Diyabet Kliniğine Başvuran Bireylerde Anormal Yeme Davranışlarının ve Depresyon Durumunun Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 173 - 187, 30.08.2023

Anıl Yıldız , Gül Kızıltan

Öz

Amaç: Bu çalışmada, Tip 2 diyabetli ve prediyabetli bireylerde, anormal yeme davranışları ile bireylerin
depresyon durumlarını değerlendirmek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipte planlanan bu araştırmaya, Ağustos 2021-Şubat 2022 tarihleri arasında
Bitlis ilinde bir devlet hastanesinin diyabet kliniğine doktor tarafından yönlendirilen ve çalışmaya gönüllü
katılmayı kabul eden diyabet ve prediyabet tanısı almış 100 birey katılmıştır. Bireylerin demografik
özellikleri ve beslenme alışkanlıklarına ilişkin sorular içeren araştırmacılar tarafından geliştirilen anket formu
uygulanmıştır. Bireylerin anormal yeme davranışları, Gece Yeme Anketi, Duygusal Yeme Ölçeği ve Aşırı
Besin İsteği Ölçeği (ABİS) ile değerlendirilmiştir. Bireylerin depresyon durumları da Beck Depresyon Ölçeği
ile değerlendirilmiş olup çalışmaya başlamadan önce gerekli tüm izinler alınmıştır.
Bulgular: Belirtilen tarihler arasında, çalışmaya dâhil edilme kriterlerini karşılayan bireylerin %50’si Tip 2
diyabetli, %50’si prediyabetlidir. Tip 2 diyabetli bireylerin yaş ortalaması 51,9±10,21 yıl iken, prediyabetli
bireylerin yaş ortalaması 51,5±10,79 yıl olarak saptanmıştır. Bireylerin %60’ı kadın, %40’ı erkektir. Tip 2
diyabetli ve prediyabetli bireylerin gece yeme, duygusal yeme ve ABİS ölçek puanları arasında istatistiksel
olarak önemli bir fark saptanmamıştır (p>0,05). Orta ve üstü depresyon düzeyine sahip bireylerin ve hafif
düzeyde depresyona sahip bireylerin duygusal yeme puanları sırasıyla; 8,8±4,91 ve 7,5±4,89 bulunmuştur
(p<0,05). Depresyon durumunun bütün sınıflandırmalarında gece yeme puanı açısından istatistiksel olarak
anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0,05).
Sonuç: Araştırma sonucunda Tip 2 diyabetli bireylerde anormal yeme davranışlarının, tıbbi beslenme
tedavisi danışmanlığında diyetisyen aracılığıyla sorgulanması gerektiği, depresyonun duygusal yeme ve
gece yeme davranışları için bir risk faktörü olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Anormal yeme davranışları, depresyon, diyabet

Kaynakça

• Allison, K. C., Lundgren, J. D., O’Reardon, J. P., Martino, N.S., Sarwer, D. B. ve Wadden, T.A. (2008). The Night Eating Questionnaire (NEQ): Psychometric properties of a measure of severity of the night eating syndrome. Eating Behaviors, 9, 62–72.
• Altınok, A., Marakoğlu, K., ve Kargın, N. Ç. (2016). Evaluation of quality of life and depression levels in individuals with Type 2 diabetes. Journal of Family Medicine and Primary Care, 5(2), 302-308.
• Arslantaş, H., Dereboy, F., Yüksel, R. ve İnalkaç, S. (2019). Duygusal yeme ölçeği’nin türkçe çevirisinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 30, 1-10.
• Atasoy, N., Saracli, O., Konuk, N., Ankarali, H., Guriz, S., Akdemir, A., ...Atik, L. (2014). The reliability and validity of Turkish version of The Night Eating Questionnaire in psychiatric outpatient population. Anadolu Psıkıyatrı Dergısı-Anatolıan Journal Of Psychıatry, 15,(3), 238-247.
• Beck, A. T., Ward, C. H., Mendelson, M., Mock, J. ve Erbaugh, J. (1961). An inventory for measuring depression. Archives of general psychiatry, 4(6), 561-571.
• Cepeda-Benito, A., Gleaves, D. H., Williams, T. L. ve Erath, S. A. (2000). The development and validation of the state and trait food-cravings questionnaires. Behavior therapy, 31(1), 151-173.
• Delahanty, L. M., Pan, Q., Jablonski, K. A., Aroda, V. R., Watson, K. E., Bray, G. A., ...Franks, P. W. Diabetes Prevention Program Research Group. (2014). Effects of weight loss, weight cycling, and weight loss maintenance on diabetes incidence and change in cardiometabolic traits in the Diabetes Prevention Program. Diabetes Care, 37(10), 2738-2745.
• Dias, L. S., Nienov, O. H., Goelzer Neto, C. F. ve Schmid, H. (2018). Unsteady walking as a symptom in type 2 diabetes mellitus: independent association with depression and sedentary lifestyle and no association with diabetic neuropathy. Brazilian Journal of Medical and Biological Research, 51(5), e6605
• Ferrannini, E., Nannipieri, M., Williams, K., Gonzales, C., Haffner, S. M. ve Stern, M. P. (2004). Mode of onset of type 2 diabetes from normal or impaired glucose tolerance. Clinical Diabetology, 5(2), 105- 112.
• Garaulet, M., Canteras, M., Morales, E., López-Guimerà, G., Sánchez-Carracedo, D. ve Corbalán-Tutau, M. D. (2012). Validation of a questionnaire on emotional eating for use in cases of obesity; the Emotional Eater Questionnaire (EEQ). Nutrición hospitalaria, 27(2), 645-651.
• Herpertz, S., Albus, C., Kielmann, R., Hagemann-Patt, H., Lichtblau, K., Köhle, K., ...Senf, W. (2001). Comorbidity of diabetes mellitus and eating disorders: a follow-up study. Journal of psychosomatic research, 51(5), 673-678.
• Hisli, N. (1989). Beck depresyon envanterinin universite ogrencileri icin gecerliligi, guvenilirligi.(A reliability and validity study of Beck Depression Inventory in a university student sample). J. Psychol., 7, 3-13.
• Huang, Q., Liu, H., Suzuki, K., Ma, S. ve Liu, C. (2019). Linking what we eat to our mood: a review of diet, dietary antioxidants, and depression. Antioxidants, 8(9), 376.
• International Diabetes Federation. IDF diabetes atlas. 10th edition, Brussels, Belgium: 2021. Erişim adresi : https://diabetesatlas.org/ adresinden 20.11.2022 tarihinde erişildi
• Kenardy, J., Mensch, M., Bowen, K., Green, B. ve Dalton, J. (2001). Disordered eating in type 2 diabetes. Eating Behaviors, 2, 183–192.
• Knol, M. J., Twisk, J. W., Beekman, A. T., Heine, R. J., Snoek, F. J., ve Pouwer, F. (2006). Depression as a risk factor for the onset of type 2 diabetes mellitus. A meta-analysis. Diabetologia, 49(5), 837-845.
• Konttinen, H., Van Strien, T., Männistö, S., Jousilahti, P., ve Haukkala, A. (2019). Depression, emotional eating and long-term weight changes: a population-based prospective study. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 16(1), 1-11.
• Müftüoğlu, S., Kızıltan, G. ve Akçil Ok, M. (2017). Majör Depresyon Hastaları İçin" Aşırı Besin İsteği" Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması. Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 13-22.
• Nicolau, J., Romerosa, J. M., Rodríguez, I., Sanchís, P., Bonet, A., Arteaga, M., ...Masmiquel, L. (2020). Associations of food addiction with metabolic control, medical complications and depression among patients with type 2 diabetes. Acta diabetologica, 57(9), 1093-1100.
• Rothman, A. J., Sheeran, P., ve Wood, W. (2009). Reflective and automatic processes in the initiation and maintenance of dietary change. Annals of Behavioral Medicine, 38(suppl_1), 4-17.
• Salinero-Fort, MA., Gómez-Campelo, P., San Andrés-Rebollo, F.J, Cárdenas-Valladolid, J., AbánadesHerranz, J. C., Carrillo de Santa Pau, E.,…De Burgos-Lunar C. MADIABETES Research Group, (2018). Prevalence of depression in patients with type 2 diabetes mellitus in Spain (the DIADEMA Study): results from the MADIABETES cohort. BMJ Open. 2018;8(9):e020768.
• Soykan, Ş. (2018). Diyabetı̇k olan/olmayan obez bı̇reylerde dı̇yabetı̇n gece yeme sendromuna etkı̇sı̇. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Okan Ünı̇versı̇tesı̇ Sağlık Bı̇lı̇mlerı̇ Enstı̇tüsü, İstanbul.
• Stunkard, A. J., Grace, W. J., ve Wolff, H. G. (1955). The night-eating syndrome: a pattern of food intake among certain obese patients. The American journal of medicine, 19(1), 78-86.
• Tabák, A. G., Herder, C., Rathmann, W., Brunner, E. J., ve Kivimäki, M. (2012). Prediabetes: a high-risk state for diabetes development. The Lancet, 379(9833), 2279-2290.
• Tekin, T., ve Öner, N. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Öğrenim Türü ve Cinsiyetin Gece Yeme Sendromuna Etkisi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (1), 141-147.
• Whiting, D. R., Guariguata, L., Weil, C. ve Shaw, J. (2011). IDF diabetes atlas: Global estimates of the prevalence of diabetes for 2011 and 2030. Diabetes research and clinical practice, 94(3), 311-321.
• World Health Organization. (2011). Use of glycated haemoglobin (HbA1c) in diagnosis of diabetes mellitus: abbreviated report of a WHO consultation (No. WHO/NMH/CHP/CPM/11.1). World Health Organization.
• Van De Laar, F. A., Van De Lisdonk, E. H., Lucassen, P. L., Stafleu, A., Mulder, J., Van den Hoogen, H. J. M., ...Van Weel, C. (2006). Eating behaviour and adherence to diet in patients with Type 2 diabetes mellitus. Diabetic medicine, 23(7), 788-794.
• Yu, J. H., Shin, M. S., Kim, D. J., Lee, J. R., Yoon, S. Y., Kim, S. G., ...Kim, M. S. (2013). Enhanced carbohydrate craving in patients with poorly controlled Type 2 diabetes mellitus. Diabetic medicine, 30(9), 1080-1086.
• Zurita-Cruz, J. N., Manuel-Apolinar, L., Arellano-Flores, M. L., Gutierrez-Gonzalez, A., Najera-Ahumada, A. G., ve Cisneros-Gonzalez, N. (2018). Health and quality of life outcomes impairment of quality of life in type 2 diabetes mellitus: a cross-sectional study. Health and quality of life outcomes, 16(1), 1- 7.