Ödül Adaleti ve Eşitliği Kuramı Açısından Öğretmenlerin Görüşleri

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 123 - 134, 31.12.2022

Cihat Arslan

Öz

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin “Ödül Adaleti ve Eşitliği Kuramı” bağlamında meslektaşlarına yönelik görüşlerini belirlemektir. Çalışmada, nitel çalışma yöntemlerinden olgu bilim deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemi yoluyla seçilen Sivas ilinde görev yapmakta olan 34 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Bulgular incelendiğinde; araştırmaya katılan öğretmenlerin çoğunluğunun; öğretmen olabilmek için yıllar süren ciddi bir çalışma, maddi kaynak harcama, sosyal aktivitelerden fedakârlık gibi emekler harcadıkları, karşılığında ise öğrencilere faydalı oldukça manevi tatmin duygusu yaşadıklarını ancak maddi olarak emeklerinin karşılıklarını aldıklarını düşünmedikleri bulgusuna rastlanmıştır. Farklı branşlara mensup öğretmenlerin; aynı birim ücret üzerinden maaş ve ek ders ödenmesi durumu hakkında; sınav sorumluluğu bulunan, okul başarıları söz konusu olduğunda sık takip edilen matematik, Türkçe, fen bilimleri gibi branşlara mensup öğretmenlerin büyük bir çoğunluğu sorumluluk farklı ise ücretin de farklı olması görüşünü ifade ederken diğer branşlara mensup öğretmenlerin büyük çoğunluğu eşit birim ücret uygulamasını adil bulduklarını ifade etmiştir. Aynı kurumda çalışan öğretmenlerin meslektaşlarının aldıkları ücreti hak edip-etmediği hakkında sorulan soruya verilen cevapların tamamına yakını; öğretmenlerin meslektaşlarının aldıkları ücreti hak ettiklerini ifade etmişlerdir. Son olarak eğitim sisteminde ödül-ceza uygulamalarının adil olup olmadığına yönelik görüşler istenilmiş, öğretmenlerin tamamına yakını ödül-ceza uygulamalarında mevzuattan ziyade ikili ilişkilerin daha fazla işlediğini düşündüklerini belirtmişlerdir

Anahtar Kelimeler

Adalet, Eşitlik, Ödül Adaleti

Kaynakça

• Cevizci, A.(2010). Eğitim sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
• Çelebi, N., Vuranok, T., Turgut I. (2015). İlk ve ortaokullarda öğretmenlerin ödül sistemine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,34, 75-104.
• Erdem, A. (1998). Süreç kuramlarının eğitim yönetimine katkıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, 51-57.
• Eren, E. (2010). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Eroğlu, F. (2007). Davranış bilimleri. İstanbul: Beta Basım Dağıtım.
• Kılıç, D.B. (2016). Adams’ın eşitlik teorisi bağlamında müzik öğretmenlerinin iş tatminini belirlemeye yönelik bir araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19-36, 193-235.
• Küçüközkan, Y. (2015). Liderlik ve motivasyon teorileri: kuramsal bir çerçeve. Uluslar arası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi. 1(2), 86-115.
• Tevrüz, S. (1999). Endüstri ve örgüt psikolojisi. Ankara: Türk Psikologları Derneği Yayınları.
• Ulutaş, M. (2019). Eşitlik hassasiyetinin işgörenlerin iş doyumu ve işten ayrılma eğilimleri üzerindeki etkileri: Bişkek yiyecek içecek işletmeleri üzerine bir alan araştırması. Ömer Halis Demir Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 12(4), 552-562.
• Uysal, (2014). Genel liselerde görev yapan öğretmenlerin örgütsel adalet konusundaki algıları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek. H., (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma teknikleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, M. ve Aslan, Ö.. (2013). Öğretmen motivasyonunun artırılmasında “ÖNKAS” ödül sistemi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 286-306.