Spor Yapan Bireylerin Ortoreksiya Nervoza Eğilimleri ile Beslenme Durumları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 3, 204 - 214, 30.12.2020

Işınsu Baysal Gül Kızıltan

Öz

Amaç: Bu çalışma, spor yapan bireylerin ortoreksiya nervoza eğilimleri ile beslenme durumları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma, Aralık 2019-Nisan 2020 tarihleri arasında Ankara’da bulunan bir spor merkezine en az 3 aydır devam eden, 18-64 yaş arası 107 gönüllü birey üzerinde yürütülmüştür. Bireylerin kişisel özellikleri, beslenme alışkanlıkları ve egzersiz davranışları anket formuna kaydedilmiştir. Bireylerin sağlıklı beslenme takıntılarının belirlenmesinde ORTO-11 ölçeği, beslenme durumlarının saptanmasında Besin Tüketim Sıklık formu kullanılmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde SPSS 22.0 kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin %29.9’unun ortorektik eğilim gösterdiği saptanmıştır. Erkek bireylerin %32.1’inin, kadın bireylerin ise %27.8’inin ortorektik eğilim gösterdiği ancak bu farkın istatistiksel olarak önemli olmadığı bulunmuştur (p<0.05). Düzenli olarak ana öğün yapan ve öğün atladığında sıklıkla akşam öğününü atlayan (p<0.05); ara öğün alışkanlığı olan, vücut geliştirme veya sağlığını koruma
amacıyla sıklıkla haftada 5 kez ve üzeri spor yapan bireylerde ortorektik eğilimin daha yüksek olduğu görülmüştür (p>0.05).
Sonuç: Bu çalışma, ortoreksiya nervozanın bireylerin sadece beslenme alışkanlıklarını değil, aynı zamanda egzersiz davranışlarını da etkilediğini göstermiştir. Ortorektik bireyler, sık egzersiz yapmanın sağlık problemlerine yol açabileceği konusunda bilinçlendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Ortoreksiya nervoza, egzersiz, beslenme durumu

Kaynakça

• 1. Almeida, C., Borba, V. V., & Santos, L. (2018). Orthorexia nervosa in a sample of Portuguese fitness participants. Eating and Weight Disorders, 23(4), 443-451.
• 2. American Dietetic Association. (2011). Position of the American Dietetic Association: Nutrition Intervention in the Treatment of Eating Disorders. Journal of the American Dietetic Association, 111, 1236-1241.
• 3. Arusoğlu, G., Kabakci, E., Köksal, G., & Merdol, T. K. (2008). Ortoreksiya Nervoza ve Orto-11’in Türkçeye Uyarlama Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 19(3), 283-291.
• 4. Brytek-Matera, A., Gramaglia, C., Gambaro, E., Delicato, C., & Zeppegno, P. (2018). The psychopathology of body image in orthorexia nervosa. Journal of Psychopathology, 24, 133-40.
• 5. Chaki, B., Pal, S., & Bandyopadhyay, A. (2013). Exploring scientific legitimacy of orthorexia nervosa: a newly emerging eating disorder. Journal of Human Sport and Exercise, 8(4), 1045-1053.
• 6. Dalmaz, M. (2014). Spor Salonunda Spor Yapanlarda Ortoreksiya Nervoza Belirtilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 7. Donini, L. M., Marsili, D., Graziani, M. P., Imbriale, M., & Cannella, C. (2004). Orthorexia nervosa: a preliminary study with a proposal for diagnosis and an attempt to measure the dimension of the phenomenon. Eating and Weight Disorders, 9(2), 151-157.
• 8. Ertürk, E. (2018). Spor Merkezine Devam Eden Bireylerin Beslenme Durumları ve Yeme Davranışlarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 9. Featherstone, M. (1991). The body in consumer culture. In: Featherstone, M., Hepworth, M., & Turner, B. S. (Ed.) The Body: Social Process and Cultural Theory London: Sage Publications, 390-91.
• 10. Gezer, C., & Kabaran, S. (2013). Beslenme ve diyetetik bölümü kız öğrencileri arasında görülen ortoreksiya nervosa riski. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 14-22.
• 11. Koven, N. S., & Abry, A. W. (2015). The clinical basis of orthorexia nervosa: emerging perspectives. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 11, 385-394.
• 12. Özdemir, G. (2010). Spor dallarına göre beslenme. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(1), 1-6.
• 13. Şanlıer, N., Yassıbaş, E., Bilici, S., Şahin, G., & Çelik, B. (2016). Does the rise in eating disorders lead to increasing risk of orthorexia nervosa? Correlations with gender, education, and body mass index. Ecology of Food and Nutrition, 55(3), 266-278.
• 14. Türkiye Beslenme Rehberi 2015 (TÜBER 2015). T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No:1031, Ankara, 2016.
• 15. Varga, M., Dukay-Szabó, S., Túry, F., & van Furth, E.F. (2013). Evidence and gaps in the literature on orthorexia nervosa. Eat Weight Disord, 18:103-11.
• 16. Zam, W., Saijari, R., & Sijari, Z. (2018). Overview on eating disorders. Progress in Nutrition, 20 (Suppl2): 29-35.