3194 Sayılı İmar Kanunu'nun 42. Maddesi Uyarınca Para Cezası Verilirken İmara Aykırı Fiili İşleyenin Doğru Tespit Edilmesi

Year 2024, Volume: 5 Issue: 10, 71 - 105, 15.03.2025

Selami Demirkol , Ceren Nida Yılmaz , Başak Keleş

Abstract

Belediyeler ve il özel idareleri, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesi kapsamında ruhsat ve eklerine aykırı veya ruhsatsız yapılar hakkında imar para cezası ve yıkım işlemleri tesis etmekte ve uygulamaktadırlar. Bu bağlamda, ruhsat ve projesine aykırı imalatı yapanın kim olduğunun tespitinin somut olayın gerçekliğine uygun bir şekilde yapılması oldukça önem arz etmektedir. Uygulamada, idarelerin bu tespitlerinde özensiz davrandığı, idare mahkemelerinin önüne intikal eden davalardan da anlaşılmaktadır. Belediye ve il özel idarelerinin bu nitelikte uygulamaları sonucu tesis ettikleri imar para cezalarına yönelik yapılan yargısal incelemelerde, ruhsat ve projesine aykırı imalatı yapanın tespitinin önem arz ettiği görülmekte ve doğru tespitin yapılmadığının anlaşılması hâlinde iptal kararları verilmektedir. Oysa belediye ve il özel idareleri; özenli ve detaylı araştırmaları neticesinde, ruhsat ve projeye aykırı imalatı gerçekleştiren “yapıların sahibini” yani imalatı gerçekleştiren kişi/kişileri tespit ederek muhtemel uyuşmazlıkların mahkemelere taşınması durumunu azaltabilir ve hatta önleyebilirler. Nitekim bu yöntemle, idarenin kendisi, kaynağında hukuka ve hakkaniyete uygun işlem üretmiş olacaktır.

Keywords

Yapı ruhsatı , İmar para cezası , Özenli tespit , Yapı tatil tutanağı , Encümen Kararı

References

• Değirmencioğlu B, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatları Işığında “Masumiyet Karinesi”nin Korunması” (Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2019) 307-356.
• Ergen C and Böke V, Kaçak Yapı (2nd edn, Seçkin Yayıncılık, 2005).
• Tutal E, “İmar Kanunu’nun 42’nci Maddesinde Yer Alan “Yapının Sahibi” İbaresinin Cezaların Şahsiliği ve Belirlilik İlkeleri Bağlamında Değerlendirilmesi” (Adalet Dergisi 2013) 46-81.
• Şekerci E, İmar Hukukunda Yapı İzni, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1981) 173-203.
• Mahmutoğlu F S, Kabahatleri Suç olmaktan Çıkarma Eğilimi ve Düzene Aykırılıklar Hukukunda (İdari Ceza Hukukunda) Yaptırım Rejimi, İstanbul: Kazancı Yayınları, 1995.
• Yıldız F, İmar Bilgisi (Planlama, Uygulama, Mevzuat) (13th edn, Nobel Yayın Dağıtım 2023).
• Kalabalık H, İmar Hukuku Dersleri, (12th edn, Seçkin Yayıncılık, 2022.)
• Gök H, İmar Mevzuatına Aykırılık Hallerinde Yapı Sahibine Uygulanacak Yaptırımlar (1st edn,Yetkin Yayınları 2010).
• İçel K, Çağdaş Ceza Hukukunun Evrensel İlkelerinin Kabahat Türünden Eylemler Alanındaki Boyutları (2016) Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi 7.
• Duran L, İdare Hukuku Ders Notları, (1st edn, İstanbul Fakülteler Matbaası 1982).
• Feyzioğlu M, Suçsuzluk Karinesi: Kavram Hakkında Genel Bilgiler ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi)135-163.
• Centel N and Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku, (21st edn Beta Yayıncılık, 2022).
• Keleş R, Kent Bilim Terimleri Sözlüğü, (3th edn, İmge Kitabevi, 1998).
• Zor B V, “Ceza Hukuku İlkelerinin Disiplin Hukukunda Uygulanabilirliği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XII, S. 1, 2022.
• Hafızoğulları Z, Türkiye Cumhuriyeti’nin Devletinin Meşruiyetinin Temeli Olarak Laiklik (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2008) 59-69.
• Ferrando Mantovani, Diritto penale, (10) Padova, 2017.
• Batiashvili/Gürcistan , 8284/07, 10.10.2019.
• Göç/Türkiye, 15374/11, 23.01.2018.
• Kemal Coşkun / Türkiye, 45028/07, 28.04.2017.
• Öneryıldız/Türkiye, 48939/99, 30.11.2004.
• Öztürk/Almanya, 8544/79, 21.02.1984.
• Rohlena/Çek Cumhuriyeti, 59552/08, 27.01.2015.
• Seven/Türkiye, 60392/08, 23.01.2018.
• Streletz, Kessler ve Krenz/Almanya, 34044/96, 35532/97, 44801/98, 22.03.2001.
• Urat/Türkiye, 53561/09, 13952/11, 27.11.2018.
• Waite ve Kennedy/Almanya, 26083/94, T: 18.02.1999.
• Del Rio Prada/İspanya, 42750/09, 21.10.2013.
• Başkaya ve Okçuoğlu/Türkiye, 23536/94, 08.07.1999.
• Anayasa Mahkemesi, 2012/93, 10.01.2013.
• Anayasa Mahkemesi ,2011/17, 22.12.2011.
• Anayasa Mahkemesi , 2005/120 ,05.03.2009.
• Anayasa Mahkemesi , 2014/52, 11.09.2014.
• Anayasa Mahkemesi , 2003/97, 21.12.2006.
• Anayasa Mahkemesi, 2018/109, 06.09.2018.
• Anayasa Mahkemesi, 2011/105, 15.03.2012.
• Anayasa Mahkemesi, 2016/866, 12.11.2019.
• Danıştay 14 D, 2015/109, 08.05.2018.
• Danıştay 14 D, 2014/3708, 18.05.2016.
• Danıştay 14 D, 2018/5803, 27.02.2019.
• Danıştay 6 D, 2019/10902, 30.09.2020.
• Danıştay 14 D, 2013/7352, 22.04.2015.
• Danıştay 8 D, 2022/3056,18.05.2023.
• Danıştay 14 D, 2016/7027,19.01.2017.
• Danıştay 14 D, 2014/10677, 26.01.2016.
• Danıştay 14.D, 2014/4959, 21.04.2016.
• Danıştay 14 D, 2017/79, 13.03.2019.
• Danıştay 14 D, 2016/2207, 13.12.2018.
• Danıştay 6 D, 2019/5735, 03.10.2019.
• Danıştay 14 D, 2016/2207, 13.12.2018.
• Hatay 1 İdare, 2022/1327, 20.06.2023.
• Zonguldak İdare, 2016/58, 18.02.2016.
• Samsun BİM, 2019/1121, 03.03.2020.