Hukukta Hayatın Olağan Akışına Aykırılık Kavramının Bono Hakkında Uygulanabilirliği ve Yargıtay Kararları

Year 2021, Volume: 2 Issue: 3, 25 - 48, 05.02.2022

Gulçin Çam

Abstract

Kıymetli evrak ağırlaştırılmış şekil şartlarına bağlanmıştır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen ticari senetlerden olan bononun ödenmemesi, düzenleyen ve diğer başvuru sorumluları ile lehtar (yetkili hamil) arasında hukuki uyuşmazlık ortaya çıkarır. Bono bedelinin ödenmesi için lehtar, alacaklı olduğunu ileri sürerek hukuki yollara başvurur. Kambiyo senetlerine özgü takip yolları, alacaklının alacağına kavuşması sürecindeki işini kolaylaştırır. Alacaklının bir kambiyo senedini elinde bulundurması, ispat hukuku bakımından borçlu karşısında kendisini avantajlı duruma getirir. Çünkü senet, medeni yargılama hukukunda kesin delil araçları arasında yer alır. Bir uyuşmazlıkta senede dayalı iddianın aksini ispat edebilmek ise ancak senet ile mümkündür. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda senetle ispat zorunluluğu düzenlendikten sonra senede karşı tanıkla ispat yasağı getirilmiştir. İlgili düzenlemeler hukuk güvenliğine hizmet eder ancak beraberinde kötüye kullanımların söz konusu olduğu vakıalar karşısında önemli hak kayıplarına yol açabilir. Bu ihtimalde hakimin somut olaya göre değerlendirme yapması ve hakkaniyete uygun şekilde hüküm kurması beklenir. Çalışmamızda, bono bedelinin ödenmemesi durumunda senetle ispat yasağının istisnaları arasında sayılmayan “hayatın olağan akışına aykırılık” kavramının, Yargıtay kararlarına gerekçe olması esas alınmaktadır.

Keywords

Hayatın Olağan Akışına Aykırılık , Kambiyo Senetleri , Bono , İspat , Senetle İspat Zorunluluğu

References

• Alangoya Y, ‘Senede Karşı Senetle İspat Kuralı ve Hayatın Olağan Akışı Kavramı’ (2004) Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan (1st edn, Seçkin Yayıncılık 2004) 521-531
• Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz S and Hanağası, E, Medeni Usul Hukuku (6th edn, Yetkin Yayınları 2020)
• Atalı M, Ermenek İ and Erdoğan E, Medeni Usul Hukuku (3rd edn, Yetkin Yayınları 2020)
• Bahtiyar M, Kıymetli Evrak Hukuku Ders Notları - Soru Örnekleri (18th edn, Beta Yayınevi 2020)
• Bilgili F and Demirkapı E, Kıymetli Evrak Hukuku (11th edn, Dora Yayınevi 2021)
• Bozer A and Göle, C, Kıymetli Evrak Hukuku (10th edn, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 2021)
• Bozkurt T, Kıymetli Evrak Hukuku (2nd edn, Yetkin Yayınları 2021)
• Budak A. C, and Karaaslan V, Medeni Usul Hukuku (4th edn, Adalet Yayınevi, 2020)
• Cangül M, ‘Markanın Üçüncü Kişiler Tarafından Dürüstçe ve Ticari Hayatın Olağan Akışı İçinde Kullanımı’ (2017) 13 (50) Fikri Sınai Haklar Dergisi 341-356
• Çamoğlu E, Kambiyo Senetlerinde Borçlunun Defileri (Savunmaları) (2019) 35 (3) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 5-35
• Çamoğlu E, Kıymetli Evrak Hukukunun Temel İlkeleri (4th edn, On İki Levha Yayınları, 2020)
• Çiftçi P, Medeni Yargılama Hukukunda İspat Hakkı ve Sınırlamaları (1st edn, Adalet Yayınevi 2018)
• Demir A, ‘Yargıtay İçtihatlarındaki Hayatın Olağan Akışı Kriteri ve İslam Hukukundaki Zahiri Hal Delili’ (2008) 3 (28) Terazi Hukuk Dergisi 129-133
• Görgün Ş, Börü L, Toraman B and Kodakoğlu M, Medeni Usul Hukuku (9th edn, Yetkin Yayınları 2020)
• Kayıhan Ş, Kıymetli Evrak Hukuku (8th edn, Seçkin Yayıncılık 2021)
• Kendigelen A and Kırca İ, Kıymetli Evrak Hukuku Genel Esaslar Kambiyo Senetleri (4th edn, On İki Levha Yayınları 2020)
• Kendigelen A, Çek Hukuku (5th ed, On İki Levha Yayınları, 2019)
• Kuru B and Aydın B, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflas Hukuku Ders Kitabı (5th ed Yetkin Yayınevi 2021)
• Odman Boztosun A, ‘Kambiyo Senetlerinde Teminat Kaydı’(2007) (53) Legal Hukuk Dergisi 1487-1499
• Öztan F, ‘Ticari Senetlerde İmzaların İstiklali İlkesi’ (1979) 10 (2) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 391-396
• Pekcanıtez H, Atalay O and Özekes M, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı (8th edn, On İki Levha Yayınları 2020)
• Pekcanıtez H, Özekes M, Taş Korkmaz, H and Akkan M, Medeni Usul Hukuku Cilt (15th ed, On İki Levha Yayınları 2017)
• Poroy R and Tekinalp Ü, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları (24th ed, Vedat Kitapçılık 2021)
• Pulaşlı H, Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları (7th ed, Adalet Yayınevi 2019)
• Ruhi C and Ruhi A. C, Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu ile Takip (1st edn, Seçin Yayıncılık 2017)
• Sayhan İ, Kambiyo Senetlerinde Mücerretlik İlkesi ve Bedel İlişkisi (1st edn, Yetkin Yayınları 2006)
• Sözer A. N, ‘Sosyal Sigorta Hukukunda ve İş Hukukunda Gai Yorum Eşyanın Tabiatı ve Hayatın Olağan Akışı’ (2016) 13 (50) İSGHD 631-699
• Tanrıver S, Medeni Usul Hukuku Cilt I, Temel kavramlar ve İlk Derece Yargılaması (3rd edn, Yetkin Yayınları 2020)
• Taşpınar S, ‘Fiili Karinelerin İspat Yükünün Dağılımındaki Rolü’ (1996) 45 (1-4) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 533-572
• Tüzemen Atik E, ‘Kambiyo Senetlerinde Senet Bedelinin Farklı Şekillerde Gösterilmesi ve Hayatın Olağan Akışına Aykırılık Kıstası’ 17-19 Aralık 2020 Selçuk Hukuk Kongresi 2020 Özel Hukuk Tebliğleri Tam Metin Kitabı 65-89
• Tüzemen Atik E, Açık Kambiyo Senetleri (3rd edn, Seçkin Yayıncılık 2021)
• Uyar T, “Çek Hamili Hakkında, Keşideci Tarafından “Dava Konusu Çekin ‘Teminat Çeki’ Olduğu İddiasıyla” Açılan Menfi Tespit Davasının Uygulamada Yarattığı Sorunlar” (2020) 94 (6) İstanbul Barosu Dergisi 15-29
• Uyar T, “Kambiyo Senetlerindeki Mücerretlik ilkesi”, “Kambiyo Senedinin Hayatın Olağan Akışına Aykırı Olduğu” İddiasına Dayalı “Menfi Tespit Davası”nın Açılmasını Engeller mi?” (2013) 87 (3) İstanbul Barosu Dergisi 243- 257
• Uyar T, “Tasarrufun İptali Davalarında ‘Alacağın Gerçek Olması’ ve ‘Hayatın Olağan Akışına Uygunluk’ Koşullarının Uygulamada Yarattığı Sorunlar” (2020) 18 (205) Legal Hukuk Dergisi 265-308
• Ülgen H, Helvacı M, Kaya A and Nomer Ertan F, Kıymetli Evrak Hukuku (13th edn, Vedat Kitapçılık 2021)
• Yağmur S, ‘Türk Hukukunda Çeke Konulabilecek Kanunda Öngörülmeyen Bazı İhtiyari Kayıtlar’ (2016) 3 (Özel Sayı) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 2867-2892
• Yasan M, Kıymetli Evrak Hukuku (1st edn, Seçkin Yayıncılık 2021)
• Yılmaz E, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi Cilt 3 (4th edn, Yetkin Yayınları 2021)