacıyla Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Bulanık Mantık yöntemlerinin nasıl uygulanabileceğini detaylı bir şekilde açıklamaktadır. Ayrıca, her iki yaklaşımın avantajları, dezavantajları ve uygulama bağlamında karşılaştırılması yapılarak, ihale süreçlerinde karar verme süreçlerinin iyileştirilmesine yönelik öneriler sunulmaktadır. Bu çalışmanın Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) sonuçlarına göre; Firma-1 %78 ile en iyi performansa sahip firma olarak öne çıktığı tespit edilmiştir. Kalite, teknik yeterlilik ve maliyet gibi kriterlerde yüksek puanlar almış olduğu sonucuna varılmıştır. Bulanık Mantık sonuçlarına göre; Firma-1 yine %68.20 ile en yüksek puanı almış, ancak Bulanık Mantıkta bazı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. Bulanık mantıkta Firma-15, Firma-8 gibi firmalar öne çıkarken, Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) sonuçlarında daha geride kalan firmalar olduğuda tespit edilmiştir. Bu da Bulanık Mantık değerlendirme kriterlerinin esnekliğini ve bu iki yöntemin farklı neticeler verebileceği sonucuna varılmıştır. Bu çalışma, iş dünyasındaki profesyoneller, akademisyenler ve karar alıcılar için ihale süreçlerinde etkili karar verme stratejileri geliştirmek amacıyla bir temel oluşturmayı hedeflemektedir.

Keywords

Python, analitik hiyerarşi prosesi (AHP), Çok kriterli karar verme, Bulanık mantık

Use of Analytical Hierarchy Process and Fuzzy Logic Approaches in Selection of the Organization That Will Win the Tender

Abstract

The tender selection process usually consists of several stages, starting with the pre-qualification stage, where potential bidders are evaluated based on their expertise, experience and financial stability. This stage is very important as it helps the client identify the most qualified and capable contractors that he can invite to bid on the project. The aim of this study is to consider the use of multi-criteria decision-making methods in determining the winning organization in contractor selection processes. Our study examines the integration of the winning organization in contractor selection processes, especially Analytical Hierarchy Process (AHP) and Fuzzy Logic approaches, and evaluates the effectiveness of these methods. This study contributes to the construction industry in two ways; The first is to expand the understanding of contractor selection criteria to include their importance, and the second is to apply Analytical Hierarchy Process (AHP) and fuzzy logic approaches, a method for analyzing and selecting the best contractor selection processes. The methods used in this context were compared by objectively measuring the performance of the companies. It explains in detail how the provided Python script performs the evaluation of contractor companies using Analytical Hierarchy Process (AHP) and Fuzzy Logic methods. The study explains in detail how Analytical Hierarchy Process (AHP) and Fuzzy Logic methods can be applied in order to identify critical factors for the decision-making process of successful contractor selection in the tender, evaluate these factors and analyze the results. Additionally, by comparing the advantages, disadvantages and application context of both approaches, suggestions are offered to improve decision-making processes in tender processes. According to the Analytical Hierarchy Process (AHP) results of this study; It was determined that Company-1 stood out as the company with the best performance with 78%. It was concluded that it received high scores in criteria such as quality, technical competence and cost. According to Fuzzy Logic results; Company-1 again received the highest score with 68.20%, but it was determined that there were some differences in fuzzy logic. While companies such as Company-15 and Company-8 stand out in fuzzy logic, it has also been determined that there are companies that lag behind in the Analytic Hierarchy Process AHP results. This shows the flexibility of Fuzzy Logic evaluation criteria and the conclusion that these two methods can give different results. This study aims to provide a basis for professionals, academics and decision makers in the business world to develop effective decision-making strategies in tender processes.

Keywords

Python, Analytic hierarchy process (AHP), Multi-criteria decision making, Fuzzy logic.

References

• Acar E, Karpuz-Enücük G. 2022. Using the analytic hierarchy process for store manager selection: a real case study. J Econom Stat, 1(36): 63–76.
• Afolayan H, Ojokoh BA, Adetunmbi A. 2021. Feedback integrated web-based multi-criteria group decision support model for contractor selection using fuzzy analytic hierarchy process. Intell Syst Appl, 1251(2): 511–528.