2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu m. 116/1 Kapsamında Sürücünün Tespit Edilemediği Durumlarda Tescil Plakası Sahibi Hakkında Uygulanan İdari Yaptırımın Masumiyet Karinesine Aykırılığı
Abstract
Modern ceza hukukunun temel ilkelerinden birisi olan masumiyet karinesine göre kişinin masumiyeti, yani suçsuzluğu asıl olduğundan bunun tam tersini ispat etme yükümlülüğü iddia eden tarafa aittir. Bu yükümlülük kapsamında iddia makamı, gereken bütün araştırmaları yaparak aleyhe delillerin yanı sıra lehe delilleri de toplamalıdır. Aksi takdirde gereken araştırmalar yapılmaksızın belirli fiili karineler sebep gösterilerek kişinin suçlu olarak kabul edilmesi ve suçsuzluğu ispatlama yükümlülüğünün kişiye yüklenmesi, masumiyet karinesinin ihlaline neden olmaktadır. Kamu gücünü kullanan kamu otoritesi karşısında bireyin korunmasına ilişkin düşüncenin bir ürünü olan masumiyet karinesi, suçlar gibi kabahatler açısından da bağlayıcı bir ilkedir. Çalışmamızda belirli kabahatlere ilişkin sorumluluk rejiminin düzenlendiği 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu m. 116/1’de yer alan hüküm ele alınmaktadır. Söz konusu hükme göre trafiği tehlikeye düşürecek, engel olacak şekilde veya yasaklanmış yerlerde park etmiş araçlara veya trafik kural ve yasaklarına aykırı davranışları belirlenmiş bulunan, karayolları ağırlık kontrol mahallerinde işaret, ışık, ses veya görevlilerin ikazına rağmen tartı sistemine girmeden seyrine devam eden ve sürücüsü tespit edilemeyen araçlara, tescil plakalarına göre ceza veya suç tutanağı düzenlenmektedir. Bu durumda ilgili kabahatleri işleyen kişinin tespit edilemediği durumlarda, aracın tescil plakası sahibi hakkında, salt malik olması nedeniyle idari yaptırım uygulanmaktadır. Bu kapsamda 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu m. 116/1’de belirli kabahatler açısından öngörülen sorumluluk rejiminin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesinin konuya ilişkin kararları da incelenmek suretiyle Anayasa m. 38/4’te düzenlenen masumiyet karinesine aykırılığı ele alınmaktadır.
References
- Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, Adli İstatistikler 2019 Erişim Tarihi 16 February 2020
- Birtek F, AİHM, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay Kararları Işığında Ceza Muhakemesinde Delil ve İspat (2nd edn, Adalet Yayınevi 2017)
- Büyüktavşan MT, ‘Kesinlik Sınırı Altındaki İdari Para Cezalarına Karşı İtiraz Yoluna Başvurulmamasının Cezai Konularda İki Dereceli Yargılanma Hakkı Bakımından İncelenmesi’ (2018) (12) Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 279-313
- Doğan K, Ceza Muhakemesinde Belirsizlik Kuşkudan Sanık Yararlanır İlkesi ‘in dubio pro reo’ (2nd edn, Seçkin Yayıncılık 2018)
- Feyzioğlu M, ‘Suçsuzluk Karinesi: Kavram Hakkında Genel Bilgiler ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ (1999) 48(1) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 135-163
- Gedik D, Öğreti ve Yargısal İçtihatlar Işığında Ceza Muhakemesinde Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi (In Dubio Pro Reo) (1st edn, Adalet Yayınevi 2016)
- Gölcüklü F, ‘İdari Ceza Müeyyideleri ve Bunlara Karşı Kanun Yolları’ (1963) 18(3) Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 189-215
- Haydar N, Susma Hakkı (1st edn, Seçkin Yayıncılık 2019)
- Hoşten Z, ‘Anayasa Mahkemesi ve AİHM Kararları Çerçevesinde Adil Yargılanma Hakkı’ (2019) 14(156) Terazi Hukuk Dergisi 1544-1551
- Özbek VÖ, Doğan K and Bacaksız P, Ceza Muhakemesi Hukuku (13th edn, Seçkin Yayıncılık 2020)
- Özen M, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri (4th edn, Adalet Yayınevi 2019)
- Sancakdar O, Önüt LB, DOĞAN EU, KASAPOĞLU TURHAN M and SEYHAN S, İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı (8th edn, Seçkin Yayıncılık 2019).
- Şen E and ERYILDIZ S, Hukuka Giriş (1st edn, Seçkin Yayıncılık 2019).
- Şık H, ‘Suçsuzluk Karinesi’ (2012) (1) Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 103-144
- Tanrıvermiş A, Masumiyet Karinesini Genişleten Bir İlke Olarak Lekelenmeme Hakkı (1st edn, Seçkin Yayıncılık 2021)
- Tezcan D, Sancakdar O, Erdem MR and Önok RM, İnsan Hakları El Kitabı (8th edn, Seçkin Yayıncılık 2019)
- Tozman Ö, ‘Suçsuzluk Karinesi: Türk Hukukundaki Sonuçları’ (2007) 11(3-4) Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 315-353
- Türkiye Cumhuriyet Anayasası (Gerekçeli), (2nd edn, Anayasa Mahkemesi Yayınları 2019)
- Türkiye Cumhuriyet Anayasası (Gerekçeli), (Anayasa Mahkemesi Yayınları 2019)
- Ulutürk H, ‘Suçsuzluk Karinesi’ (2018) 13(171) Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 63-122
- Ünver Y and Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku Cilt 1 (15th edn, Adalet Yayınevi 2019).
- Yıldırım A, ‘Ceza Muhakemesinde Sorumluluk Karinelerinden Yararlanılması, Masumiyet Karinesini İhlal Eder mi?’ (2017) 12(130) Terazi Hukuk Dergisi 96-98
- Yılmaz E, Hukuk Sözlüğü, (4th edn, Yetkin Yayınları 2010)
- Yokuş Sevük H, ‘Soruşturma Evresine Hakim Olan İlkeler’ (2011) 3(21) Fasikül Hukuk Dergisi 13-29
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Criminal Law, Administrative Law |
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | August 25, 2021 |
| Published in Issue | Year 2020 Volume: 1 Issue: 2 |