Thinking about Defense of The Right to The City after The Earthquake through a Critical Planning Approach

Yıl 2024, Cilt: 43 Sayı: 2, 158 - 180, 18.04.2025

Sinem Atay

Öz

The discussions on the right to the city, put forward by critical geographers who deal with structural reasons, could be a guide in explaining the processes that today's cities are going through. The reality of the recent earthquake in Turkey has emphasized the need to reconsider urban policies in order to protect the right to the city and make cities resilient to disasters. At this point, Peter Marcuse's critical planning approach and its three stages, namely expose, propose and politicize, may help to better understand earthquake-related processes.
Based on critical theory's perspective on the city, the current study examines what happened before, during and after the earthquake by dividing the process into stages within the framework of Marcuse's approach. For that purpose, discussions in the field, earthquake reports, news and statements of experts, are examined. As a result, it is seen that some important steps have been taken by different subjects at different scales for each stage, but these efforts have not been rewarded in the current system. What is put forward here will be able to provide a road map on what the stages we can consider when designing cities and living spaces against both the earthquake and subsequent disasters, and the developments needed at these stages, in case a real will is created to combat urban problems.

Anahtar Kelimeler

Critical geography , right to the city , critical planning , earthquake , February 6

Deprem Sonrası Kent Hakkı Savunusunu Eleştirel Planlama Yaklaşımı Üzerinden Düşünmek

Öz

Kent tüketimin gerçekleştiği mekân olmanın ötesinde, yapılı çevre yatırımları sayesinde sermayenin yoğunlaştığı merkez olarak da karşımıza çıkmaktadır. Rekabetin ve kar elde etme dürtüsünün yüksek olması nedeniyle kapitalizm kentlere kullanım değeri yerine değişim değeri üzerinden yaklaşmaktadır. Bu durum çevresel bozulma, altyapı eksikliği, mekânsal ayrışma ve soylulaştırma gibi sorunları da beraberinde getirmektedir. Kentlerin baş etmek durumunda kaldığı bu gibi sorunları yapısal nedenlere bağlayarak ele alan eleştirel coğrafyacıların ortaya attığı kent hakkı tartışmaları günümüz kentlerinin içinden geçmekte olduğu süreçleri açıklamada bir yol göstericidir. Türkiye'de kısa bir süre önce yaşanan deprem gerçeği kentsel politikaların, kent hakkının korunması ve kentlerin afete karşı dirençli hale getirilmesi amacıyla yeniden ele alınması gerekliliğini göstermiştir. Bu noktada, Peter Marcuse'ün eleştirel planlama yaklaşımı ve bu yaklaşımın ifşa etme, öneride bulunma ve politikleştirme olarak adlandırılan üç aşaması depremle ilişkili süreçleri daha iyi anlamaya yardımcı olabilecektir. Yalnızca kentlerin fiziki görünümünü ele almanın ötesine geçmeye çalışan eleştirel planlama, mevcut güç ilişkilerini sorgulamakta ve toplumsal eşitsizlikleri ortadan kaldırmaya yönelmektedir. Toplumsal dönüşümün planlama aracılığıyla hızlanması mevcut sorunların enine boyuna ortaya konması ve geniş kesimlerin kentsel planlama sürecine dahil olmasıyla mümkün olmaktadır. 6 Şubat depremini salt bir doğal afet olarak düşünmek yerine Marcuse’ün ileri sürdüğü yaklaşım doğrultusunda ele almak sorunun kökenine inmeyi ve bunların çözümü için yapılması gerekenleri ortaya koymayı mümkün kılacaktır. Buradan hareketle çalışmada, 6 Şubat depremi öncesinde ve sonrasında yaşananlar eleştirel planlama yaklaşımının her bir aşamasına karşılık gelecek şekilde ele alınmakta ve mevcut durum olumlu ve olumsuz yönleriyle ortaya konmaya çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eleştirel coğrafya , kent hakkı , eleştirel planlama , deprem , 6 Şubat

Kaynakça

• "A note from Peter Marcuse". (2010). City, 14(1), 187-188.
• Akay, A. (2024). Yeniden yapılanma ve kentsel dirençlilik. 6 Şubat Kahramanmaraş ve Hatay depremleri ardından afet yönetimi, kentsel dönüşüm ve yerinden olma. A. Akay ve Ş. Akçapar (Ed.). ASBÜ Yayınları. Ankara, ss. 16-24.
• Akçapar, Ş. (2024). Deprem Sonrası Yerinden Edilenler ve Geri Dönüşler. 6 Şubat Kahramanmaraş ve Hatay depremleri ardından afet yönetimi, kentsel dönüşüm ve yerinden olma. A. Akay ve Ş. Akçapar (Ed.). ASBÜ Yayınları. Ankara, ss. 25-32.
• Akpınar, İ., Gündüz, C., Velibeyoğlu, K., Özdemir Ulutaş, E., Saygın, N. ve İçer, G. (2023). Bir Araştırma Üniversitesinde Çok Disiplinli Kentsel Tasarım Eğitimi, Dirençlilik ve Döngüsellik: İYTE Modeli. Afetlerden öğrendiklerimiz/öğrenemediklerimiz: Cumhuriyetin yüzüncü yılında mekânsal araştırmaların ve planlamanın yeri ve işlevi özet bildiriler içinde. ODTÜ.
• Al, A., Kaya, B., İngin, B., İnce, D., Doğruel, D., Seyrek, İ., Karadaban, M., Yalçıntan, M. C., Hayal- Tatlı, S. ve Karahan, S. (2023). Afet sonrası dayanışma pratiklerinin izinin sürmek: 2023 Şubat depremleri Hatay örneği. Afetlerden öğrendiklerimiz/öğrenemediklerimiz: Cumhuriyetin yüzüncü yılında mekânsal araştırmaların ve planlamanın yeri ve işlevi özet bildiriler içinde. ODTÜ.
• Aposto (26.02.2023). Deprem sonrasında yeni bir toplumsallık: Umursamazlık mı, dayanışma mı? https://aposto.com/s/deprem-sonrasinda-yeni-bir-toplumsallik.
• Arıcan, M. K. (2024). Açılış Konuşması. 6 Şubat Kahramanmaraş ve Hatay depremleri ardından afet yönetimi, kentsel dönüşüm ve yerinden olma. A. Akay ve Ş. Akçapar (Ed.). ASBÜ Yayınları. Ankara, ss. 2-10.
• Atlar, A. B. (2023). 6 Şubat depremlerinin ardından yasal ve yönetsel çerçeveye kritik bir bakış. TESEV Değerl endirme Notları 2023/4.
• Aydın Özüdoğru, B. (2024). Depremin ilk yılını geride bırakırken… Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Raporu.
• Ayhan, G. ve Çapan, Y. (2024). 6 Şubat depremlerinin nüfus ve yerleşme üzerinde oluşturduğu mekansal değişimler: Kahramanmaraş şehri örneği. Eastern Geographical Review, 29(51), 1-12.
• BAYETAV (Bir Arada Yaşarız Eğitim ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı) (2024). Deprem sonrası Hatay’ı yeniden kurmak vatandaşların beklentileri ve katılımı araştırma raporu. BAYETAV Yayınları.
• Bayır, B. (18.08.2023). “Öyle bir yere geldik ki, hiçbir sokağın adı yok”. 6 Şubat depreminde kaydedilen anlar, Ankara’da sergileniyor. Medyascope. https://medyascope.tv/2023/08/18/oyle-bir-yere- geldik-ki-hicbir-sokagin-adi-yok-6-subat-depreminde-kaydedilen-anlar-ankarada-sergileniyor/
• BBC News Türkçe (10.03.2023). İsias Otel: Kıbrıs savaşından bu yana Gazimağusa’nın en büyük acısı [YouTube Kanalı]. https://www.youtube.com/watch?v=5qFfK9e_4xo.
• BBC News Türkçe (06.08.2023). 6 Şubat depremleri: Ebrar Sitesi'nde yakınlarını ve adaleti arayanlar. https://www.bbc.com/turkce/articles/cmlxpp28jp4o.
• Bianet (19.07.2023). Deprem sonrası 'yeniden inşa' için kolektif çalışma çağrısı. https://bianet.org/bianet/toplum/281711-deprem-sonrasi-yeniden-insa-icin-kolektif-calisma-cagrisi
• Bosher, L. (2008). Introduction: the need for built-in resilience. Hazards and the Built Environment içinde Lee Bosher (Ed). Routledge. New York.
• Brenner, N. (2009). What is critical urban theory? City, 13(2-3), 198-207.
• Brenner, N., Marcuse, P. ve Mayer, M. (2014). Giriş. N. Brenner, P. Marcuse ve M. Mayer (Ed.), Kar için değil halk için: Eleştirel kent teorisi ve kent hakkı içinde (pp. 15-28) . Sel Yayıncılık.
• Cardullo, P. ve Russo, M. (2015). Earthquake in the city: the people yet to come. CAPP Centro di Analisi delle Politiche Pubbliche Paper n. 123.
• Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2024). Kahramanmaraş ve Hatay depremleri yeniden imar ve gelişme raporu.
• Cumhuriyet (30.08.2023). “Öyle bir yere geldik ki hiçbir sokağın adı yok” sergisi İzmir’de. https://www.cumhuriyet.com.tr/kultur-sanat/oyle-bir-yere-geldik-ki-hicbir-sokagin-adi-yok-sergisi-izmirde-2114207
• Çiçek, C. (18.02.2023). Yeni Çatılar Kurmak… Birikim. https://birikimdergisi.com/haftalik/11259/yeni catilar-kurmak.
• Da Silva, S. ve de Vries, P. (2022). The trajectory of the right to the city in Recife, Brazil: From belonging towards inclusion. Planning Theory, 21(3), 291-311.
• Demirdağ, İ. (2023). 6 Şubat depremlerinin bölgesel girişimcilik faaliyetleri ve işgücü göstergeleri üzerindeki etkilerinin tahmin edilmesi. Afetlerden öğrendiklerimiz/öğrenemediklerimiz:Cumhuriyetin yüzüncü yılında mekânsal araştırmaların ve planlamanın yeri ve işlevi özet bildiriler içinde. ODTÜ.
• Demirtaş, E. (19.04.2023). Deprem bölgesinde kolektif çalışma nasıl olur? Gazete Kadıköy. https://www.gazetekadikoy.com.tr/gundem/deprem-bolgesinde-kolektif-calisma-nasil-olur.
• Dikeç, M. (2001). Justice and the spatial imagination. Environment and Planning, 33, 1785-1805.
• Dilsiz, A. (2024). Deprem sonrası hasar tespiti ve iyileştirme süreçleri. 6 Şubat Kahramanmaraş ve Hatay depremleri ardından afet yönetimi, kentsel dönüşüm ve yerinden olma. A. Akay ve Ş. Akçapar (Ed.).ASBÜ Yayınları. Ankara, ss. 33-50.
• Düzce Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sakaya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Giresun Üniversitesi (2023). Depremleri ve artçılarını, saha gözlemlerini, yapısal hasarlar ve ileriye yönelik önerileri içeren değerlendirme raporu.
• Ekoloji Örgütleri (28.02.2023). Deprem raporu. https://ekolojibirligi.org/ekoloji-orgutlerinden-deprem-raporu/.
• EMARCEB (31.05.2023). “Türkiye’de şehirleşme ve deprem gerçeği” çalıştayımızı Marmaris’te gerçekleştirdik. https://emarceb.gov.tr/turkiyede-sehirlesme-ve-deprem-gercegi-calistayimizi-marmariste-gerceklestirdik/.
• Erdik, M. (2006). Urban Earthquake Risk. Engineering Conferences International Proceedings.
• Erol, P. (17.08.2023). Prof. Dr. Kemal Beyen: 6 Şubat depremleri milat olmalı. Bianet.https://m.bianet.org/bianet/bilim/282855-prof-dr-kemal-beyen-6-subat-depremleri-milat-olmali
• Ertürk, Y. (22.02.2023). Afetlerde insanlık suçu ve hesap verebilirlik. Birgün.https://www.birgun.net/haber/afetlerde-insanlik-sucu-ve-hesap-verebilirlik-422305.
• Esen, B. K. (2023). Kentsel dönüşümün kısa tarihi: Kaçak yapılar, depremler ve inşaat sektörü. Afetlerden öğrendiklerimiz/öğrenemediklerimiz: Cumhuriyetin yüzüncü yılında mekânsal araştırmaların ve planlamanın yeri ve işlevi özet bildiriler içinde. ODTÜ.
• EŞİK (18.03.2023). 6 Şubat 2023 depremleri toplumsal cinsiyet eşitliği bakış açısından geleceğe notlar.
• Evrensel (18.05.2023). Hatay’da 100. gün anması: ‘unutmak yok, affetmek yok, helalleşmek yok’. https://www.evrensel.net/haber/490318/hatayda-100-gun-anmasi-unutmak-yok-affetmek-yok-helallesmek-yok
• Evrensel (16.08.2023). İMO Adana Şubesi: 17 Ağustos’tan 6 Şubat’a, enkaz altında kalan bir ülke! https://www.evrensel.net/haber/497107/imo-adana-subesi-17-agustostan-6-subata-enkaz-altinda-kalan-bir-ulke.
• Evrensel Haklar için Hukukçular Derneği (2023). Türkiye’de Şubat 2023 depremleri sonrası barınma hakkı ve konuta erisim raporu.https://etkiniz.eu/wp-content/uploads/2023/06/deprem-hukukcular-der.pdf
• Gençay, A. (12.02.2023). Hatay-Adıyaman: AFAD yok, ihmal ve torpil var! Platform24. http://platform24.org/yazarlar/5796/hatay-adiyaman—afad-yok--ihmal-ve-torpil-var.
• Gerçek Gündem (27.02.2023). Enkazdan müteahhitlere rant çıktı! deprem bölgelerindeki inşaatları yandaşlar yapacak. https://www.gercekgundem.com/guncel/enkazdan-muteahhitlere-rant-cikti-deprem- bolgelerindeki-insaatlari-kalyon-kuzu-grup-optimal-gibi-yandaslar-yapacak-413243.
• Gıda Hattı (19.03.2023). Deprem uzmanları: "24 yıldır yol haritası çiziyoruz, artık yeter!". https://www.gidahatti.com/haber/14316087/deprem-uzmanlari-24-yildir-yol-haritasi-ciziyoruz-artik-yeter.
• Goonewardena, K. (2009). Urban studies, critical theory, radical politics: eight theses for Peter Marcuse. City, 13(2-3), 208-218.
• Green, T. L. ve Gooden, M. A. (2014). Challenges into opportunities: Community schools reform in the urban Midwest. Urban Education, 49(8), 930-954. Guggenheim, M. (2014). Introduction: Disasters as politics – Politics as disasters. The Sociological Review, 62, 1-16.
• Günday, M., Hacımuratlar Sevinç, Z. ve Azer, C. (2024). Idarenin afet yönetimi kapsamındaki hizmet kusurlarından kaynaklanan mali sorumluluğu. Türkiye Barolar Birliği Yayınları.
• Güngördü, Z. (2023). Afet sonrası sürecin ürettiği depremkondular: Hatay örneği. Afetlerden öğrendiklerimiz/öğrenemediklerimiz: Cumhuriyetin yüzüncü yılında mekânsal araştırmaların ve planlamanın yeri ve işlevi özet bildiriler içinde. ODTÜ.
• Harvey, D. (2003). The right to the city. International Journal of Urban and Regional Research, 27(4), 939-941.
• Healey, P. (2012). The universal and the contingent: some reflections on the transnational flow of planning ıdeas and practices. Planning Theory, 11(2), 188-207.
• Hulchanski, D. (2018). Know your vote T.O.-The state of housing in Toronto. http://neighbourhoodchange.ca/documents/2018/09/toronto-housing-vote2018-hulchanski.pdf.
• Irandoost, K., Doostvandi, M., Litman, T. ve Azami, M. (2019). Placemaking and the right to the city of urban poor: a case study in Sanandaj, Iran. Journal of Place Management and Development, 12(4), 508-528.
• Irazábal, C. (2009). Realizing planning's emancipatory promise: Learnıng from regime theory to strengthen communicative Action. Planning Theory, 8(2), 115-139.
• Iskandar, R., Allaw, K., Dugdale, J., Beck, E., Adjizian-Gérard, J., Cornou, C., Harb, J., Lacroix, P., Badaro-Saliba, N., Cartier, S., and Zaarour, R. (2020). Agent-based simulation of pedestrians’ earthquake evacuation; application to Beirut, Lebanon. Sendai, Japan.
• İstanbul Planlama Ajansı (2024). Türkiye’de depremin 25 yılı. Kültür A.Ş. İstanbul.
• İstanbul Teknik Üniversitesi (2023). 6 Şubat 2023 depremleri ön inceleme raporu. https://haberler.itu.edu.tr/docs/default-source/default-document-library/2023_itu_deprem_on_raporu.pdf?sfvrsn=77afe59e_4.
• Kadın Koalisyonu (2023). 6 Subat depremi sonrasında afet bölgesinde kadınlar.
• Kadının İnsan Hakları Derneği (2024). Deprem bölgesi psıkososyal destek çalısması raporu: Adıyaman, Diyarbakır, Malatya.
• Kadın Zamanı Derneği (2023). 6 Şubat Depremi’nin ardından Mezopotamya Kadın Gazeteciler Platformu’na dayanışma ziyareti ve sahadan deneyim aktarımına dair gözlem ve bilgi notu.
• Kalkınma Atölyesi (2023). Deprem kültürünün geliştirilmesi. Altan Matbaası. Ankara.
• Kaygalak, İ. (2023). İller arası bağlantısallığın mekânsal yapısı kahramanmaraş depremleri hakkında bize ne söylüyor? Afetlerden öğrendiklerimiz/öğrenemediklerimiz: Cumhuriyetin yüzüncü yılında mekânsal araştırmaların ve planlamanın yeri ve işlevi özet bildiriler içinde. ODTÜ.
• Kılıç Ekici, Ö. (2023). 6 Şubat 2023 Depremleri. TÜBİTAK Bilim ve Teknik. https://bilimteknik.tubitak.gov.tr/system/files/makale/6_subat.pdf
• Kırmacı, T. (2024). 6 Şubat deprem raporu: Kurumlar, usulsüzlükler ve şeffaflık. Uluslararası Şeffaflık Derneği.
• Kimura, S. (2024). ‘6 Şubat’ depremi üzerine saha raporu. Kalkınma Atölyesi.
• Kodag, S., Mani, S. K., Balamurugan, G. ve Bera, S. (2022). Earthquake and flood resilience through spatial Planning in the complex urban system. Progress in Disaster Science, 14, 100219.
• Köhler, B. (2005). Social forums as space: A response to Peter Marcuse. International Journal of Urban and Regional Research, 29(2), 429-432.
• Leavitt, J. (2010). What we can learn from Peter Marcuse: “Think critically, act critically!. Progrrssive Planning, 182, 9-12
• Lima, V. (2023) The political frame of a housing crisis: Campaigning for the right to housing in Ireland. Journal of Civil Society, 19(1), 37-56.
• Madden, D. J. (2021). Disaster urbanization: The city between crisis and calamity. Sociologica, 15(1), 91-108.
• Madden, D. J. ve Marcuse, P. (2016). In defense of housing: The politics of crisis. Verso.
• Malatya Haber (01.04.2023). Aynı yerlere çok farklı hasar tespit raporları! hangi hesapla, ne için? https://malatyahaber.com/haber/ayni-yerlere-cok-farkli-hasar-tespit-raporlari-hangi-hesapla-ne-icin.
• Marcuse, P. (2007). Social justice in New Orleans-planning after Katrina. https://www.plannersnetwork.org/2007/07/social-justice-in-new-orleans-planning-after-katrina/.
• Marcuse, P. (2009a). Spatial justice: Derivative but causal of social injustice” [« La justice spatiale: À la fois résultante et cause de l’injustice sociale», Traduction: Sonia Lehman-Frisch], Justice Spatial e, Spatial Justice, 01 septembre, http://www.jssj.org.
• Marcuse, P. (2009b). From justice planning to commons planning. P. Marcuse, J. Connolly, J. Novy, I. Olivo, C. Potter ve J. Steil (Ed.), Searching for the just city debates i urban theory and practice içinde (pp. 91-102). Routledge.
• Marcuse, P. (2009c). Postscript: beyond the just city to the right to the city. P. Marcuse, J. Connolly, J. Novy, I. Olivo, C. Potter ve J. Steil (Ed.), Searching for the just city debates in urban theory and practice içinde (pp. 240-254). Routledge.
• Marcuse, P. (2009d) From critical urban theory to the right to the city. City, 13(2-3), 185-197.
• Marcuse, P. (29.09.2010). Critical urban theory and the right to the city: A Conversation with Peter Marcuse [Röportaj]. The Police. https://www.thepolisblog.org/2010/09/interview-with-peter-marcuse-critical.html
• Marcuse, P. (2010a). The forms of power and the forms of cities: Building on Charles Tilly. Theory and Society, 39, 471-485.
• Marcuse, P. (2010b). Changing Times, Changing Planning: Critical Planning Today. Progressive Planning, 182, 13-16.
• Marcuse, P. (2011a). The right to the creative city–talk. https://creativecitylimits.files.wordpress.com/2011 /08/creative-city-marcuse.pdf
• Marcuse, P. (2011b). The three historic currents of city planning. A companion to the city G. Bridge ve S. Watson (Ed.) içinde. The New Blackwell. ss. 643-655.
• Marcuse, P. (2014). Hangi kent, kim(ler)in hakkı? N. Brenner, P. Marcuse ve M. Mayer (Ed.), Kar için değil halk için: eleştirel kent teorisi ve kent hakkı içinde (pp. 47-71). Sel Yayıncılık.
• Marcuse, P. (2019). From good pood to progressive planning. S. M. Meagher, S. Noll ve J. S. Biehl (Ed.), The Routledge handbook of philosophy of the city içinde (pp. 271-278). Routledge.
• Matthewman, S. ve Uekusa, S. (2021). Theorizing disaster communitas. Theory and Society, 50(6), 965-984.
• Maununaho, K. (2016). Political, practical and architectural notions of the concept of the right to the city in neighbourhood regeneration. Nordic Journal of Migration Research, 6(1), 58-64.
• Memduhoğlu, A. (2024). 6 Şubat depremlerinden etkilenen şehirlere ait OpenStreetMap verilerinin niceliksel ve semantik analizi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 13(4), 1264-1276.
• MYKibris (11.08.2023). İsias dosyası: Bu bir cinayet davasıdır, müebbet istiyoruz [YouTube Kanalı]. https://www.youtube.com/watch?v=bumrn4zLZ0E
• Ofori, G. (2002) ‘Construction industry development for disaster prevention and response’, Proceedings of the International Conference on Post-Disaster Reconstruction: Planning for Reconstruction, May 23–25, Montreal, Canada.
• Oteng-Ababio, M. (2012). Neglected vulnerabilities in a rapidly urbanizing city: reflections on earthquake risks in Accra. Journal of Housing and the Built Environment, 27(2), 187-205.
• Purcell, M. (2002). Excavating Lefebvre: The right to the city and its urban politics of the inhabitant. GeoJournal, 58, 99-108.
• Rahimi, F., Sadeghi-Niaraki, A., Ghodousi, M. ve Choi, S. (2025). Spatial-temporal modeling of urban resilience and risk to earthquakes. Nature Portfolio, 15, 8321.
• Rahman, M. M., Asikunnaby, Chaity, N. J., Abdo, H. G., Almohamad, H., Al Dughairi, A. A. ve Al- Mutiry, M. (2023). Earthquake preparedness in an urban area: the case of Dhaka city, Bangladesh. Geoscience Letters, 10(27), 1-21.
• Rempel L. (2014). Professional ethics and social justice in city planning: the right to the city in Winnipeg, Manitoba. University of Manitoba Department of City Planning. Master of City Planning.
• Rossi, U. (2019). Critical urban theory. A. Orum (Ed.), The wiley Blackwell encyclopedia of urban and regional studies içinde (pp. 1-11). Blackwell. https://www.academia.edu/30094836/Critical_urban_theory.
• Savaş Yavuzçehre, P. ve Akgül, A. (2023). Yerel yönetim stratejik planlarında kentsel dirençliliğin eksikliği. Afetlerden öğrendiklerimiz/öğrenemediklerimiz: Cumhuriyetin yüzüncü yılında mekânsal araştırmaların ve planlamanın yeri ve işlevi özet bildiriler içinde. ODTÜ.
• Seyrek, İ. (2023). Felaket Kapitalizmine Karşı Afet Ütopyaları: Şubat Depremleri Sonrası Dayanışma Pratikleri-Hatay Örneği. Afetlerden öğrendiklerimiz/öğrenemediklerimiz: Cumhuriyetin yüzüncü yılında mekânsal araştırmaların ve planlamanın yeri ve işlevi özet bildiriler içinde. ODTÜ.
• Tırış, G. ve Erkuş, H. (2023). Afetler sonrası kentsel politika beklentileri: antalya kırcami bölgesi örneği üzerine bir inceleme. Afetlerden öğrendiklerimiz/öğrenemediklerimiz: Cumhuriyetin yüzüncü yılında mekânsal araştırmaların ve planlamanın yeri ve işlevi özet bildiriler içinde. ODTÜ.
• Toplumsal Dayanışma için Psikologlar Derneği (24.03.2023). Deprem sonrası değerlendirme raporu. https://todap.org/images/raporlar_brosurler/Deprem_Sonrasi_Degerlendirme_Raporu_24_Mart_2023.pdf
• TMMOB Mimarlar Odası (23.02.2023). 6 Şubat 2023 depremleri tespit ve değerlendirme raporu. https://www.tmmob.org.tr/sites/default/files/mo06022023depremtespit.pdf
• TMMOB Mimarlar Odası (02.05.2023). 6 Şubat 2023 depremleri raporu- 2: Tespitler, değerlendirmeler ve öneriler. https://tmmob.org.tr/sites/default/files/modepremrapor2.pdf
• TMMOB Şehir Plancıları Odası (2023). Yıkım yaşanan şehirlerde planlamanın analizi: Hatay (Antakya-Defne) Raporu.
• Türkçapar, H. (2024). Afetlerden Sonra Psikolojik Sağlık. 6 Şubat Kahramanmaraş ve Hatay depremleri ardından afet yönetimi, kentsel dönüşüm ve yerinden olma. A. Akay ve Ş. Akçapar (Ed.). ASBÜ Yayınları. Ankara, ss. 11-15.
• Türkiye Belediyeler Birliği (2024). 6 Şubat afet bölgesi mevcut durum değerlendirmesi ve gelişim önerileri raporu.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi (2023). Kahramanmaraş merkezli depremlerin sonuçlarının tüm yönleriyle araştırılması, depreme dirençli yapı stokunun oluşturulması ve kentsel dönüşüm uygulamalarının etkinliğinin artırılması için alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi amacıyla kurulan meclis araştırması komisyonu raporu.
• Uitermark, J., Nicholls, W., ve Loopmans, M. (2012). Cities and Social Movements: Theorizing beyond the Right to the City. Environment and Planning A, 44(11), 2546-2554
• Ulusoy Shipstone, A. (2023). Afetlerin damgasını vurduğu bir çağda planlama süreci ile yerel dirençliliği arttırmak için bir fırsat olarak yerel yönetişim. Afetlerden öğrendiklerimiz/ öğrenemediklerimiz: Cumhuriyetin yüzüncü yılında mekânsal araştırmaların ve planlamanın yeri ve işlevi özet bildiriler içinde. ODTÜ.
• Umut-Sen (2023). Deprem raporu. https://umutsen.org/index.php/2023/02/deprem-gozlem-raporu/
• UN Habitat. (2010). Taking forward the right to the city. E-debate 1 report. New York. United Nations (2019). World urbanization prospects: The 2018 revision (ST/ESA/SER.A/420). New York: United Nations.
• Uprety, P. ve Poudel, A. (2012). Earthrquake Risk perception among citizens in Kathmandu, Nepal, Australas. J. Disaster Trauma Stud, 2012-1.
• Urbani, I. (2018). Resisting practices against state-led gentrification in San Lorenzo, Rome. Universiteit Utrecht. Human Georgaphy Master's Thesis.
• Ünlügenç, U. C., Türkmen, S., Çetin, H., Güneyli, H., Güneyli, H., Nurlu, N. ve Akıncı, A. C. (2023). 06 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremleri (Mw 7,8- Mw 7,6) Değerlendirme ve Saha Gözlem Raporu. Çukurova Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü.
• Üstün, Ç. ve Alkay, E. (2023). Ekonomik toparlanma sürecinde dirençli ekonomik yeniden yapılandırmanın tartışmaya açılması: 2023 Kahramanmaraş depremi örneği. Afetlerden öğrendiklerimiz/öğrenemediklerimiz: Cumhuriyetin yüzüncü yılında mekânsal araştırmaların ve planlamanın yeri ve işlevi özet bildiriler içinde. ODTÜ.
• Yalçın, K. (27.02.2023). Deprem gerçekleri gösterdi: böyle gelmiş böyle gidemez artık! Evrensel. https://www.evrensel.net/haber/483625/deprem-gercekleri-gosterdi-boyle-gelmis-boyle- gidemez-artik.
• Yeşil Gazete (07.07.2023). Hataylılar depremin 150’inci gününde yürüdü: çadırların öfkesi sarayları yıkacak. https://yesilgazete.org/hataylilar-depremin-150inci-gununde-yurudu-cadirlarin-ofkesi-saraylari-yikacak/.
• Yıldız, A. (2017). Reclaiming equity in a contested and uneven space: evidence-based reformulations for planning practice in the context of urban food access in Cincinnati, OH. University of Cincinnati Master of Community Planning in the School of Planning.
• Yükler, S. (27.08.2023). Depremin simgelerinden Ebrar Sitesi’ne ait bilirkişi raporundan skandal çıktı: enkaz hızla kaldırıldı, en kritik tespitler yapılamadı. T24. https://t24.com.tr/haber/depremin- simgelerinden-ebrar-sitesi-ne-ait-bilirkisi-raporundan-s kandal-cikti-enkaz-hizla-kaldirildi-en-kritik-tespitler-yapilamadi,1127108.
• Zaremohzzabieh, Z., Abu Samah, A., Roslan, S., Hayrol, H. A. M., Shaffril, A. M., D’Silva, J. L., Kamarudin, S. ve Ahrari, S. (2021). Household preparedness for future earthquake disaster risk using an extended theory of planned behavior. International Journal of Disaster Risk Reduction, 65, 102533.
• Zeybekoğlu, S. (2020). City, Urban Transformation and the Right to the City. Journal of Contemporary Urban Affairs, 4(1), 1-10.