Sürdürülebilir Kent Hareketliliği Performans Değerlendirmesi İçin Yeni Bir Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımı: MEREC-RAWEC Uygulaması

Year 2026, Volume: 9 Issue: 1, 3 - 4

Tayfun Öztaş

https://doi.org/10.34248/bsengineering.1790371

Abstract

Dünya genelinde her geçen yıl artan kent nüfusu, kentsel hareketliliği giderek daha karmaşık hale getirmektedir. Kent hareketliliği, çok sayıda faktörle ilişkili karmaşık bir yapıya sahip olup toplumun yaşam kalitesi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu çalışmanın temel amacı, kent hareketliliğine yalnızca ulaşım açısından değil aynı zamanda sürdürülebilirlik çerçevesinden bakarak, kentlerin performansını objektif biçimde belirlenmiş kriter ağırlıklarıyla ölçmek ve bu kentleri sıralamaktır. Bu bağlamda, MEREC-RAWEC yaklaşımı önerilmiştir. ISO 37120 standartlarının öngördüğü sürdürülebilirlik boyutlarıyla uyumlu altı kriter ve yedi alternatif üzerinden yapılan analizlerde Sürdürülebilir Hareketlilik Hazırlık Endeksi verileri kullanılmış ve MEREC yöntemiyle sürdürülebilir kent hareketliliği açısından en önemli kriterin 0,2848 ağırlık değeriyle Finans, en az önemli kriterin ise 0,0700 ağırlık değeriyle Ulaşım arzı olduğu belirlenmiştir. RAWEC yöntemiyle yapılan sıralama sonuçları ise en yüksek performansa sahip kentin Buenos Aires, en düşük performansa sahip kentin ise Cape Town olduğu belirlenmiştir. Yöntemin kriter ağırlıklarındaki değişime hassasiyetini incelemek için dört senaryo altında duyarlılık analizi yapılmış ve sonuçların genel olarak tutarlı olduğu ortaya konmuştur. Sonuçların güvenilirliği test etmek amacıyla MABAC, EDAS, CODAS ve MAIRCA yöntemleri ile karşılaştırmalı analiz gerçekleştirilmiştir. MABAC ve MAIRCA ile aynı sonuçların, EDAS ve CODAS ile ise %89 düzeyinde korelasyonla uyumlu sonuçların elde edildiği ortaya konmuş ve yöntemin bulguları doğrulanmıştır. Son olarak, yaşanabilir ve sürdürülebilir kentlerin oluşturulması yönünde kent yönetimlerine ve karar vericilere yönelik politika önerileri sunulmuştur.

Keywords

Sürdürülebilirlik , Kent hareketliliği , MEREC , RAWEC , Performans değerlendirme

A Novel Multi Criteria Decision Making Approach for Sustainable Urban Mobility Performance Evaluation: An Application of MEREC-RAWEC

Abstract

The continuous growth of urban populations worldwide has made urban mobility increasingly complex. As a multifaceted phenomenon shaped by diverse factors, urban mobility plays a critical role in shaping the quality of life. This study aims to evaluate urban mobility not only from a transportation perspective but also within a broader sustainability framework by assessing city performance through objectively determined criterion weights and ranking cities accordingly. For this purpose, the MEREC-RAWEC approach is proposed. The analysis was conducted using six criteria and seven alternatives aligned with the sustainability dimensions outlined in the ISO 37120 standard, drawing on data from the Sustainable Mobility Readiness Index. The MEREC results indicate that Finance (0.2848) is the most important criterion in sustainable urban mobility, while Transport Supply (0.0700) is the least significant. Using these weights, the RAWEC method ranked Buenos Aires as the highest-performing city, whereas Cape Town ranked the lowest. Sensitivity analysis under four scenarios showed that the rankings were largely stable with respect to variations in weights. To ensure robustness, the results were compared with those of the MABAC, EDAS, CODAS, and MAIRCA methods. The findings revealed full consistency with MABAC and MAIRCA and a strong correlation (89%) with EDAS and CODAS, confirming the reliability of the approach. Finally, the study offers policy recommendations for city administrations and decision-makers to foster the development of more livable and sustainable urban environments.

Keywords

Sustainability , Urban mobility , MEREC , RAWEC , Performance evaluation

References

• Abdelaal, R. M. S., Makki, A. A., Al-Madi, E. M., & Qhadi, A. M. (2024). Prioritizing strategic objectives and projects in higher education institutions: A new hybrid fuzzy MEREC-G-TOPSIS approach. IEEE Access, 12, 89735–89753. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2024.3419701
• Ağaoğlu, M. N., Korkmaz, F., & Alakara, E. H. (2021). Sürdürülebilir ulaşım ve bisiklet yollarının planlanması: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi yerleşkesi örneği. Gaziosmanpaşa Bilim Araştırmaları Dergisi, 10(2), 140–155.