İş Hukukunda Hak Uyuşmazlıklarının Yargı Yolu Dışındaki Hukuki Çözüm Yolları

Year 2020, Volume: 1 Issue: 2, 319 - 366, 25.08.2021

Aslı Aykutalp

Abstract

Çalışmamızda ilk olarak iş hukukunun emredici yapısı çerçevesinde bu hukuk alanında genel olarak arabuluculuğun mümkün olup olmadığı, zorunlu (dava şartı olarak) arabuluculuğun kabul edilip edilemeyeceği, kabul edilmesi halinde sınırlarının ne olduğu ve belirlenen sınırlar doğrultusunda zorunlu arabuluculuk kurumunun, arabuluculuğun doğasıyla çelişip çelişmediği ve hak arama özgürlüğünü ihlal edip etmediği konuları tartışılmaktadır.

İkinci olarak yargı yolu dışında diğer bir hukuki çözüm yolu olan ihtiyari tahkim (özel hakem) kurumunun hak uyuşmazlıklarına elverişliliği değerlendirilmektedir. Konu yargısal içtihatlar ve öğretide bilimsel görüşlerden faydalanılarak açıklanmaktadır.

Keywords

Hak Uyuşmazlıkları , Dava Şartı (Zorunlu) Arabuluculuk , İhtiyari Arabuluculuk , İhtiyari Tahkim (Özel Hakem)

References

• Akıncı Z, Milletlerarası Tahkim (4th edn, Vedat Yayıncılık 2016)
• Akıncı Z, ‘Uyuşmazlıkların Çözüm Yolu Olarak Tahkim’ (2000) Hukuk Kurultayı, Ankara, 107-112
• Alikılıç Ö, Arabuluculukta Etkili İletişim-Arabuluculukta Etkili Yöntemler ve İletişim Yöntemleri (1st edn, Nobel Yayıncılık 2017)
• Alp M, ‘İşçinin Feshe Karşı Korunma (İş Güvencesi Yasası)’ (2003) (1) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1-40
• Aras T, ‘İş Güvencesinden Yararlanmanın Koşulları ve Emredicilik’ (2015) 119 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 429-456
• Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz S and Hanağası E, Medenî Usul Hukuku, (6th edn, Yetkin Yayınları 2020)
• Astarlı M, ‘7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 4857 Sayılı İş Kanunu’nun İş Güvencesi Hükümlerinde Öngördüğü Değişikliklerin Değerlendirilmesi’ (2017) (38) Sicil İş Hukuku Dergisi 40-53
• Baysal U and Güneş V, ‘Toplu İş Sözleşmesinin Yorumlanması ve Yorum Davası’ (2019) Prof. Dr. Savaş TAŞKENT’e Armağan, Onikilevha Yayıncılık 1041-1073
• Çelik N, Caniklioğlu N and Canbolat T, İş Hukuku Dersleri (32th edn, Beta Yayıncılık 2019)
• Çil Ş, İş Kanunu Şerhi C. 2 (2st edn, Turhan YayıncılıK 2007)
• Çil Ş, İş Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk ve 7036 Sayılı İ.M.K. Uygulaması, Tazminat ve Alacaklarda Hesaplamalar, İş Güvencesi (1st edn, Yetkin Yayıncılık 2018)
• Demir F, İş Hukuku ve Uygulaması (11th edn, Albi Yayıncılık 2018)
• Deren-Yıldırım N, ‘Tahkim ve Objektif Açıdan Tahkime Elverişlilik’ (2007) Prof. Dr. Yavuz Alangoya İçin Armağan.
• Doğan Yenisey K, İş Hukukunun Emredici Yapısı (İstanbul, 2014)
• Doğan Yenisey K, ‘İş Yargısında Zorunlu Arabuluculuk’ (2016) İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Toplantısı: İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi 167-193
• Ekmekçi Ö, Toplu İş Hukuku Dersleri (1st edn, Onikilevha Yayıncılık 2018)
• Ekmekçi, Ö, Özekes M and Atalı M, Hukuk Uyuşmazlıklarında İhtiyari ve Zorunlu Arabuluculuk (Onikilevha Yayıncılık 2018)
• Ekmekçi Ö, Özekes M, Atalı M and Seven V, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabulucuk (2nd edn, On İki Levha Yayıncılık 2019)
• Ekmekçi Ö and Yiğit E, Bireysel İş Hukuku Dersleri (1dt edn, Onikilevha Yayınları 2020)
• Ekşi N, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Tahkim (Beta Yayıncılık 2019)
• Elbir N, ‘İş Hukukunun Emredici Niteliği Karşısında İşçinin Yasal Haklarından Vazgeçmesi Sonucu Doğuran Uygulamalar Hakkında Bir Değerlendirme’ (2021) (1) Çalışma ve Toplum Dergisi 289-316
• Ersen Perçin G, ‘Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerinden Arabuluculuğun Hukuksal Düzenlemelerdeki Yeri’ (2011) 31(2) Milletlerarası Hukuk Bülteni 177-201
• Esener T, İş Hukuku (3rd edn 1978)
• Esener T and Demir E, Toplu İş Hukuku -Toplu İş Sözleşmesi- (Vedat Yayıncılık, 2019)
• Eyrenci Ö, Taşkent Ş and Ulucan D, Bireysel İş Hukuku (8th edn, Beta Yayıncılık 2017)
• Gılles P (Çev. Ejder Yılmaz), ‘Alman Hukuk (Medeni) Yargılaması Örneğinde Devlet Mahkemelerinin Aşırı İş Yükü ve Bu Yükün Azaltılması Hakkında Stratejiler’ (1992) (5) Ankara Barosu Dergisi 749-770
• Gün S, ‘İş Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk: Dostane Çözüm Mü? (Sahadan Notlar)’ (2021) (2) Çalışma ve Toplum Dergisi 929-944
• Güzel A, ‘İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı Hakkındaki Bazı Aykırı Düşünceler’ (2016) (3) Çalışma ve Toplum Dergisi 1131-1146
• Ildır G, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü (Medeni Yargıya Alternatif Yöntemler) (Seçkin Yayıncılık 2003)
• Kar B, İş Güvencesi ve Uygulaması (3rd edn, Yetkin Yayıncılık 2017)
• Karacabey K, ‘Zorunlu Arabuluculuğun Hukukun Temel İlkelerine Aykırılığı ve Uygulanabilirliğine Dair Sorunlar’ (2016) 1 Ankara Barosu Dergisi 457-489
• Kekeç EK, Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Temel Aşamalar ve Taktikler (Adalet Yayınları 2016)
• Kılıçoğlu M, İş Hukuku Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk (2nd edn, Bilge Yayıncılık 2019)
• Kurt R, ‘İş Yargısında Arabuluculuk’ (2018) 135 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 405-444
• Kuru B, Medenî Usul Hukuku El Kitabı C. I (Yetkin Yayıncılık 2020)
• Loi P, ‘İtalyan İş Hukukunda Arabuluculuk ve Uzlaşma’ (2016) İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Toplantısı: İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi 121-134
• Manav Özdemir E, ‘İş Mahkemelerinin İşleyişi ve Bireysel İş Uyuşmazlıklarının Alternatif Çözüm Yöntemleri’ (2015) (4) Çalışma ve Toplum Dergisi 185-222
• Manav Özdemir A E. and Eskiyörük S, ‘İş Hukuku Uyuşmazlıklarının Tahkim Yolu İle Çözümlenmesi’ (2020) 17(67) Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi.
• Mollamahmutoğlu H, Astarlı M and Baysal U, İş Hukuku Ders Kitabı C. 1: Bireysel İş Hukuku (4th edn, Lykeion Yayınları 2020)
• Mutlay FB., ‘İşe İade Davalarında Arabuluculuk’ (2018)(4) Çalışma ve Toplum Dergisi, 2129-2154
• Mutlay FB., Bireysel İş Hukukunda Tahkim (2006) Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Tahkim), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Namlı M, ‘İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı ile Getirilen Zorunlu Arabuluculuk Kurumunun Medeni Usul Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi’ (2016) İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı: İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi 151-167
• Narmanlıoğlu Ü, İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri I, (Ferdi İş) (5th edn, Beta Yayıncılık 2014)
• Narmanlıoğlu Ü, İş Hukuku II Toplu İş İlişkileri, (Toplu İş İlişkileri) (3rd edn, Beta Yayıncılık 2016)
• Narmanlıoğlu Ü, ‘İş Güvencesi Hükümleri Çerçevesinde Açılacak Davanın Konusu, Niteliği ve Davayı Tamamen ya da Kısmen Konusuz Bırakan Durumlar’ (2011) Sarper SÜZEK’e Armağan C. I. 623-655
• Özkaraca E and Ünal C, ‘Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Hükümlerinin Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Açısından Uygulanması’ (2019) (42) Sicil İş Hukuk Dergisi 16-41
• Özmumcu S, ‘Arabulucunun Rolü Kolaylaştırıcı ve Değerlendirici Arabuluculuk’ (2013) 71(1) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 1369-1389
• Öztek S, ‘Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanun Tasarısı Üzerine Genel Tartışma ve Değerlendirme’ (2008) Medenî Usûl ve İcra- İflâs Hukukçuları Toplantısı VI, Medenî Usûl Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı, Türkiye Barolar Birliği Yayınları 17-34
• Öztek S, ‘Tasarı Üzerine Genel Değerlendirme’ (2007) Medeni Usul Hukukunda Kanun Yolları ve Arabuluculuk Kanun Tasarısı, Medeni Usul ve İcra İflas Hukukçuları Toplantısı VI, Türkiye Barolar Birliği Yayınları 273-275
• Özveri M, ‘İş Mahkemeleri Kanunu ve Zorunlu Arabuluculuk Uygulamaları’ (2020) (2) Çalışma ve Toplum Dergisi 917-938
• Pekcanıtez H, Pekcanıtez Usûl – Medenî Usûl Hukuku (Onikilevha Yayıncılık 2017)
• Peksan S, Delen M and Yorgun S, ‘İş Hukukunda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk Uygulaması ve Arabulucuların Görüşlerine İlişkin Bir Araştırma’ (2020) (1) Çalışma ve Toplum Dergisi 321-346
• Soyer P, Genel İş Koşulları, (Genel İş) (İstanbul 1987)
• Soyer P, ‘Yeni İş Kanunu İle Getirilen Bazı Düzenlemeler Hakkında Genel Bir Değerlendirm’(2018) 15(57) Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi 21-46
• Sur M, İş Hukuku Toplu İlişkiler (9th edn, Turhan Kitabevi Yayınları 2020)
• Sümer HH., İş Hukuku (16th edn, Mimoza Yayınları 2011)
• Süral N, İş Hukukunda Barışçı Çözüm Yolları (Türk-İş Yayınları 1982)
• Süzek S, İş Hukuku (19th edn, Beta Yayıncılık 2020)
• Şahin Emir A, ‘İş Sözleşmesinde Yer Alan Tahkim (Özel Hakem) Şartının Geçerlilik Sorunu’ (2020) 22(2) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 905-946
• Şahlanan F, Toplu İş Hukuku (1st edn, Onikilevha Yayıncılık 2020)
• Şahlanan F, ‘4857 Sayılı Kanun’un İş Güvencesine İlişkin Hükümleri’ (2005) 52 Bankacılar Dergisi 56-66.
• Şişli Z, ‘Bireysel İş Uyuşmazlıkları ve Yargısal Çözüm’ (2012) (2) Ankara Barosu Dergisi 43-67
• Tanrıver S, ‘Dava Şartı Arabuluculuk Üzerine Bazı Düşünceler’ (2020) 147 (Dava Şartı Arabuluculuk), Türkiye Barolar Birliği Dergisi 111-142
• Tanrıver S, Medenî Usûl Hukuku C. II, (Usûl) (Yetkin Yayıncılık 2021)
• Tanrıver S, ‘Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk’ (2006) 64 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 151-177
• Tayfun R and Erdem Türk A, ‘Arabuluculuk Uygulamalarına İlişkin Bir Alan Araştırması (Ankara Örneği)’ (2016) 122 Türkiye Barolar Birliği Dergisi 417-438
• Uçum M, ‘İşe İade Taleplerinde Dava Açma Süresinin Başlangıcına İlişkin Sorunlar’ (2004) (4) Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi 1302-1318
• Weiss M and Schmidt M, Labour Law and Industrial Relations in Germany (4th edn, Wolters Kluwer 2008).
• Yazıcı Tıktık Ç, Arabuluculukta Gizliliğin Korunması (Onikilevha Yayıncılık 2013)
• Yeşilova B, Milletlerarası Ticari Tahkimde Nihai Karardan Önce Mahkemelerin Yardım Denetimi (Güncel Yayınları 2008).
• Yıldırım MK., ‘İhtilafların Mahkeme Dışı Usullerle Çözülmesi Hakkında’ (2007) Prof. Dr. Yavuz ALANGOYA İçin Armağan, Alkım Yayıncılık 337-360
• Yılmaz E, ‘İş Mahkemeleri Kanunu’nun Değiştirilmesi İhtiyacı’ (2007) (8) Sicil İş Hukuku Dergisi 5-12
• Zimmermann H, Labour Jurisdiction in the Federal Republic of Germany, http://ealcj.org/wp-content/uploads/2015/12/germanysummary.pdf