Romatoid Artritli Hastalarda Diyetin İnflamatuar İndeksinin Hastalık Aktivitesiyle İlişkisi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 3, 191 - 206, 30.12.2022

Eylül Sağun , Günay Şahin Dalğıç

Öz

Amaç: Bu çalışma, romatoid artrit (RA) tanısı almış hastaların diyet inflamatuar indeksi (DII) ile hastalık aktivitesi arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yürütülmüştür.
Gereç ve Yöntem: Çalışma, Şubat-Nisan 2021 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi Romatoloji Polikliniği’ne kontrol amaçlı gelen, daha önce romatoid artrit tanısı almış 22-75 yaş arası 63 bireyle yürütülmüştür. Bireylerin sosyo-demografik özellikleri ile hastalıkla ilgili genel bilgileri anket formu ile değerlendirilmiştir. Katılımcılardan antropometrik ölçümleri (vücut ağırlığı, boy uzunluğu, bel çevresi, kalça çevresi, üst orta kol çevresi, triceps deri kıvrım kalınlığı) ve el kavrama gücü ölçümü alınmış, bir günü hafta sonuna gelecek şekilde birbirini izleyen 3 gün boyunca besin tüketim kaydı alınarak diyetle günlük ortalama alınan besin ögesi miktarı belirlenmiş ve DII hesaplanmıştır. Biyokimyasal parametreler (açlık kan glukozu, total kolesterol, LDL-K, HDL-K, albumin, demir, B12 vitamini, folik asit, C-reaktif protein, 25-OH-kolekalsiferol) hastalardan kan alınarak değerlendirilmiştir. Hastalık aktivitesi, 28 Eklemde Hastalık Aktivite Skoru (Disease Activity Scores in 28 joints using C-reactive protein) (DAS28 CRP) kullanılarak belirlenmiştir.
Bulgular: Bireylerin DII skorları üç gruba (tertillere) ayrılarak değerlendirilmiştir. Buna göre 1. tertilde DII ≤-1,04; 2. tertilde DII -0,88 ile 0,72 arası ve 3. tertilde DII ≥ 0,97 olarak belirlenmiştir. Çalışmaya katılan bireylerin yaşı, antropometrik ölçüm değerleri, sigara tüketim durumları ve RA’ya yönelik aldıkları ilaç tedavisi ile DII tertilleri arasında istatistiksel olarak önemli bir farklılık görülmemiştir (p>0,05). Ortalama el kavrama gücü ile DAS 28 CRP skoru arasında istatistiksel olarak anlamlı, negatif yönde orta düzeyde ilişki bulunmuştur (p<0,05). Serum C-reaktif protein (CRP) düzeyleri ve total DII skoru arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönde orta düzeyde bir ilişki belirlenmiştir (p<0,05). DII tertillerine göre DAS28 CRP skoru incelendiğinde, tertiller arasındaki farklılık önemli bulunmuştur (p<0,05). DII skoru ile hastalık aktivitesi arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönde orta düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir (p<0,05).
Sonuç: Diyetin inflamatuar yükünün azaltılmasının romatoid artritli hastalarda düşük hastalık aktivitesinin korunmasına yardımcı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnflamasyon, beslenme durumu, diyet, romatoid artrit, diyet inflamatuar indeks

Kaynakça

• Ataman, Ş., Borman, P., Evcik, D., Aydoğ, E., Ayhan, F. F., Yildizlar, D., ... Özgöçmen, S. (2011). Management of rheumatoid arthritis: consensus recommendations from the Turkish League Against Rheumatism. Turkish Journal of Rheumatology, 26(4), 273-294.
• Bach Knudsen, K. E. (2015). Microbial degradation of whole-grain complex carbohydrates and impact on short-chain fatty acids and health. Advances in Nutrition, 6(2), 206-213.
• Badsha, H. (2018). Role of diet in influencing rheumatoid arthritis disease activity. The Open Rheumatology Journal, 12, 19.
• Bustamante, M. F., Agustín-Perez, M., Cedola, F., Coras, R., Narasimhan, R., Golshan, S., … Guma, M. (2020). Design of an anti-inflammatory diet (ITIS diet) for patients with rheumatoid arthritis. Contemporary Clinical Trials Communications, 17, 100524.
• Demirel, A., ve Kırnap, M. (2010). Romatoid artrit tedavisinde geleneksel ve güncel yaklaşımlar. Sağlık Bilimleri Dergisi, 19(1), 74-84.
• Fung, T.T., McCullough, M.L., Newby, P., Manson, J.E., Meigs, J. B., Rifai, N., ... Hu, F.B. (2005). Diet-quality scores and plasma concentrations of markers of inflammation and endothelial dysfunction. The American Journal Of Clinical Nutrition, 82(1), 163-173.
• Hu, Y., Sparks, J.A., Malspeis, S., Costenbader, K.H., Hu, F.B., Karlson, E.W., ve Lu, B. (2017). Long-term dietary quality and risk of developing rheumatoid arthritis in women. Annals Of The Rheumatic Diseases, 76(8), 1357-1364.
• Majithia, V., ve Geraci, S.A. (2007). Rheumatoid arthritis: diagnosis and management. The American Journal of Medicine, 120(11), 936-939.
• Manzel, A., Muller, D. N., Hafler, D. A., Erdman, S. E., Linker, R. A., ve Kleinewietfeld, M. (2014). Role of “Western diet” in inflammatory autoimmune diseases. Current Allergy and Asthma Reports, 14(1), 1-8.
• Matsumoto, Y., Shivappa, N., Sugioka, Y., Tada, M., Okano, T., Mamoto, K., ... Koike, T. (2021). Change in dietary inflammatory index score is associated with control of long-term rheumatoid arthritis disease activity in a Japanese cohort: the TOMORROW study. Arthritis Research And Therapy, 23(1), 1-10.
• Matsumoto, Y., Sugioka, Y., Tada, M., Okano, T., Mamoto, K., Inui, K., ... Koike, T. (2018). Monounsaturated fatty acids might be key factors in the Mediterranean diet that suppress rheumatoid arthritis disease activity: The TOMORROW study. Clinical Nutrition, 37(2), 675-680.
• Mayr, H.L., Thomas, C.J., Tierney, A.C., Kucianski, T., George, E.S., Ruiz-Canela, M., ... Itsiopoulos, C. (2018). Randomization to 6-month Mediterranean diet compared with a low-fat diet leads to improvement in Dietary Inflammatory Index scores in patients with coronary heart disease: the AUSMED Heart Trial. Nutrition Research, 55, 94-107.
• McInnes, I.B., ve Schett, G. (2011). The pathogenesis of rheumatoid arthritis. New England Journal of Medicine, 365(23), 2205-2219.
• Minihane, A.M., Vinoy, S., Russell, W. R., Baka, A., Roche, H. M., Tuohy, K. M., ... Calder, P. C. (2015). Low-grade inflammation, diet composition and health: current research evidence and its translation. British Journal of Nutrition, 114(7), 999-1012.
• O'connor, Á. (2014). An overview of the role of diet in the treatment of rheumatoid arthritis. Nutrition Bulletin, 39(1), 74-88.
• Oteng, A. B., ve Kersten, S. (2020). Mechanisms of action of trans fatty acids. Advances In Nutrition, 11(3), 697-708.
• Park, K.H., Zaichenko, L., Peter, P., Davis, C.R., Crowell, J.A., ve Mantzoros, C.S. (2014). Diet quality is associated with circulating C-reactive protein but not irisin levels in humans. Metabolism, 63(2), 233-241.
• Radzikowska, U., Rinaldi, A. O., Çelebi Sözener, Z., Karaguzel, D., Wojcik, M., Cypryk, K., ... Sokolowska, M. (2019). The influence of dietary fatty acids on immune responses. Nutrients, 11(12), 2990.
• Shivappa, N., Godos, J., Hébert, J. R., Wirth, M. D., Piuri, G., Speciani, A. F., ve Grosso, G. (2017). Dietary inflammatory index and colorectal cancer risk—a meta-analysis. Nutrients, 9(9), 1043.
• Shivappa, N., Godos, J., Hébert, J. R., Wirth, M. D., Piuri, G., Speciani, A. F., ve Grosso, G. (2018). Dietary inflammatory index and cardiovascular risk and mortality—A meta-analysis. Nutrients, 10(2), 200.
• Shivappa, N., Steck, S.E., Hurley, T.G., Hussey, J.R., ve Hébert, J.R. (2014). Designing and developing a literature-derived, population-based dietary inflammatory index. Public Health Nutrition, 17(8), 1689-1696.
• Sköldstam, L., Hagfors, L., ve Johansson, G. (2003). An experimental study of a Mediterranean diet intervention for patients with rheumatoid arthritis. Annals of The Rheumatic Diseases, 62(3), 208-214.
• Smolen, J.S., Aletaha, D., ve McInnes I.B. (2016). Rheumatoid arthritis. The Lancet, 388(10055), 2023-2038.
• Sparks, J.A., Barbhaiya, M., Tedeschi, S.K., Leatherwood, C.L., Tabung, F. K., Speyer, C.B., ... Lu, B. (2019). Inflammatory dietary pattern and risk of developing rheumatoid arthritis in women. Clinical Rheumatology, 38(1), 243-250.
• Tedeschi, S. K., Bathon, J. M., Giles, J. T., Lin, T. C., Yoshida, K., ve Solomon, D. H. (2018). Relationship between fish consumption and disease activity in rheumatoid arthritis. Arthritis Care and Research, 70(3), 327-332.
• Toopchizadeh, V., Dolatkhah, N., Aghamohammadi, D., Rasouli, M., ve Hashemian, M. (2020). Dietary inflammatory index is associated with pain intensity and some components of quality of life in patients with knee osteoarthritis. BMC Research Notes, 13(1), 1-7.
• Vadell, A.K., Bärebring, L., Hulander, E., Gjertsson, I., Lindqvist, H. M., ve Winkvist, A. (2020). Anti-inflammatory Diet In Rheumatoid Arthritis (ADIRA)—a randomized, controlled crossover trial indicating effects on disease activity. The American Journal Of Clinical Nutrition, 111(6), 1203-1213.
• Van Riel, P. L. (2014). The development of the disease activity score (DAS) and the disease activity score using 28 joint counts (DAS28). Clinical and Experimental Rheumatology, 32(5 Suppl 85), 65-74.