2024 The Appearance of Speaking Learning Outcomes in the 5th Grade Turkish Course Book in the Middle School Turkish Course Teaching Program

Year 2025, Volume: 12 Issue: Özel Sayı, 1 - 15, 30.11.2025

Sultan Şükran Talancı , Eylül Şerife Yüksel

Abstract

In this study, which aims to examine the appearance of speaking skill learning outcomes in the 5th grade Turkish textbook in the 2024 Secondary School Turkish Curriculum, document analysis, one of the qualitative research methods, was used. The object of examination of the study was the 2024 Secondary School Turkish Curriculum and the 5th grade Turkish textbook 1 and 5th grade Turkish textbook 2 of the Ministry of National Education Publications. As a result of the research, it was concluded that among the 26 speaking learning outcomes, the most frequently repeated learning outcomes are “To be able to use his/her voice appropriately in his/her speech (f=29)”, “To be able to make self-reflection/adapt himself/herself for the speaking process (f=28), to benefit from prior knowledge in his/her speech (f=26), and the least common learning outcome is to be able to react appropriately in his/her speech (f=2)”. In the context of methods and techniques, creative speaking (f=7) and empathizing speaking (f=6) are the most frequently used learning outcomes. Within the framework of the results obtained, the 5th grade Turkish textbook was evaluated and suggestions were made to make the program more functional in the light of these evaluations.

Keywords

Turkish Century Education model , 2024 Turkish curriculum , speaking learning outcomes , speaking methods and techniques , 5th grade Turkish textbook.

2024 Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programındaki Konuşma Öğrenme Çıktılarının 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Görünümleri

Abstract

2024 Ortaokul Türkçe Öğretim Programında konuşma becerisi öğrenme çıktılarının 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki görünümlerinin incelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmanın inceleme nesnesini 2024 yılı Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı ile Millî Eğitim Bakanlığı Yayınlarına ait 5. Sınıf Türkçe ders kitabı 1 ve 5. Sınıf Türkçe ders kitabı 2 oluşturmaktadır. Araştırmanın sonucunda 26 konuşma öğrenme çıktısı arasından en sık tekrarlanan öğrenme çıktılarının “Konuşmasında sesini uygun şekilde kullanabilme (f=29)”, “Konuşma sürecine yönelik öz yansıtma yapabilme/kendini uyarlayabilme (f=28), konuşmasında ön bilgilerden yararlanabilme (f=26), en az yer verilen öğrenme çıktısının ise “Konuşmasında uygun tepki verebilme (f=2)” olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yöntem ve teknikler bağlamında ise en sık yer verilen yaratıcı konuşma (f=7) ve empati kurarak konuşma (f=6)’dır. Ulaşılan sonuçlar çerçevesinde 5. sınıf Türkçe ders kitabı değerlendirilmiş ve bu değerlendirmeler ışığında programın daha işlevsel hale gelmesi için önerilerde bulunulmuştur.

Keywords

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli , 2024 Türkçe dersi öğretim programı , konuşma öğrenme çıktıları , konuşma yöntem ve teknikleri , 5. sınıf Türkçe ders kitabı.

Ethical Statement

Bu çalışmada herhangi bir etik ihlalde bulunulmamıştır.

Supporting Institution

Bu çalışma herhangi bir kurum tarafından desteklenmemiştir.

References

• Aktaş, E. ve Bayram, B. (2021). Anlatma becerileri kapsamında 1-8. sınıf Türkçe ders kitaplarına bir bakış: Konuşma ve yazma stratejilerinin kullanımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(1), 1-18.
• Alver, M. ve Sancak, Ş. (2016). 2015 Türkçe dersi öğretim programi hakkındaki öğretmen/öğretmen adayı ve öğretim elemanı görüşleri. Electronic Turkish Studies, 11(14). http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9830
• Arı, G. (2017). Türkçe dersi öğretim programındaki (ortaokul) okuma kazanımlarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 685-703. https://doi.org/10.16916/aded.331660
• Aydın, E. (2017). Türkçe dersi öğretim programlarının (2015 ve 2017) değerlendirilmesi. Journal of Turkish Studies, 12(28), 41-66. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12476
• Aydın, İ. ve Aydın, G. (2020). 2018 Türkçe dersi öğretim programı bağlamında 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki söz varlığına yönelik etkinliklerin sözcük öğretimi açısından incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10(1), 1-23.
• Aykaç, B. (2019). 2019 Türkçe dersi öğretim programı ortaokul kazanımlarının anahtar yetkinlikler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (11), 69-87.
• Başkan, Y. ve Mutlu, H. H. (2025). Yaratıcı konuşma stratejisinin öğrencilerin yaratıcı konuşmalarına yansıması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 13(1), 159-178. https://doi.org/10.16916/aded.1540739
• Batur, Z. ve Özdemir, P. (2021). Türkçe ders kitabı etkinliklerinin kazanımlarla örtüşme durumları. Avrasya Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5(1), 47-68.
• Bıçak, N. ve Alver, M. (2018). 2018 Türkçe dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2480-2501.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (21. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çağlar, M. Ç. ve Canbulat, M. (2021). Türkçe öğretim programının ve Türkçe ders kitabının dilbilim açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(1), 210-224. https://doi.org/10.16916/aded.785043
• Çerçi, A. (2018). 2018 Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının (5, 6, 7, 8. sınıf) yenilenen Bloom Taksonomisine göre incelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 6(2), 70-81.
• Çetinkaya, G. ve Uzun, L. (2018). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik özellikleri. H. Ülper (Ed.), Türkçe ders kitabı çözümlemeleri (s.141-154). Ankara: Pegem Akademi.
• Çevik, A. ve Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286. https://doi.org/10.16916/aded.288848
• Chomsky, N. (1957). Syntactic structures. Paris: Mouton Publishers.
• Coşkun, H. ve Narinç, F. N. (2018). 2017 Türkçe öğretim programı esas alınarak hazırlanan 5. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan yazma ve konuşma etkinliklerinin incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), 409–427.
• Deniz, K. ve Karagöl, E. (2018). Değerler eğitimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 244-255.
• Deniz, K., Tarakcı, R. ve Karagöl, E. (2019). Okuma kazanımları açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 688-708. https://doi.org/10.16916/aded.569153
• Doğan, F. N. ve Sinan, A. T. (2024). Konuşma yöntem ve teknikleri bakımından Türkçe ders kitapları. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 12(2), 38–56.
• Durukan, E. (2013). Öğretmen görüşleri açısından Türkçe dersi öğretim programı kazanımları. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8).
• Erol, T. ve Kavruk, H. (2021). Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre sınıflandırılması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(4), 1421-1442. https://doi.org/10.16916/aded.937926
• Eyüp, B. ve Kansızoğlu, N. (2021). 6. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki konuşma etkinlikleri üzerine bir inceleme. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 366-385.
• Güneş, F. (2009). Türkçe Öğretiminde Günümüz Gelişmeleri ve Yapılandırıcı Yaklaşım. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 1-21.
• Güzel, A. ve Karadağ, Ö. (2013). Anlatma becerileri açısından “Türkçe dersi öğretim programı (6, 7, 8. sınıflar)”na eleştirel bir bakış. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 45-52. https://doi.org/10.16916/aded.16019
• Halliday, M.A.K & Hasan, R. (1976). Cohesion in English. UK: Routledge.
• İşeri, K. ve Baştuğ, M. (2016). Yeni türkçe dersi öğretim programının değerlendirilmesi. International Journal of Language Academy, 4(4), 17-35. http://dx.doi.org/10.18033/ijla.428
• Kalaycı, N. ve Yıldırım, N. (2020). Türkçe dersi öğretim programlarının karşılaştırmalı analizi (2009-2017-2019). Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 238-262. https://doi.org/10.24315/tred.580427
• Karaca, K. S. ve Erdem, İ. (2024). 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki konuşma ve yazma etkinliklerinin Türkçe dersi öğretim programı (2019) doğrultusunda incelenmesi. International Journal of Language Academy, 12(4).
• Karadağ, Ö. ve Kurudayıoğlu, M. (2005). 2005 Türkçe programına göre hazırlanmış ilköğretim birinci kademe Türkçe ders kitaplarının kelime hazinesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (27), 423-436.
• Karataş, Z. (2015) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kavruk, H. ve Yıldırım, N. (2021). Türkçe öğretim programındaki konuşma kazanımlarının ortaokul Türkçe ders kitabı (5, 6, 7 ve 8. sınıf) etkinliklerine yansıması. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 9(2), 159–174. https://doi.org/10.29228/ijlet.51274
• Kaygana, M., Yapıcı, Ş. ve Aytan, T. (2024). Türkçe ders kitaplarında değer eğitimi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 657-669. http://dx.doi.org/10.9761/JASSS1619
• Kilinç, A., & Duman, I. (2012). Ilkögretim ikinci kademe türkçe ders kitaplarindaki tematik yaklasim üzerine bir inceleme. Dil ve Edebiyat Egitimi Dergisi, 1(4), 94.
• Kintsch, W., & Van Dijk, T. A. (1978). Toward a model of text comprehension and production. Psychological Review, 85(5), 363–394. https://doi.org/10.1037/0033-295X.85.5.363
• Kline, J.A. (1996). Listening effectively. Alabama: Air University.
• Kurudayıoğlu, M. ve Soysal, T. (2019). 2018 Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 483-496. https://doi.org/10.31592/aeusbed.621132
• Memiş, M. ve Kalyoncu, M. R. (2024). 2024 Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı ile 2019 Türkçe dersi öğretim programının karşılaştırmalı incelenmesi. International Journal of Language Academy, 12(2), 176-199. http://dx.doi.org/10.29228/ijla.76352
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. California: Sage.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024a). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli öğretim programları ortak metni. https://www.meb.gov.tr
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2024b). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı (5, 6, 7 ve 8. sınıflar). https://www.meb.gov.tr
• Okur, A. ve Arı, G. (2013). 6, 7, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği. İlköğretim Online, 12(1), 202-226.
• Özdemir, S. (2019). Kuramdan uygulamaya Türkçe ders kitabı incelemeleri. Ankara: Anı.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Ankara: Pegem.
• Şakiroğlu, Y. (2020). 6. sınıf Türkçe ders kitabının değer aktarımı bağlamında incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 145-161.
• Sarıkaya, B. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki (5, 6, 7 ve 8. sınıf) etkinliklerin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (64), 563-580. https://doi.org/10.14222/Turkiyat4047
• Sarıkaya, B. (2022). Konuşma eğitimi. M. Kardeş ve N. Kardaş (Ed.), Türkçe öğretimi (s. 95–118). Ankara: Pegem.
• Tarakcı, R., Yıldırım, D. ve Karagöl, E. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitabı yazarlarının türkçe dersi öğretim programı’ndaki anlatma becerisi kazanımlarına yönelik görüşleri. Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 148-170.
• Temizkan, M. ve Atasoy, A. (2014). Cumhuriyet dönemi Türkçe eğitimi ve öğretimi programlarında yazma becerisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 42-71. https://doi.org/10.16916/aded.00106
• Türkben, T. (2018). Beşinci sınıf Türkçe ders kitabı metinlerinin metinsellik ölçütleri açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 961-986. https://doi.org/10.16916/aded.443882
• Van Dijk, T.A. & Kintsch, W. (1983). Strategies of discourse comprehension. New York: Academic Press.
• Yalçın, A. (2018). Son bilimsel gelişmeler ışığında Türkçenin öğretimi yöntemleri. Ankara: Akçağ.
• Yavuz, M. (2020). Türkçe dersi öğretim programı ve 6. sınıf Türkçe ders kitaplarının söz varlığı açısından incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112), 7–17.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, F. ve Er, O. (2013). Türkçe dersi öğretim programı dinleme / izleme alanı amaç ve kazanımlar boyutunun öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 2(2), 231-250. https://doi.org/10.7884/teke.170
• Yıldırım, N. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitabı (5, 6, 7 ve 8. sınıf) etkinliklerinin dil becerilerine dağılımı üzerine bir inceleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (Teke) Dergisi, 10(4), 1445-1456.
• Yıldız, C., Okur, A., Arı, G. ve Yılmaz, Y. (2013). Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Ankara: Pegem.
• Yılmaz, D. ve Abacı, İ. Ç. (2023). Ortaokul Türkçe öğretmenlerinin kullandıkları konuşma yöntem ve teknikleri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 12(36), 919-936.