Tıbbi Güven ve Güvensizlik

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 15 - 30, 30.04.2021

Dilara Türkyılmaz

Öz

Güven, hastalıkları ve sağlık sistemini durdurmamızın mümkün olmadığı bir dünyada, ihtiyacımız olan en değerli duygulardan biridir. Hayatta güven duymadan birçok şey yapabiliriz. Ancak güvenin olmadığı bir sağlık sistemini kabul etmemiz pek mümkün olmayacaktır. Bu çalışmanın amacı, yapılan literatür taramalarıyla birlikte sağlık sistemi içerisinde tıbbi güven ve güvensizlik yaratan faktörlerin analizini yaparak bu konu hakkında genel bir bakış açısı kazandırmaktır. Çalışmada, sağlık hizmetlerinde bilgi asimetrisi nedeniyle yaşanan durumlardan, sağlık sistemi ile sağlık çalışanlarına karşı güven ve güvensizlikten, tıbbi güvensizliğin ekonomik etkilerinden, güveni etkileyen faktörlerden, güveni arttırmak için yapılması gereken müdahalelerden ve sağlık hizmetlerinde tıbbi güven ve güvensizlik konusunda yapılan çalışmalardan kesitler sunulmuştur. Çalışmanın sonuçlarına göre; sağlık sistemine ve hekimlere karşı güven durumu yüksek olan hastalarda daha güzel sağlık davranışları, yüksek yaşam kalitesi ve daha az semptom ortaya çıktığı görülmüştür. Bununla birlikte hekime güvenen hasta, ilaçlarını düzenli kullanmakta, kontrollerini aksatmamakta ve tedavi süresi boyunca doktorunun tavsiyelerine uymaktadır. Hastaların bu davranışı, tedaviyi başka bir hekime onaylatma eğilimden vazgeçmelerini sağlayarak, gereksiz sağlık harcamalarını da önleyebilmektedir. Güven yaratmadaki en iyi yollardan bir tanesinin de iletişim olduğu görülmüştür. Güçlü ve etkili bir iletişim olduğu yerde güveni yaratmakta da kaçınılmaz olmaktadır. Güven, sağlık hizmetlerinde kaliteyi değerlendirmek için de önemli bir belirleyicidir. Bu durumda güveni ölçmemiz gerekmektedir. Çünkü ölçemediğimiz ve sayılarla ifade edemediğimiz şeyleri
kalite kapsamında değerlendirmek oldukça zordur. Güven ve güvensizliğin ölçümü sağlık hizmeti sunumlarında ve sağlık harcamalarında iyileştirmelere katkıda bulunabilir. Bu nedenle bu konuda daha çok araştırma yapılması ve güveni arttırmak için bazı müdahalelerin yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Güven, güvensizlik, sağlık, sağlık hizmetleri

Kaynakça

• Anderson, L. A., ve Dedrick, R. F. (1991). Development of the Trust in Physician Scale: A Measure to Assess Interpersonal Trust in Patient-Physician Relationships. Psychological Reports, 67, (3 PT 2):1091-1100
• Birkhäuer, J., Gaab, J., Kossowsky, J., Hasler, S., Krummenacher, P., Werner, C., ve Gerger, H. (2017). Trust in the health care professional and health outcome: A meta-analysis. 23 Mayıs, 2020 tarihinde PLOSONE: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0170988#sec007 adresinden erişildi
• Ertong, G. (2011a). Niklas Luhmann’ın Sosyal Sistemler Kuramı Ve Güven Tartışmaları Bağlamında Sağlık Sistemi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4.
• Ertong, G. (2011b). Sağlık Sisteminde Hekim Hasta İlişkisi ve Güven Unsuru. Yayımlanmamış DoktoraTezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Gilson, L. (2006). Trust In Health Care: Theoretical Perspectives and Research Needs. Journal of Health Organization and Management, 20(5), 361-362.
• Gülcemal, E., ve Keklik, B. (2016). Hastaların Hekimlere Duydukları Güveni Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma: Isparta İli Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (14), 66.
• Isaac, L., LaVeist, T., ve Williams, K. (2009). Mistrust of Health Care Organizations is Associated with Underutilization of Health Services. Health Services Research, 44 (6), 2093-2105.
• Lalumera, E. (2018). Trust in health care and vaccine hesitancy. Rivista di estetica, 68 (2), 105-122.
• Ozawa, S., ve Sripad, P. (2013). How do you measure trust in the health system? A systematicreview of the literature. Social Science and Medicine, 91, 10-11.
• Price, J., Kirchofer, G., Khubchandani, J., Kleinfelder, J., ve Bryant, M. (2013). Development of a College Student's Mistrust of Health Care Organizations Scale. Journal of Health Education, 44 (1), 19-25.
• Sheppard, V., Wang, J.-Y., Hurtado-de-Mendoza, A., Sutton, A., ve LaVeist, T. (2019). Psychometric Properties of the Medical Mistrust Index (MMI) in Latina Immigrants. Behavioral Medicine, 45 (2), 128-129
• Tanyıldızı, İ., ve Demir, Ö. (2019). Sağlık Kurumlarında Yalın Yönetim. Fırat Üniversitesi İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(1), 13-40.
• Temel, K., ve Aydın, M. (2018). Sağlık Hizmetlerinde, Hasta-Hekim İlişkisinde Yaşanan Bilgi Asimetrisinin Ortaya Çıkardığı Ekonomik Sorunlar: Çanakkale Örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 747.
• Wasti, S., Erdaş, K., ve Dural, U. (2013). Örgüte güvensizlik: Kültürlerarası nitel bir çalışma. ODTÜ Gelişme Dergisi, 40, 525-552