Sağlık Otoritelerine Direnç: Topuk Kanı Testine Yönelik İçerik Analizi

Year 2025, Volume: 8 Issue: 6, 227 - 236, 15.11.2025

Sümeyye Yıldırım , Sıdıka Kaya

https://doi.org/10.19127/bshealthscience.1752407

Abstract

Yenidoğan tarama programları, genetik ve metabolik hastalıkların tedavisinde kritik rol oynamaktadır. Bunlardan biri de topuk kanı testidir. Topuk kanı testi ile birçok hastalık erken teşhis olanaklarıyla tedavi edilebilmektedir. Ancak son zamanlarda ailelerin topuk kanı testine direnç gösterdiğine ilişkin medyada haberlerin yer alması toplumda topuk kanı testine direncin geliştiğini düşündürmektedir. Bu nedenle bu çalışmada topuk kanı karşıtlığı ile ilgili yapılan haberleri içerik analiziyle incelemek amaçlanmıştır. 62 haber içerik analizine tabi tutulmuştur. Çalışmada topuk kanı karşıtlığını tetikleyen figürler, etik hususlar, topuk kanına yönelik yaklaşımlar, topuk kanı karşıtlığının sonuçları, topuk kanı karşıtlığının nedenleri, topuk kanı karşıtlığıyla mücadele, topuk kanına ilişkin bakış açısı kategorileri elde edilmiştir. Sonuç olarak sosyal medyanın karşıtlığı tetikleyen temel mecra olduğu görülmektedir. Topuk kanı karşıtlığının nedenleri arasında en çok ebeveyn kaygıları ve şüpheleri yer almaktadır. Ayrıca sağlık sistemine güvensizlik, modern tıbba karşıtlık gibi hususlar da karşıtlık nedenleri olarak ön plana çıkmıştır. Ayrıca topuk kanı karşıtlığını tetikleyen unsurların sadece bireysel nedenlerden kaynaklanmadığı, çevresel ve kültürel unsurların da etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ebeveynlere yönelik bilgilendirme kampanyalarının yapılması ve sürecin şeffaf bir şekilde yürütülmesi önemlidir.

Keywords

Topuk kanı , Sağlık otoriteleri , İçerik analizi

Ethical Statement

Çalışma etik hususlara dikkat edilerek hazırlanmış olup veri tarama çalışması olduğu için etik kurul izni gerektirmemektedir.

Resistance to Health Authorities: Content Analysis of the Heel Prick Test

Abstract

Newborn screening programs play a critical role in the treatment of genetic and metabolic diseases. One of these is the heel prick test. Many diseases can be treated with heel prick tests thanks to their early diagnosis. However, recent media reports of family resistance to heel prick tests suggest that resistance to heel prick tests is developing in society. Therefore, this study aimed to examine news articles related to heel prick opposition through content analysis. 62 news items were subjected to content analysis. The study categorized the following: figures that trigger heel prick opposition, ethical issues, approaches to heel prick, consequences of heel prick opposition, reasons for heel prick opposition, combating heel prick opposition, and perspectives on heel prick. Consequently, social media appears to be the primary medium that fuels opposition. Among the most common reasons for heel prick opposition are parental concerns and suspicions. Furthermore, distrust in the healthcare system and opposition to modern medicine were also prominent reasons for opposition. It was also concluded that the factors that trigger opposition to heel blood are not solely due to individual factors; environmental and cultural factors also play a role. It is important to conduct information campaigns targeting parents and to ensure the process is conducted in a transparent manner.

Keywords

Heel prick , Health authorities , Content analysis

References

• Altunhan H, Yılmaz FH. 2018. Yenidoğanın değerlendirilmesi ve yenidoğan taramaları. Turkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics, 9 (1): 28-32.
• Aydın E. 2003. Tıp etiğinde hasta özerkliğine saygı ilkesi. Erciyes Tıp Derg, 25(2): 92-97.
• Aydın E. 2006. Tıp etiği. Güneş Tıp Kitabevi, Ankara, Türkiye, ss: 63.
• Banu İ. 2025. Topuk kanı, kayyum atanan bebek sonrası yeniden gündemde! Rakamlar ürküttü: 5 kat arttı. URL: https://www.tgrthaber.com/saglik/topuk-kani-kayyum-atanan-bebek-sonrasi-yeniden-gundemde-rakamlar-urkuttu-5-kat-artti-2995915 (erişim tarihi: 20 Mart 2025).
• Bayrak R, Ünsal A. 2022. Yenidoğan topuk kanı taraması işlem basamakları ve görev alan sağlık çalışanları. Türkiye Sağlık Bilim Araş Derg, 5(2): 60-68.
• Bebeğinizin Sağlığı Tehlikede: Topuk Kanı: Gerçek Hayat Dergisi. 2023. URL: https://x.com/Gercek_Hayat/status/1682447750661656578. (erişim tarihi: 21 Mart 2025).
• Brunson EK. 2013. The impact of social networks on parents’ vaccination decisions. Pediatrics, 131(5): e1397-e1404.
• Büyük ET. 2014. Annelerin bebeklerine yapılan topuk kanı alma işlemi hakkındaki bilgileri. Gümüşhane Üniv Sağlık Bilim Derg, 3(3): 883-891.
• Davis TC, Humiston SG, Arnold CL, Bocchini Jr JA, Bass III PF, Kennen EM, Lloyd-Puryear M. 2006. Recommendations for effective newborn screening communication: results of focus groups with parents, providers, and experts. Pediatrics, 117(3): S326-S340.
• DeLuca JM, Kearney MH, Norton SA, Arnold GL. 2011. Parents' experiences of expanded newborn screening evaluations. Pediatrics, 128(1): 53-61.
• El-Hattab AW, Almannai M, Sutton VR. 2018. Newborn screening: history, current status, and future directions. Pediatric Clinics, 65(2): 389-405.
• Embong NH, Soh YC, Ming LC, Wong TW. 2015. Revisiting reflexology: Concept, evidence, current practice, and practitioner training. J Tradit Complement Med, 5(4):197-206.
• Etchegary H, Nicholls SG, Tessier L, Simmonds C, Potter BK, Brehaut JC, Wilson B. 2016. Consent for newborn screening: parents’ and health-care professionals’ experiences of consent in practice. European J Human Genet, 24(11): 1530-1534.
• Fabie NAV, Pappas KB, Feldman GL. 2019. The current state of newborn screening in the United States. Pediatr Clin North Am, 66(2): 369-386.
• Fant KE, Clark, SJ, Kemper AR. 2005. Completeness and complexity of information available to parents from newborn-screening programs. Pediatrics, 115(5): 1268-1272.
• Faulkner LA, Feuchtbaum LB, Graham S, Bolstad JP, Cunningham GC. 2006. The newborn screening educational gap: what prenatal care providers do compared with what is expected. American J Obstetrics Gynecol, 194(1): 131-137.
• Guthrie R, Susi AA. 1963. Simple phenylalanine method for detecting phenylketonuriain large populations of newborn infants. Pediatrics, 32: 338.
• Guthrie R. 1996. The introduction of newborn screening for phenylketonuria. A personal history. Eur J Pediatr, 155(1): S4–S5
• Gürel SA, Gürel H, Balcan E. 2006. Doğum öncesi bakım esnasında gebelik, doğum ve doğum sonrası döneme ilişkin bilgi edinme durumu. Perinatoloji Derg, 14(2): 90-95
• Hara N, Sanfilippo MR. 2016. Co-constructing controversy: Content analysis of collaborative knowledge negotiation in online communities. Information, Communication Society, 19(11): 1587-1604.
• Harwood TG, Garry T. 2003. An overview of content analysis. Marketing Rev, 3(4): 479-498. https://doi.org/10.1362/146934703771910080
• Işık MT. 2010. Gebelik sürecinde tıbbi aydınlatma. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana, Türkiye, ss: 87.
• Karvonen S, Wedel J. 2019. Perceptions concerning the MMR Vaccine on a Swedish Internet Platform. Soc Med Tidskr, 4: 629-638.
• Kaya KC. 2020. Velayet hakkının kapsamı çerçevesinde bebeklik dönemi aşı uygulamalarına rızanın esirgenmesi: Prof. Dr. Feyzi Necmeddin Feyzioğlu'nun Anısına Armağan, Saibe Oktay Özdemir, Abuzer Kendigelen, On İki Levha, İstanbul, Türkiye, ss: 15.
• Keskin ÖH. 2024. Mahkemeden “alternatif tıp uzmanına” ithaf: Topuk kanı taraması neden önemli? URL: https://teyit.org/dosya/mahkemeden-alternatif-tip-uzmanina-ithaf-topuk-kani-taramasi-neden-onemli. (erişim tarihi: 21 Mart 2025).
• Levy HL. 2003. Lessons from the past—looking to the future. Newborn screening. Pediatr Ann, 32: 505–508.
• Lipstein EA, Nabi E, Perrin JM, Luff D, Browning MF, Kuhlthau KA. 2010. Parents' decision-making in newborn screening: opinions, choices, and information needs. Pediatrics, 126(4): 696-704.
• Lloyd-Puryear MA, Tonniges T, van Dyck PC, Mann MY, Brin A, Johnson K, McPherson M. 2006. American academy of pediatrics newborn screening task force recommendations: how far have we come? Pediatrics, 117(5 Pt 2): S194–S211.
• McCandless SE, Wright EJ. 2020. Mandatory newborn screening in the United States: History, current status, and existential challenges. Birth Defects Res, 112(4): 350-366.
• Muhammed Ali Bayram Başvurusu: T.C. Anayasa Mahkemesi Kararlar Bilgi Bankası. 2016. URL: https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ BB/2014/4077. (erişim tarihi: 21 Mart 2025).
• Newcomb P, True B, Walsh J, Dyson M, Lockwood S, Douglas, B. 2013. Maternal attitudes and knowledge about newborn screening. The American J Maternal/child Nurs, 38(5): 289-294.
• Özuğur E. 2025.Yenidoğan bebekten zorla alınan topuk kani bebeğe verdiği korkunç zararlar. URL: https://www.youtube.com/watch?v=hCjDtCwGZEQ (erişim tarihi: 22 Mart 2025).
• Polyzou M, Kiefer D, Baraliakos X. Sewerin P. 2023. Addressing the spread of health-related misinformation on social networks: an opinion article. Frontiers Med, 10: 1-5.
• Pullen L. 2022. Overcome fear and misinformation: solutions for women with inflammatory arthritis considering pregnancy. The Rheumatologist, URL: https://www.therheumatologist.org/article/overcome-fear-misinformation-solutions-for-women-with-inflammatory-arthritis-considering-pregnancy/ (erişim tarihi: 20 Mart 2025).
• Sahai I, Marsden D. 2009. Newborn screening. Critical Rev Clin Lab Sci, 46(2): 55-82.
• Sezerol MA, Altaş ZM, Arslan E. 2025. The lived experience of migrant Syrian mothers’ interaction with the neonatal screening program. BMC Public Health, 25(1): 521.
• Suarez-Lledo V, Alvarez-Galvez J. 2021. Prevalence of health misinformation on social media: systematic review. J Med Internet Res, 23(1): e17187.
• Suriadi C, Jovanovska M, Quinlivan JA. 2004. Factors affecting mothers’ knowledge of genetic screening. Australian New Zealand J Obstetrics Gynaecol, 44(1): 30-34
• Şenocak Z. (2001). Küçüğün tıbbi müdahaleye rızası. Ankara Üniv Hukuk Fak Derg, 50(4): 65-80.
• Temiz D. 2025.Topuk kanı bebeklerin ayaklarındaki “üreme noktalarından” mı alınıyor? URL: https://teyit.org/analiz/topuk-kani-bebeklerin-ayaklarindaki-ureme-noktalarindan-mi-aliniyor (erişim tarihi: 22 Mart 2025).
• Tluczek A, Orland KM, Nick SW, Brown RL. 2009. Newborn screening: an appeal for improved parent education. J Perinatal Neonatal Nurs, 23(4): 326-334.
• van der Pal SM, Wins S, Klapwijk JE, van Dijk T, Kater-Kuipers A, Van der Ploeg CP, Henneman L. 2022. Parents’ views on accepting, declining, and expanding newborn bloodspot screening. PLoS One, 17(8): e0272585.
• Yıldırım PD, Şimşek P. 2005. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara, Türkiye, ss: 24.
• Yorulmaz DS, Karadeniz H. 2022. Vaccination refusal debate on social media in Turkey: a content analysis of the comments on instagram blogs. Iranian J Public Health, 51(3): 615.