Mahkemeye Erişim Hakkı Çerçevesinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Mesutoğlu v. Türkiye Kararının Türk İdarî Yargısında Dava Açma Süresine Etkisi

Year 2023, Volume: 4 Issue: 8, 227 - 246, 28.12.2023

Zehra Odyakmaz , Kerim Azak

Abstract

Adil yargılanma hakkının zımnî unsurlarından birisi, mahkemeye erişim hakkıdır. Zira mahkemeye erişim hakkı olmadan adil yargılanmadan bahsetmek mümkün değildir. Bununla birlikte devletler tarafından bu hakkın kullanımının düzenlenmesi ve sınırlanması mümkündür. Özellikle adalet sisteminin iyi işlemesi için bu hakka ilişkin birtakım usûl kuralları getirilebilir. Ancak bu usûl kurallarının, katı şekilci yorumu mahkemeye erişim hakkını ihlâl edecektir. Nitekim Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Mesutoğlu v. Türkiye kararında da usûl kurallarının katı yorumu sebebiyle Sözleşmenin 6. maddesinin ihlâl edildiğine karar verilmiştir.
Mesutoğlu kararının, Türk idarî yargısında usûl kurallarının yorumu bakımından önemli etkisi olmuştur. Dava açma süresi, dava dilekçesinin reddi, dava dilekçesinin verilebileceği yerler, davacı aleyhine hükmedilecek vekâlet ücreti gibi usûl hukukuna ilişkin birçok konuda, Mesutoğlu kararına yollama yapılmıştır. Bu çalışmada da Mesutoğlu kararına yollama yapılan Türk Danıştayı kararları üzerinden Mesutoğlu kararının, Türk idarî yargısında dava açma süresine olumlu etkisi açıklanmıştır. Çalışmanın bütünün de görüleceği üzere Mesutoğlu kararının, Türk idarî yargısına önemli etkileri olmuştur.

Keywords

Adil Yargılanma Hakkı , Mahkemeye Erişim Hakkı , Dava Açma Süresi , Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi , İnsan Hakları

References

• AKBABA A, Right to Fair Trial in Turkish Administrative Justice System in the Light of European Human Rights Law (Legal Publishing 2016)
• ÇINARLI S and AZAK K, ‘Kamu Hastanelerinde Covid-19 Nedeniyle Zarar Gören Hastaların İdareye Başvuru Sürecinin Tartışılması (İYUK Madde 13 Kapsamında)’ in Murat BATI and Sezai ÇAĞLAYAN (eds), Bir Küresel Salgın ve Hukuk: Covid-19 (Seçkin Yayınevi 2021)
• DIJK P van and others (eds), Theory and Practice of the European Convention on Human Rights (4th edn, Intersentia Publishing 2006)
• DURAN L, ‘İdari Kazada Dava Açma Müddeti’ (1945) 11 İstanbul Hukuk Mecmuası 238
• FRANCIONI F, ‘The Rights of Access to Justice under Customary International Law’ in Francesco FRANCIONI (ed), Access to Justice as a Human Right, vol XVI/4 (Oxford University Press 2007)
• GILIKER P, ‘Osman and Police Immunity in the English Law of Torts’ (2000) 20 Legal Studies 372
• GÖLCÜKLÜ F, ‘Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde Adil Yargılama’ (1994) 49 Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 199
• GÖZÜBÜYÜK AŞ and GÖLCÜKLÜ F, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması (10th edn, Turhan Kitabevi 2013)
• HARRIS DJ, O’BOYLE M and WARBRICK C, Law of The European Convention on Human Rights (2nd edn, Oxford University Press 2009)
• İNCEOĞLU S, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Adil Yargılanma Hakkı (4th edn, Beta Yayıncılık 2013)
• JAYAWICKRAMA N, The Judicial Application of Human Rights Law (2nd edn, Cambridge University Press 2017)
• ÖZBUDUN E, Türk Anayasa Hukuku (19th edn, Yetkin Yayınları 2019)
• REID K, A Practitioner’s Guide to the European Convention on Human Rights (2nd edn, Sweet & Maxwell 2004)
• SCHABAS WA, The European Convention on Human Rights (Oxford University Press 2015)
• TÜRMEN R, ‘Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde Adil Yargılanma Hakkı’ İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Adli Yargı Sempozyumu (TBB Yayınları 2004)
• ULER Y, ‘Yönetsel Yargıda Dava Süresi’ I. Ulusal İdare Hukuku Kongresi Birinci Kitap (Danıştay Yayınları 1991)
• VITKAUSKAS D and DIKOV G, Protecting The Right To A Fair Trial Under The European Convention On Human Rights (2nd edn, Council of Europe 2017)
• WHYTOCK CA, ‘Foreign State Immunity and The Right to Court Access’ (2013) 93 Boston Law Review 2033
• ZUPANCIC BM, ‘Access to Court as a Human Right According to the European Convention of Human Rights’ (2000) 9 Nottingham Law Journal 1