Cerrahi Hemşirelerinin Yapay Zekâya Yönelik Kaygı ve Tutumlarının Değerlendirilmesi: Çok Merkezli Çalışma

Year 2026, Volume: 4 Issue: 1, 36 - 47

Hatice Merve Alptekin , Seval Ulubay , Mahmut Dağcı

Abstract

Bu çalışmada cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin yapay zekâya yönelik kaygı ve tutumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma tanımlayıcı ve kesitsel tiptedir. Araştırmanın örneklemini bir devlet hastanesi ve bir vakıf üniversitesi hastanesinde cerrahi kliniklerde çalışan hemşireler oluşturmuştur (n=126). Veriler 13 Mayıs-Temmuz 2024 tarihleri arasında toplanmıştır. Veriler Tanıtıcı Özellikler Formu, Yapay Zekâ Kaygı Ölçeği ve Yapay Zekâ Genel Tutum Ölçeği ile toplanmıştır. Hemşirelerin yapay zekaya ilişkin pozitif tutum puanları 40,32±9,14 ve negatif tutum puanları 24,69±7,43 olarak belirlenmiştir. Yapay zekâ kaygı puanı ortalaması 49,11±14,09 olarak belirlenmiştir. Hemşirelerin yapay zekaya ilişkin kaygıları orta düzeydedir. Ayrıca hemşirelerin yapay zekaya ilişkin olumlu tutum sergilediği, fakat yapay zekâ kaygısı ile negatif tutum arasında ilişki olduğu belirlenmiştir (r=0.711, p<0,01). Bu da yapay zekaya ile ilişkili kaygılar giderildiğinde hemşirelerin tutumunda da değişiklik olabileceğini düşündürmektedir.

Keywords

cerrahi hemşireliği , yapay zeka , anksiyete , tutum

Assessment of Surgical Nurses’ Anxiety and Attitudes Toward Artificial Intelligence: A Multi-Center Study

Abstract

This study aimed to determine the concerns and attitudes of nurses working in surgical clinics towards artificial intelligence. The study was descriptive and cross-sectional. The study sample consisted of nurses working in surgical clinics in a state hospital and a university foundation hospital (n=126). The data were collected between 13 May and July 2024. Data were collected using the Descriptive Characteristics Form, the Artificial Intelligence Anxiety Scale, and the Artificial Intelligence General Attitude Scale. The nurses' positive attitudes towards artificial intelligence were determined to be 40.32±9.14 and their negative attitudes were determined to be 24.69±7.43. The mean score for fear of artificial intelligence was 49.11±14.09. The nurses’ fear of artificial intelligence is at a moderate level. Furthermore, nurses have a positive attitude towards artificial intelligence. However, it was found that there was a relationship between fear of artificial intelligence and negative attitude (r=0.711, p<0.01). This suggests that when concerns about artificial intelligence are addressed, there may be a change in nurses’ attitudes.

Keywords

Surgical nursing , Attitude , Artificial Intelligence , Anxiety

References

• Akkaya, B., Özkan, A., & Özkan, H. (2021). Yapay zekâ kaygı (YZK) ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Alanya Akademik Bakış, 5(2), 1125-1146. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.833668
• Alcan, A. O., Soyer, Ö., van Giersbergen, M. Y., Solak, M., & Yoltay, H. E. (2019). Hemşirelerin robotik cerrahi konusundaki görüşlerinin incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 5-9. https://doi.org/10.30934/kusbed.440490.
• Alhutelh, F.A.M., Alghubari, H. M., Alyami, H. H. A., Alyami, A. M. S., Alalhareth, M. H. M., Alsaad, K. O. K., ... & Al Yami, N. S. (2022). The fear of artificial ıntelligence among healthcare workers: A narrative review. Advances in Clinical and Experimental Medicine, 9(4), 3975-3983.
• Alruwaili, M.M., Abuadas, F.H., Alsadi, M., Alruwaili, A.N., Elsayed-Ramadan, O.M., Shaban, M., ... & El Arab, R.A. (2024). Exploring nurses’ awareness and attitudes toward artificial intelligence: implications for nursing practice. Digital Health, 10, 20. https://doi.org/10.1177/20552076241271803
• Cirban-Ekrem, E., & Daşıkan, Z. (2021). Perinatal dönemde yapay zekâ teknolojisinin kullanımı. Eurasian Journal of Health, 5(2):147-162. https://doi.org/10.52148/ehta.980568
• Clancy, T.R. (2020). Artificial intelligence and nursing: the future is now. JONA: The Journal of Nursing Administration, 50(3), 125-127. https://doi.org/10.1097/NNA.0000000000000855
• Çetiner, N., & Çetinkaya, F.Ö. (2024). Çalışanların yapay zekâ kaygısı ile motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki: turizm çalışanları üzerine bir araştırma. Alanya Akademik Bakış, 8(1), 159-173. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1297394
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203771587
• Çobanoğlu, A., & Oğuzhan, H. (2023). Artificial ıntelligence anxiety of nurses and related factors. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(4), 1846-1854. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1274522
• Ergin, E., Karaarslan, D., Şahan, S., & Bingöl, Ü. (2023). Can artificial intelligence and robotic nurses replace operating room nurses? The quasi-experimental research. Journal of Robotic Surgery, 17(4), 1847-1855. https://doi.org/10.1007/s11701-023-01592-0
• Filiz, E., Güzel, Ş., & Şengül, A. (2022). Sağlık profesyonellerinin yapay zekâ kaygı durumlarının incelenmesi. Journal of Academic Value Studies, 8(1), 47-55. https://doi.org/10.29228/javs.57808
• Gümüş, E., & Uysal-Kasap, E. (2022). Sağlık ekosisteminde yapay zekâ kaygı düzeyi: Hemşire örneklemi. Sağlık Bilimlerinde Yapay Zekâ Dergisi, 2(3), 1-7. https://doi.org/10.52309/jaihs.v2i2.43
• Johnson, D.G., & Verdicchio, M. (2017). AI anxiety. Journal of the Association for Information Science and Technology, 68(9), 2267-2270. https://doi.org/10.1002/asi.23867
• Kandemir, F., & Azizoğlu, F. (2024). Hemşirelerin yapay zekaya yönelik genel tutumlarının incelenmesi. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi, 28(2), 113-125. https://doi.org/10.62111/ybhd.1502758
• Kaya, F., Aydin, F., Schepman, A., Rodway, P., Yetişensoy, O., & Demir-Kaya, M. (2022). The roles of personality traits, al anxiety, and demographic factors in attitudes toward artificial intelligence. International Journal of Human–ComputerInteraction, 1-18. https://doi.org/10.1080/10447318.2022.2151730
• Labrague, L.J., Aguilar-Rosales, R., Yboa, B.C., Sabio, J.B., & de Los Santos, J.A. (2023). Student nurses’ attitudes, perceived utilization, and intention to adopt artificial intelligence (AI) technology in nursingpractice: A cross-sectional study. Nurse Education in Practice, 73, 103815. https://doi.org/10.1016/j.nepr.2023.103815
• Nasreldin-Othman, W., Mohamed-Zanaty, M., & Mohamed-Elghareeb, S. (2021). Nurses’ anxiety level toward partnering with artificial intelligence in providingnursingcare: pre&posttrainingsession. Egyptian Journal of Health Care, 12(4), 1386-1396.
• O'Connor, S., Yan, Y., Thilo, F.J., Felzmann, H., Dowding, D., & Lee, J.J. (2023). Artificial intelligence in nursing and midwifery: A systematic review. Journal of Clinical Nursing, 32(13-14), 2951-2968. https://doi.org/10.1111/jocn.16478
• Özçevik-Subaşi, D., Akça-Sümengen, A., Semerci, R., Şimşek, E., Çakır, G.N., & Temizsoy, E. (2024). Paediatric nurses’ perspectives on artificial intelligence applications: A cross‐sectionalstudy of concerns, literacy levels and attitudes. Journal of Advanced Nursing, 1-11. https://doi.org/10.1111/jan.16335
• Pepito, J. A., & Locsin, R. (2018). Can nurses remain relevant in a technologically advanced future?. International Journal of Nursing Sciences, 6(1), 106–110. https://doi.org/10.1016/j.ijnss.2018.09.013
• Reyhan-Aktaş, F., & Dagli, E. (2023). Ebelik öğrencilerinin sağlık alanında kullanılan yapay zekâya yönelik kaygı durumlarının değerlendirilmesi, Journal of Health Sciences Institute, 8(Special Issue), 290-296. https://doi.org/10.51754/cusbed.1286594
• Robert, N. (2019). How artificial intelligence is changing nursing. Nursing Management, 50(9), 30-39. https://doi.org/10.1097/01.NUMA.0000578988.56622.21
• Saçan, S., Yaralı, K. T., & Kavruk, S. Z. (2022). Çocukların “yapay zeka” kavramına ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (64), 274-296. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1074024
• Schepman, A., & Rodway, P. (2020). Initial validation of the general attitudes towards Artificial Intelligence Scale. Computers in Human Behavior Reports, (1), 100014. https://doi.org/10.1080/10447318.2022.2085400
• Seibert, K., Domhoff, D., Bruch, D., Schulte-Althoff, M., Fürstenau, D., Biessmann, F., &Wolf-Ostermann, K. (2021). Application scenarios for artificial intelligence in nursingcare: rapidreview. Journal of Medical Internet Research, 23(11), e26522. https://doi.org/10.2196/26522
• Şen, A.T. (2024). Kamu çalışanlarının yapay zekâ kaygı düzeylerinin belirlenmesi: Kastamonu örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 232–246. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1384435
• Takıl, N.B., Erden, N.K., & Sari-Araslı, A.B. (2022). Farklı meslek grubu adaylarının yapay zekâ teknolojisine yönelik kaygı seviyesinin incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(48). https://doi.org/10.31795/baunsobed.1165386
• Tarsuslu, S., Agaoglu, F.O., & Bas, M. (2024). Can digital leadership transform AI anxiety and attitude in nurses? Journal of Nursing Scholarship, 1-11. https://doi.org/10.1111/jnu.13008
• Tuncer, G.Z., & Tuncer, M. (2024). Investigation of nurses’ general attitudes toward artificial intelligence and their perceptions of ChatGPT usage and influencing factors. Digital Health, 10. https://doi.org/10.1177/20552076241277025
• Ulubay, S., Ayoğlu, T., & Özcan, E. (2022). Hemşirelik bakım ve uygulamalarında yapay zekâ kullanımının önemi. Sağlık Bilimlerinde Yapay Zekâ Dergisi, 2(2), 13-17. https://doi.org/10.52309/jaihs.v2i2.42
• Wang, Y.Y., & Wang, Y.S. (2019). Development and validation of an artificial intelligence anxiety scale: An initial application in predicting motivated learning behavior. Interactive Learning Environments, 1-16. https://doi.org/10.1080/10494820.2019.1674887
• Yigit, D., & Acikgoz, A. (2024). Evaluation of future nurses’ knowledge, attitudes and anxiety levels about artificial intelligence applications. Journal of Evaluation in Clinical Practice, 13, 1319-1326. https://doi.org/10.1111/jep.14062.