Banka Genel Kredi Sözleşmelerinin Genel İşlem Koşulları Kapsamında Yargısal Denetimi

Year 2020, Volume: 1 Issue: 1, 71 - 116, 25.12.2020

Duygu Dincioğlu

Abstract

İş ve ticaret hayatında yaşanılan gelişmeler, çok fazla kişiyle sözleşme yapma ve farklı kişilerle aynı sözleşmeyi yapma ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Bu nedenle de bu sözleşmeler, taraflardan birinin önceden hazırladığı, diğer tarafın ise bu sözleşme koşullarını tartışma, değiştirme ve hatta değerlendirme imkanını bulamadan kabul etmek zorunda kaldığı bir hal almıştır. Böylelikle de genel işlem koşulu kavramı ortaya çıkmıştır. Genel işlem koşulu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 20 - 25. maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Bir sözleşmeyi düzenleyen tarafın ileride çok sayıda benzer sözleşmelerde kullanmak amacı ile sözleşmeye koyduğu hükümler genel işlem koşulu olarak kabul edilir. Uygulamada banka genel kredi sözleşmeleri de banka tarafından önceden, tek taraflı olarak ve ileride benzer sözleşmelerde kullanılmak amacıyla hazırlanmakta, her müşteriye aynı ya da benzer sözleşme metni sunulmaktadır. Bu nedenle bu sözleşmelerde genel işlem koşullarına çokça rastlanmaktadır.
Genel işlem koşullarına ilişkin kanundaki düzenlemelerde sözleşmenin zayıf tarafının korunması ve bozulan sözleşme adaletinin yeniden

Keywords

dürüstlük kuralı , kesin hükümsüzlük , Genel İşlem Koşulları , Genel Kredi Sözleşmesi , İçerik Denetimi

References

• AKÇAAL Mehmet, “Borçlar Kanunu’nun Genel İşlem Koşullarına Dair Hükümleri Hakkında Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2014, C.18, S.1.
• AKMAN Alpaslan, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Genel İşlem Koşulları”, İstanbul Barosu Dergisi, 2012, C. 86, S.5.
• AKYOL Şener, Banka Sözleşmeleri, Ord. Prof. Dr. Kemaleddin Birsen’e Armağan, Afa Matbaacılık, İstanbul 2001.
• ALICA Türkay, Türk Hukukunda Banka Genel Kredi Açma Sözleşmesi, İstanbul 1990, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• ARKAN Sabih, Ticari İşletme Hukuku, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, 23. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2017.
• ATAMER Yeşim, “Yeni Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Uyarınca Genel İşlem Koşullarının Denetlenmesi-TKHK m. 6 ve TTK m. 55/f.1 (f) ile Karşılaştırmalı Olarak”, Türk Hukukuna Genel İşlem Şartları Sempozyumu, Bildiriler Tartışmalar, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, BATIDER, 8 Nisan 2011. (GİŞ)
• ATAMER Yeşim, Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması Sorunu Çerçevesinde Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi, 1. Baskı, İstanbul 1999. (Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması)
• ATAMER Yeşim, “Genel İşlem Koşulu mu, Bireysel Pazarlıkla Kurulan Sözleşme mi? Tüketici ve Tacir İşlemleri Açısından Değerlendirme Kriterleri”, Yeni Türk Borçlar Kanunu ve Yeni Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2013. (Yeni Borçlar Kanunu Sempozyumu)
• AYDOĞDU Murat, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Düzenlenen Genel İşlem Koşullarının Kişi Bakımından Uygulama Alanı” https://journal.yasar.edu.tr/wp-content/uploads/2014/01/15-Murat-AYDO%C4%9EDU.pdf (E.T. 26.07.2020). (Kişi Bakımından Uygulama)
• AYDOĞDU Murat “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Düzenlenen Genel İşlem Koşullarının Konu Bakımından Uygulama Alanı”, https://hukuk.deu.edu.tr/dosyalar/dergiler/dergimiz13-2/murataydogdu.pdf (E.T. 26.07.2020). (Konu Bakımından Uygulama)
• AYDOĞDU, Murat, Türk Borçlar Hukuku’nda Genel İşlem Koşullarının ve Tüketici Hukukunda Haksız Şartların Denetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2014. (Haksız Şart Denetimi)
• AYDOĞDU Murat, Genel İşlem Koşulları Şerhi, Adalet Yayınevi, Ankara 2018. (GİK)
• AYDOĞDU Murat /KAHVECİ Nalan, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 1. Baskı, İleri Kitabevi, İzmir 2013.
• BAHTİYAR Mehmet, “Genel İşlem Koşullarına Karşı Tüketicilerin Korunması”, Yargı Dergisi, Ocak Nisan 1996, C. 22, S. 1-2.
• BARLAS Nami, Çerçeve Sözleşme Kavramı ve Çerçeve Sözleşmelerin Özellikleri, Makalelerim, C. I, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2008.
• BAYKAL Murat, “Banka Kredi Sözleşmeleri”, BATİDER, 2002, C. 21, S.3.
• BİLGEN Mahmut, Öğreti ve Uygulamada Kefalet ve Yargılama Hukukuna İlişkin Uyuşmazlıklar, Adalet Yayınevi, Ankara 2017.
• CİVAN Orhan Ersun, Genel İş Koşulları, Beta Yayınları, İstanbul.
• ÇAĞLAR Hayrettin, “Aşırı Yararlanma (Gabin) Hükümlerinin Tacirler Bakımından Uygulanması (TBK M. 28)”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Aralık 2016, C. 32, S. 4.
• ÇEVİK Kemal, Ekonomi Hukuku Yaklaşımı ile Banka Hukuku, 2. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara 2009.
• DOĞAN Vahit, Uluslararası Ticarette Ödeme Aracı Olarak Akreditif, Savaş Yayınevi, Ankara 2016.
• EREN Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Yetkin Yayınevi, Ankara 2017. (Özel Hükümler)
• EREN Fikret; Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınevi, Ankara 2017. (Genel Hükümler)
• ERSÖZ Oğuz, “Genel İşlem Koşullarının Kişi Bakımından Uygulama Alanı ve Tacirler Hakkında Uygulanması” https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/726860 (E.T. 25.07.2020).
• GÖRGEÇ Başak, “Genel İşlem Koşullarının Kişilik Hakkı Kapsamında Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2013, C.19, S.1.
• GÜRSES Davut, Banka Genel Kredi Sözleşmesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2016.
• GÜNAY Cevdet İlhan, Türk Borçlar Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2015.
• HANSU Esra, “Genel İşlem Şartlarında Yazılmamış Sayılma”, Prof. Dr. Hüseyin Hatemi’ ye 80. Yıl Armağanı, (80. Yıl Sempozyumu Tebliğleri), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2018.
• HATEMİ Hüseyin / GÖKYAYLA Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Vedat Yayıncılık, İstanbul 2015.
• HAVUTÇU Ayşe, “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Genel İşlem Şartlarına İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi”, İzmir Barosu Dergisi, Nisan 2011, S.2. (GİŞ)
• HAVUTÇU Ayşe, Açık İçerik Denetimi Yoluyla Tüketicinin Genel İşlem Şartlarına Karşı Korunması, Güncel Hukuk Yayınları, İzmir 2003. (İçerik Denetimi)
• HAVUTÇU Ayşe, Tüketicinin Genel İşlem Şartlarına Karşı Korunması, Güncel Yayınevi, İzmir 2003. (Tüketicinin Korunması)
• HAVUTÇU Ayşe, “Genel İşlem Şartlarının Sözleşme ile İlişkilendirilmesinde Düzenleyen İçin Getirilen Külfetler”, İzmir Barosu Dergisi, Eylül 2015, S.3. (GİŞ Kullanan)
• KARAKÜLAH Şule, Genel Kredi Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Geçerlilik Şartları, İstanbul 2019, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• KAŞAK Esra, “Sözleşmenin Niteliğine ve İşin Özelliğine Yabancı Olan Genel İşlem Koşulları”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2012, C.3, S.1.
• KILIÇOĞLU Ahmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Yeni Borçlar Kanunu’na Göre Hazırlanmış), Turhan Kitabevi, Ankara 2017.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip/ HÜSEYİN, Hatemi / SEROZAN, Rona/ ARPACI Abdülkadir, Borçlar Hukukuna Giriş Hukuki İşlem Sözleşme, 6. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2014.
• KUNTALP Erdem, “Banka ve Genel İşlem Koşulları”, Türk Hukukunda Genel İşlem Şartları Sempozyumu, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 2011.
• MURAT Burçak, Cari Hesap Sözleşmesi, İstanbul 2008, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• OĞUZ Cemal, Banka Kredi Açma Sözleşmesi, Vedat Kitapçılık, Ankara 2004.
• OĞUZMAN Kemal/ ÖZ Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.1, 16. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2018.
• ÖZEL Çağlar, “Genel İşlem Koşulları Meselesi ve Borçlar Kanunu Tasarısının Genel İşlem Koşullarına Yönelik Olarak Getirdikleri”, Sosyal Ekonomi Dergisi, Ocak-Haziran 2006.
• ÖZEN Burak, Kredi Açma Sözleşmeleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2017.
• REİSOĞLU Seza, Bankacılık Kanunu Şerhi, C. 1-2, Yaklaşım Yayınları, Ankara 2015.
• REİSOĞLU Safa, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Seçkin Yayınevi, İstanbul 2011.
• SARAÇ Şükrü, Yargıtay Kararları Işığında Banka Kredi Kartı Uyuşmazlıkları, Legal Kitabevi, Ankara 2013.
• SOMUNCUOĞLU Ünal, 6098 Sayılı Borçlar Yasasında Genel İşlem Şartları ve Banka Kredi Sözleşmeleri, Ersin Çamoğlu’na Armağan, Vedat Kitabevi, İstanbul 2013.
• ŞAHİN İrfan, Sözleşme Özgürlüğü ve Sözleşme Özgürlüğünün Sınırları, İstanbul 2008, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• ŞEKER Muzaffer, Yazılmamış Sayılma, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2015.
• ŞİT Başak, Türk Hukukunda Banka Kredisi Kavramı ve Buna Bağlanan Sonuçlar, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü (T. İş Bankası A.Ş Vakfı), Ankara 2011.
• TEKİNALP Ünal, Ünal Tekinalp’in Banka Hukukunun Esasları, 2. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2009.
• TOPUZ Murat, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Genel İşlem Koşullarında Kapsam (Yürürlük) Denetimi”, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul 2013.
• TUNÇSİPER Yiğit, Genel İşlem Koşullarının Denetimi, Ankara 2018, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• TÜRK Ahmet, “Banka Kredi Açma Sözleşmelerinden Doğan Kredi Alacaklarına Müteselsil Kefalete İlişkin Bazı Sorunlar”, İzmir Barosu Dergisi, Ocak 2001, S.1.
• ULUSOY Erol, “Birbirinin Aynı Olan Tüm Banka Kredi Sözleşmelerinin Tümü Emredici Kurallara Aykırı ve Geçersizdir”, http://www.turkhukuksitesi.com/makale_650.htm (E.T. 13.07.2020).
• UYSAL Büşra, “Kredi Açma Sözleşmesinin Hukuki Niteliği”, Terazi Aylık Hukuk Dergisi, 2011, S.56.
• YALÇIN Onur, Banka Kredi Sözleşmelerindeki Genel İşlem Şartlarının Geçerliliği, Yetkin Yayınları, Ankara 2006.
• YALIN Semra Sevim, Banka Genel Kredi Sözleşmelerinde Genel İşlem Koşullarının İçerik Denetimi, İstanbul 2018, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• YENER Mehmet Deniz, Kredi Açma Sözleşmesi, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2008.
• YENİOCAK Umut, “Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre Genel İşlem Koşullarının Yargısal Denetimi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2013, S. 107.
• YELMEN Adem, Türk Borçlar Kanununa Göre Genel İşlem Şartları, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• YOKET Yasemin/ GÜLER Selin, “Genel İşlem Şartlarının Yorum Yoluyla Denetimi”, İzmir Barosu Dergisi- Borçlar Kanunu Özel Sayısı, Mayıs 2012, S. 2.
• YÜCE Melek Bilgin, “Edimi Belirleme Yetkisinin Mevcut Genel İşlem Koşulları Teorisi ve 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Açısından Değerlendirilmesi”, Yaşar Üniversitesi Dergisi, Özel Sayı, 2013, C.8.
• YÜKSEL Sait/ YÜKSEL Aslı/ YÜKSEL Ülkü, Bankacılık Hukuku ve İşletmesi, Beta Yayınevi, İstanbul 2004.
• ZEVKLİLER Aydın / GÖKYAYLA, K. Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara 2017.