THE DOCUMENT TITLED TÂRÎH-İ KALʿA-İ SEDDÜ’L-BAHİR OF NİŞANCI ABDURRAHMAN ABDÎ PASHA IN TERMS OF INTERDISCIPLINARY INTERACTION

Year 2024, , 76 - 87, 30.04.2024

Bilal Erkoç

https://doi.org/10.29029/busbed.1392061

Abstract

The document titled Târîh-i Kalʿa-i Seddü’l-bahir was written by Nişancı Abdurrahman Abdî Pasha, who held many important positions in the Ottoman Empire. The single page document, which narrates the visit of Sultan Mehmet and his mother, Hatice Turhan Sultan, to Seddü’l-bahir castle in 1070/1660, consists of a twenty-couplet qasida and a fifteen-line historical text. The qasida written in the Dariyya type is registered in the Ottoman archives of the state archives directorate with the number TS.MA.e No: 532/59. The document is one of the good examples of interdisciplinary interaction. Within the scope of the study, the transliterated text of the document, the life and works of the author are included, and the document is also examined in terms of structure, content, language and stylistic features in the context of interdisciplinary interaction.

Keywords

Abdurrahman Abdî Pasha, kasida, dariyya, Seddü’l-bahir

DİSİPLİNLER ARASI ETKİLEŞİM AÇISINDAN NİŞANCI ABDURRAHMAN ABDÎ PAŞA’NIN TÂRÎH-İ KALʿA-İ SEDDÜ’L-BAHİR BAŞLIKLI BELGESİ

Abstract

Târîh-i Kalʿa-i Seddü’l-bahir başlıklı belge, Osmanlıda birçok önemli görevde bulunan Nişancı Abdurrahman Abdî Paşa tarafından yazılmıştır. Sultan IV. Mehmed’in ve annesi Hatice Turhan Sultan’ın 1070/1660 tarihinde yaptıkları Seddü’l-bahir Kalesi ziyaretini aktaran tek sayfalık belge, yirmi beyitlik bir kaside ve on beş satırlık bir tarihî metinden oluşmaktadır. Dâriyye türünde yazılan kaside, Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivinde TS.MA.e No: 532/59 numarasıyla kayıtlıdır. Belge disiplinler arası etkileşimin güzel örneklerinden biridir. Çalışma kapsamında belgenin çevriyazılı metnine, müellifin hayatına ve eserlerine yer verilmekle birlikte disiplinler arası etkileşim bağlamında belge yapı, muhteva, dil ve üslup özellikleri bakımından da incelenmiştir.

Keywords

Abdurrahman Abdî Paşa, kaside, dâriyye, Seddü’l-bahir

References

• Akkuş, M. (2006). Klâsik Türk Şiirinin Anlam Dünyası; Edebi Türler ve Tarzlar. Fenomen Yayınları.
• Aydemir, Y. (2003). Türk Edebiyatında Kaside. Ahmet Yesevi Üniversitesi Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 133-168.
• Canatak, A. (2022). Edebiyat-Tarih İlişkisi ve Edebî Eserin Tarihselliği Üzerine Tartışmalar. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 16-25. https://doi.org/10.48066/kusob.963883
• Derin, F. Ç. (1993). Abdurrahman Abdi Paşa Vekâyi‘nâme’si (Tahlil ve Metin Tenkidi). [Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• İnan, G. (2019). Rüstem Paşa Tarihi Olarak BilinenTârîh-i Âl-i Osmân (İnceleme - Tenkitli Metin). TYEKB Yayınları.
• İnce, A. (2018). Mîrzâ-zâde Mehmed Sâlim Efendi Tezkiretü’ş Şu’arâ (İnceleme - Metin) https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-203805/mirza-zade-mehmed-salim-tezkiretu39s-su39ara.html
• Karaca, F. (2011). Turhan Sultan. TDVİA. 41, 423-425.
• Koşik, H. S. (2020). Nişancı Abdurrahman Abdî Paşa Divançesi. DBY Yayınları.
• Morkoç, Y. E. (2003). Eğridirli Hacı Kemal’in Câmiü’n-Nezâir’i (Metin ve Mecmua Geleneği Üzerine Bir İnceleme). [Doktora Tezi, Ege Üniversitesi] https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Selçuk, B. (2008, Ekim 17-19). Samsatlı Lucianus’a Göre Edebî Metin ve Tarihî Metin [Sözlü Bildiri]. Uluslararası Samsatlı Lucianus Sempozyumu, Adıyaman Üniversitesi.
• Uçan Eke, N. (2014). ABDÎ, Nişancı Abdurrahman Abdî Paşa. TEİS. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdi-nisanci-abdurrahman-abdi-pasa
• Uzun, M. İ. (1994). Ebced. TDVİA. 10, 68-70.
• https://www.hadisarabul.com/hadis/14312-Bu-sancagi-Allahi-ve-Res%C3%BBlunu-seven-Allahin-fethi-kendisine-nasip-edecegi-bir-yigide-verecegim