Üniversite Öğrencilerinin Hedonik Açlık Durumlarının Besin Gücü ve Duygusal Yeme Ölçeği ile Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 101 - 116, 30.04.2024

Ayşe Çifçi , İrem Olcay Eminsoy

Öz

Amaç: Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin hedonik açlık durumlarının Besin Gücü ve Duygusal Yeme Ölçeği kullanılarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma, Ekim 2022 – Kasım 2022 tarihleri arasında çeşitli üniversitelerde öğrenim görmekte olan 18 – 25 yaş arası, 75 kadın ve 71 erkek olmak üzere toplamda 146 bireyi kapsamaktadır. Çalışmaya katılan üniversite öğrencilerine geçerlik ve güvenirlik analizleri daha önceden yapılmış olan Besin Gücü Ölçeği ve Duygusal Yeme Ölçeği uygulanmış ve öğrencilerin ölçeklerden aldıkları puanlarla çeşitli değişkenler arasındaki ilişkiler incelenmiştir.
Bulgular: Bu çalışmaya göre kadın öğrencilerin %84‟ünde ve erkek öğrencilerin %70,4‟ünde hedonik açlık varlığı görülmüştür. Bunun yanında kadın öğrencilerin %68‟inde ve erkek öğrencilerin %63,4‟ünde duygusal yiyicilik saptanmıştır ancak istatistiksel açıdan önemli bir fark bulunmamıştır.
Sonuç: Sonuç olarak bu çalışmada kullanılan her iki ölçek de besinlerin bireyler üzerindeki etkisini ve bireylerin besin ortamlarına karşı duyarlılıklarını belirlemede kullanılabilmektedir. Ayrıca ölçeklerin, hedonik açlık yönetimini değerlendirmek için faydalı birer araç olabilecekleri görülmüştür. Ancak gelecekte bu ölçeklerin kullanıldığı çalışmaların yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Besin Gücü Ölçeği, Duygusal Yeme Ölçeği, Hedonik açlık

Kaynakça

• Açar, Y. ve Sökülmez Kaya, P. (2022). 15-18 yaş arası adölesanlarda duygusal yeme davranışının beslenme durumuna etkisi. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 141-151.
• Akker, K., Schyns, G. ve Jansen, A. (2017). Altered appetitive conditioning in overweight and obese women. Behaviour Research and Therapy, 99, 78-88. 10(3), 695-708.
• Arslantaş, H., Dereboy, F., Yüksel, R. ve İnalkaç, S. (2020). Duygusal Yeme Ölçeği’nin Türkçe çevirisinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 31(2), 122-130.
• Ata, B. Kutsal Mergen, E. ve Açıkgöz Pınar, A. (2023). Stres düzeyi, hedonik açlık ve duygusal yeme obezite üzerinde etkili mi? Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 10(3), 695-708.
• Aydoğdu, G. S. ve Köksal, E. (2022). Hedonik açlık ve makro besin ögeleri ile ilişkisi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 154-163.
• Baysal, A. (2019). Beslenme. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
• Berthoud, H. R. (2011). Metabolic and hedonic drives in the neural control of appetite: who is the boss? Current Opinion in Neurobiolog, 21, 888-896.
• Bozkurt, O. ve Yıldıran, H. (2022). Çocuk ve adölesanlarda hedonik açlık ile obezite ilişkisi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 103-110.
• Cappelleri, J. C., Bushmakin, A. G. ve Gerber, R. A. (2009). Evaluating the power of food scale in obese subjects and a general sample of individuals: Development and measurement properties. International Journal of Obesity, 33: 913-922.
• Coşkunsu, S. (2021). Hedonik açlık. Artuklu International Journal of Health Sciences, 1, 7-11.
• Ely, A. V., Howard, J. ve Lowe, M. R. (2015). Delayed discounting and hedonic hunger in the prediction of lab-based eating behavior. Eating Behaviors, 19, 72-75.
• Garaulet, M., Canteras, M., Morales, E., López-Guimera, G., Sanchez-Carracedo, D., ve Corbalan-Tutau M. D. (2012). Validation of a questionnaire on emotional eating for use in cases of obesity; the Emotional Eater Questionnaire (EEQ). Nutricion Hospitalari, 27(2), 645-651.
• Gündüz, N., Akhalil, M. ve Sevgi, E. N. (2020). Hedonik açlık. İzmir Demokrasi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(1), 80-96.
• Hayzaran, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin hedonik açlık durumlarının farklı ölçekler ile belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Kenny, P. J. (2013). The food addiction. Scientific American, 309(3), 44-49.
• Köse, S. ve Şanlıer, N. (2015). Hedonik açlık ve obezite. Türkiye Klinikleri Journal of Endocrin, 10(1), 16-23.
• Lau, B. K., Cota, D., Cristino, L. ve Borgland, S. L. (2017). Endocannabinoid modulation of homeostatic and non-homeostatic feeding circuits. Neuropharmacology, 124, 38-51.
• Lipsky, L. M., Nansel, T. R., Haynie, D. L., Liu, D., Eisenberg, M. H. ve Simons-Morton, B. (2016). Power of food scale in association with weight qutcomes and dieting in a nationally representative cohort of U. S. young adults. Appetite, 105, 385-391.
• Lowe, M. R., Sarwe, D., Stice, E., Arigo, D., Butryn, M. N. ve Gilbert, J. R. (2016). Hedonic hunger prospectively predicts onset and maintenance of loss of control eating among college women. Health Psychology, 35(3), 238-244.
• Lowe, M. R., Butryn, M. L., Didie, E. R., Annunziato, R. A., Thomas, J. G., Crerand, C. E., ... Halford, J. (2009). The power of food scale. a new measure of the psychological influence of the food environment. Appetite, 53, 114-118.
• Schüz, B., Schüz, N. ve Ferguson, S. G. (2015). It’s the power of food: Individual differences in food cue responsiveness and snacking in everyday life. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 12, 149.
• Skolmowska, D., Glabska, D. ve Guzek, D. (2022). Body mass and emotional eating: Emotional Eater Questionnaire (EEQ) in the Polish Adolescents’ COVID-19 Experience (PLACE-19) study. Nutrients, 14(4), 828-844.
• Sweeney, P. ve Yang, Y. (2017). Neural circuit mechanisms underlying emotional regulation of homeostatic feeding. Trends in Endocrinology & Metabolism, 28(6), 437-448.
• Taş, F. (2020). Üniversite öğrencilerinde besin alımı ile haz duygusuna bağlı açlık arasındaki ilişkiye yönelik bir çalışma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Kıbrıs. Tüfekçi Alphan, E. (2019). Hastalıklarda beslenme tedavisi. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
• World Health Organization. (2010, Mayıs 6). A healthy lifestyle – WHO recommendations. Nisan 2023 tarihinde https://shorturl.at/AKV23 adresinden erişildi.
• Yang, D. Liu, T. and Williams, K. W. (2015). Motivation to Eat-AgRP Neurons and Homeostatic Need. Cell Metabolism, 22, 62-63.
• Yoshikawa, T., Orita, K., Watanabe, Y. ve Tanaka, M. (2012). Validation of the Japanese version of the power of food scale in a young adult population. Psychological Reports: Measures & Statistics, 111(1), 253-265.