سیمای سوره ذاریات از منظر اسلوب شناسی

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 33 - 42, 30.06.2019

Abdul Rahman Hanif

Öz

یکی از مهم ترین جنبه های اعجاز قرآن کریم، ظرافت های بلاغی
آن است که در همه ادوار مورد توجه پژوهشگران و ادیبان قرار گرفته است. از جمله
مباحث بلاغی قرآن کریم، اسلوب شناسی است که در ضمن آن با بهره گیری از دستآورد های
علم بلاغت به بررسی جلوه های اسلوبی موجود در قرآن کریم می پردازد. این تحقیق با
روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس معیار های اسلوب شناسی، به بررسی سوره
ذاریات در چهار سطح آوایی، ترکیبی، بلاغی و تصویرپردازی پرداخته است. حاصل پژوهش
بدین گونه است که هر کلمه در قرآن، معنای خاصی دارد که در بهترین جایگاه خود قرار
گرفته است و چینش کلمات و عبارات به گونه ای است که در بهترین مکان از نظر نحوی
قرار گرفته اند و همگی این ترکیب ها دلیل بلاغی دارند. 

Anahtar Kelimeler

قرآن کریم, سوره ذاریات, اسلوب شناسی

A VIEW OF SURAH ZARIYAT IN TERMS OF STYLE

Öz

One of the most important aspects of
the Quran is the subtleties of the rhetoric. This has drawn the attention of
scholars and researchers throughout history. Another noteworhty feature of the
Quran is that the wording of among surahs and verses has been examined by
taking advantage of the rhetoric as a methodology. In this study, the Zariyat
Surah is examined in terms of style at four levels in terms of literary
description, phonetics, composition and legacy, based on descriptive-analytical
method. Moreover, this study shows that every word in the Quran contains a
sense of meaning in its place. Similarly, in this study, it is discussed that
the subject of rhetoric in accordance with the proof of the words and phrases
in the Surah Zariyat, as a whole nahiv in accordance with the rules of the
locals were arranged in a local way. 

Anahtar Kelimeler

Holy Quran, Surah Zariyat, stylistic

ÜSLÛP AÇISINDAN ZÂRİYÂT SÛRESİ’NE BİR BAKIŞ

Öz

Kur’an-ı Kerim’in en önemli mü’cizevi
yönlerinden biri, ihtiva ettiği belağat incelikleridir. Bu, tarih boyunca
tefsir alimlerinin ve edebiyatçıların dikkatlerini üzerine çekmiştir. Kur’an-ı
Kerim’in belağî yönden bahse konu olan bir diğer özelliği de, bir metodoloji
olarak belağat ilminden yararlanmak suretiyle, sûreler ve âyetler arasındaki
üslûp bütünlüğünün incelenmiş olmasıdır. Bu çalışmada Zâriyât Sûresi,
betimsel-analitik yönteme dayalı olarak, edebi tasvir,
fonetik, terkip ve belağī sanatlar açısından, dört seviyede üslûp yönünden
incelenmiştir. Ayrıca, bu çalışmada Kur’an’daki her kelimenin, kendi yerinde
bir anlam bütünlüğü içerdiğini göstermektedir. Aynı şekilde bu çalışmada,
belağat delillerine uyması bakımından Zâriyât Sûresi’ndeki kelime ve
ibarelerin, bir bütün olarak nahiv kurallarına uygun bir şekilde yerli yerince
dizilmiş olduğu konusu da ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân-ı Kerim, Zâriyât Sûresi, Üslûp

Kaynakça

• منابع:قرآن مجیدابن جوزی، جمال الدین عبدالرحمن بن علی، زاد المسیر فی علم التفسیر، المکتبة الاسلامی، بیروت، 1984.ابن ذریل، عدنان، اللغة والأسلوب، مجدلاوی للنشر و التوزیع، عمان، 2006. ابن فارس، ابو الحسین احمد بن فارس بن زکریا، معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبد السلام محمد هارون، دار الفکر، بی جا، 1979.ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم الافریقی المصری، لسان العرب، دار صادر، بیروت، 1993. ابوالعدوس، یوسف، البلاغة و الاسلوبیة مقدمات عامة ، الاهلیة لنشر و التوزیع، عمان، 1999. ابوالعدوس، الاسلوبیة رؤیة و التطبیق، المسيرة لنشر و التوزیع، عمان، 2007.ابن عاشور، محمد طاهر، التحریر و التنویر، الدار التونسیة للنشر، ، تونس، 1984.الأمین، محمد بن عبدالله العلوی الهریری، تفسیر حدائق الروح و الریحان فی روابی علوم القرآن، دار طوق النجاة، بیروت، 2001.الحمد، غانم قدوری، دراسات الصوتیة عند علماء التجوید، دار عمار، عمان، 2007.العثیمین، محمد بن صالح، تفسیر القرآن العظیم، دار الثریا للنشر، 2004.الکواز، محمد کریم، سبک شناسی اعجاز بلاغی قرآن، ترجمه سید حسین سیدی، انتشارات سخن، تهران، 1966.الوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی تا.أنیس، إبراهیم، الأصوات اللغویة، مکتبة الأنجلو المصریة، مصر، 2016، چ5، ص113.أنیس إبراهیم، منتصر عبدالحلیم، الصوالحی عطیة، احمد محمد خلف الله، المعجم الوسیط، مجمع الغة العربیه - مکتبة الشروق الدولية، مصر، 2004.باقلانی، ابوبکر محمد بن طیب، اعجاز القرآن، تحقیق سید احمد صقر، دارالمعارف، مصر، 1997.بیضاوی، نصرالدین ابو سعید عبدالله بن عمر بن محمد الشیرازی، انوار التنزیل و أسرار التأویل، دار احیاءالتراث العربی، بیروت، بی تا.خطیب القزوینی، جلال الدین محمد بن عبدالرحمن، تلخیص المفتاح فی المعانی و البیان و البدیع، المکتبة المصریة، 2008.دروزه، محمد عزت، التفسیر الحدیث، دارالغرب الاسلامی، بیروت، 2000.راجحی، شرف الدین، المبنی للمجهول و تراکیبه و دلالته فی القرآن العظیم، دارالمعرفة الجامعیة، مصر، 1999.رازی، فخرالدین محمد بن عمر، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب) ، دارالفکر، لبنان، ، 1981.راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، دار القلم، دمشق، 2009. راغب، عبدالسلام احمد، کارکرد تصویر هنری در قرآن کریم، ترجمه سید حسین سیدی، انتشارات سخن، تهران، 1387.رافعی، مصطفی صادق، اعجاز القرآن و البلاغة النبویة ، دارالکتاب العربی، بیروت، 2014.رضایی اصفهانی، محمد علی، تفسیر قرآن مهر، پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، قم، 1387.زحیلی، وهبه، التفسیر المنیر، دار الفکر، دمشق، 1991.زرقه، احمد، اسرار الحروف، ط1، درالحصاد، دمشق، 1993.زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن،دار التراث، قاهره، بی تا.زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فی وجوه التأویل، دارالمعرفه، بیروت،2009. سیبویه، ابو بشر عمرو بن عثمان، الکتاب، تحقیق عبد السلام هارون، مکتبة الخانجی، قاهره، 1995.سید قطب، التصویر الفنی فی القرآن، دار الشروق، قاهره، 2002.ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ مشاهد القیامة فی القرآن، دار الشروق، قاهره، 2002.شمیسا، سیروس، کلیات سبک شناسی، فردوسی، تهران، 1993.شاه عبدالعظیمی، حسین، تفسیر اثنی عشری، میقات، تهران، 1984.صابونی، محمد علی، صفوة التفاسیر، دارالقرآن الکریم، بیروت، 1981.طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، 1997.طیب، عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، اسلام، تهران، 1990.عبدالرؤوف، حسین، سبک شناسی قرآن کریم (تحلیل زبانی)، ترجمه پرویز آزادی، دانشگاه امام صادق، تهران، 2011.عبدالرحمن، مروان محمد سعید، دراسة أسلوبیة فی سورة الکهف، رسالة درجة الماجستير، جامعة النجاح الوطنیة فی نابلیس، فلسطین، 2006.فهمی حجازی، محمود، اسس علم اللغة العربیة، دار الثقافه، قاهره، 2003.قرائتی، محسن، تفسیر نور، مرکز فرهنگی درسهای قرآن، تهران، 2008.قرطبی، ابو عبدالله محمد بن احمد الأنصاری، الجامع الأحکام القرآن، درا عالم الکتاب، ریاض، 2003.مدرسی، محمد تقی، من هدی القرآن، دار محب الحسین، تهران، 1998.مراغی، احمد بن مصطفی، تفسیر المراغی، مصطفی البابی الحلبی بمصر، 1986.مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامی، تهران، 1371.هاشمی، احمد، جواهر البلاغه، المکتبة العصریة، بیروت، 1999.