The Jerusalem in Turkish Novel

Year 2024, Issue: Gazze, 114 - 130, 30.11.2024

Hünkar Karaca Yalçın

https://doi.org/10.59932/burdurilahiyat.1575965

Abstract

The Middle East, as a geographical entity, include cities of significant importance to Muslims, Christians, and Jews. Jerusalem and its surroundings are the most significant of these cities. The strategic significance of these regions, coupled with their sacred status in religious contexts, has periodically brought representatives of the three major religions into direct confrontation, leading many nations to experience significant events and engage in conflicts over these territories across different historical times. All three groups of believers assert a claim to this region, and the consequences of this assertion persist to this day. Wars have been depicted in artistic works that explore the societal impacts of these conflicts. Writers and poets have addressed the Middle East, emphasizing the region's significance, the associated wars and struggles, the dramas, and the culture and art of its inhabitants in their literary creations. The Palestine region, a significant focal point in the Middle East, has been included in the literature of numerous nations, including the literary works of the Turks who governed the area for an extended period. Thematic analysis of these works reveals that the subjects are predominantly categorized into two principal areas. The initial novels concerning the Palestinian region focused on the Crusades, although subsequent novels addressed contemporary events, including the formation of Israel and the Arab-Israeli Wars. Authors addressing the Crusades predominantly compose biographical-historical books focusing on Saladin Eyyubi and his conflict with Richard I, also referred to as Richard the Lionhearted, highlighting the significance of Jerusalem for Turks and Muslims. The authors intend to enhance historical knowledge and disseminate information. The other novels concerning the region depict the experiences of the Ottoman army's withdrawal from Palestine following the First World War. These novels highlight the unpreparedness of Ottoman soldiers for the region's conditions and climate, as well as their technological inferiority compared to the British and French who dominated the area, while also emphasizing the authors' negative views on the region and the repercussions of the Arab revolts. Subsequent to the founding of the State of Israel, there has been an increased migration throughout the Palestinian territories. The indigenous Muslim populace of the region and the newly formed Arab states that seceded from the Ottoman Empire commenced their opposition to the State of Israel. Consequently, the Arab-Israeli Wars ensued. Turkish novels also address themes of mobility, warfare, the persecution of civilians compelled to reside in refugee camps, and migration. The present study analyzed the Palestinian region, the associated wars and migrations, and analyzes the perspectives of novelists who incorporated the Palestinian region into Turkish literature.

Keywords

Palestine, Jerusalem, Literatüre, Novel, War

Türk Romanında Kudüs

Abstract

Bir coğrafi tanım olan Orta Doğu, Müslümanlar, Hristiyanlar ve Yahudiler için oldukça önemli şehirlere sahiptir. Bu şehirlerin başında Kudüs ve çevresi gelmektedir. Stratejik anlamda önemi olan bu bölgelerin dini olarak da kutsal kabul edilmesi üç büyük dinin temsilcilerini zaman zaman karşı karşıya getirmiş birçok toplum zamanın farklı dilimlerinde büyük hadiseler yaşamış ve bu topraklar için savaş vermiştir. Her üç dinin mensubu olan toplumlar bu bölge için hak talep etmektedir ve bu hak talebinin yansımaları günümüzde de etkisini sürdürmektedir. Bu savaşlar toplumların hayatını inceleyen, ondan etkilenen sanat eserlerinde de yer bulmuş ve yazarlar, şairler edebiyat ürünlerinde Orta Doğu’yu, bölgenin önemini, verilen savaş ve mücadeleleri, yaşanan dramların yanı sıra bölge halkının kültür ve sanatını eserlerinde ele almışlardır. Orta Doğu bölgesinin en önemli noktalarından olan Filistin bölgesi birçok milletin edebiyatında yer bulduğu gibi bölgede uzun yıllar boyunca hâkimiyet kuran Türklerin de edebi eserlerinde konu edilmiştir. Bu romanlar tematik olarak incelendiğinde konuların genel olarak iki ana başlığa ayrıldıkları görülmektedir. Filistin bölgesini konu eden ilk romanlar Haçlı Seferleri’ni anlatırken diğer romanların yakın tarihi konu ettikleri İsrail’in kuruluşunu ve Arap İsrail Savaşları’nı romanlarda işledikleri görülmüştür. Haçlı Seferleri’ni konu eden yazarlar çoğunlukla Selahaddin Eyyubi’nin hayatını anlatan onun I. Richard (Arslan Yürekli Richard) ile olan mücadelesini anlatan biyografik-tarihi romanlar yazmışlardır ve Kudüs’ün Türk/Müslümanlar için önemine dikkat çekmektedirler. Yazarların amaçları tarihi bilinç uyandırmak ve bilgi vermektir. Bölgeyi konu eden diğer romanlar ise Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Filistin’den çekilen Osmanlı Devleti ordusunun yaşadıklarını anlatan romanlardır. Bu romanlarda Osmanlı askerlerinin bölge şartlarına, iklimine hazır olmadıkları teknolojik olarak da bölgede hâkimiyeti olan İngiliz ve Fransızlara karşı zayıf olduğuna dikkat çekilirken yazarların bölgeye dair olumsuz bakış açıları ve Arap isyanlarının etkileri dikkat çekmektedir. İsrail Devleti’nin kurulmasının ardından Filistin bölgesinde daha büyük bir hareketlilik yaşanmıştır. Bölgenin yerli Müslüman halkı ile bölgede Osmanlı Devleti’nden koparak yeni kurulmuş olan Arap devletleri, İsrail Devleti’ne karşı mücadeleye başlamışlardır. Sonucunda da Arap İsrail Savaşları baş göstermiştir. Türk romanlarında da bu hareketlilik ele alınmış yaşanan savaşlar, mülteci kamplarında yaşamak zorunda kalan sivil halkın mağduriyetleri, göçler romanlarda işlenmiştir. Bu çalışmada Filistin bölgesi, bölgede yaşanan savaşlar, göçler ele alınmış Türk romanında Filistin bölgesine yer veren romancıların bakış açıları incelenmiştir.

Keywords

Filistin, Kudüs, Edebiyat, Roman, Savaş

Ethical Statement

Yok

Supporting Institution

YOK

References

• Ahmed Midhat Efendi. Süleyman Musli. haz. Erol Ülgen-Fatih Andı, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2000.
• Alkan, Necmettin. NİLİ: Orta Doğu’da Casuslar Savaşı, İstanbul: Kronik Kitap, 2017.
• Ali Emre. Selahaddin Eyyubi Şark’ın Kartalı, İstanbul: Ketebe Yayınları, 2018.
• Chomsky Noam-Ilan Pappe, Yaşamla Ölüm Arasında Gazze-Dünden Bugüne Filistin Sorunu, ed. Frank Barat, çev. Taylan Doğan-A.K. Saysel, İstanbul: bgst Yayınları, 2011.
• Çamuroğlu, Reha. Selahaddin el Kürdi, İstanbul: Everest Yayınları, 2011.
• Danışman, Zuhuri. Balak Gazi. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2010.
• Demirkent, Işın, “Haçlılar”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 14/525-526. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Harman, Ömer Faruk, “Kudüs”, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi, 36/323-327, Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Karatay, Hüseyin. Selahaddin Eyyubi, İstanbul: Bengisu Yayınları, 2016.
• Kaya, Nihan. Buğu, İstanbul: İthaki Yayınları, 2018.
• Kutsal Kitap The Bible Society in Turkey, (Kitabı Mukaddes Şirketi),Yeni Yaşam Yayınları, 2008. https://www.bible.com/tr
• Morkaya, Burhan Cahit. İhtiyat Zabiti, İstanbul: Kanaat Kütüphanesi, 1933.
• Morkaya, Burhan Cahit. Dünkülerin Romanı.
• Pala, İskender, Abum Rabum, İstanbul: Kapı Yayınları, 2017.
• Subaşı, Ebubekir, Kudüs Fatihi Selâhaddin Eyyubi, İstanbul: Çelik Yayınevi, 2017.
• Şeşen, Ramazan. “Dâviyye ve İsbitâriyye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, , 9/19-21. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Taşkesen, Nurettin. Nekbe 1948, İstanbul: Mihrabad Yayınları, 2018.
• Tiryakioğlu, Okay, Hilalin Gölgesinde Bir Ömür Selahaddin Eyyubi, İstanbul: Timaş Yayınları, 2017.
• Yıldırım, Mustafa. 58 Gün Mustafa Kemal ile Filistin’den Anayurdun Dağlarına, Ankara: Ulus Dağı Yayınları, 2006.
• Temelkuran, Ece. Muz Sesleri, İstanbul: Everest Yayınları, 2010.