Azerbaycan’ın Kültür Beşiği: Şuşa

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 13, 32 - 38, 02.04.2024

Bastı Bakirova

Öz

Şuşa tarihin en eski zamanlarından beri Azerbaycan için oldukça önemli, tarihi ve kültürel, son derece kutsal ve türbe kadar değerli şehirlerden biri olmuştur. Büyüleyici güzelliği sayesinde asırlar boyunca komşu devletlerin dikkatini çekmiş bu şehir uzun yıllar Azerbaycan’ın en eski topraklarından biri olan Karabağ’ın başkenti olmuştur.
XVIII. yüzyılın başlarında Rusya’nın Kafkasya’yı ele geçirmesinin ardından Karabağ hanlığı kaldırılmıştır. Bu işgalin ardından Rusların bilinçli siyaseti sonucunda Ermeniler İran’dan ve Osmanlı topraklarından maksatlı bir şekilde Azerbaycan topraklarına ve özellikle de Karabağ, Revan ve Nahcivan bölgesine göç ettirilmiştir. İster XVIII. yüzyıl, isterse de XIX. yüzyıl boyunca devam eden bu yoğun Ermeni göçüne rağmen bölgedeki nüfusun çoğunluğu her zaman Azerbaycanlılardan oluşmuştur ve Şuşa Azerbaycan’ın en güzel şehirlerinden biri ve Karabağ Azerbaycan’ın toprağı olarak kalmıştır.

Anahtar Kelimeler

Şuşa, Karabağ, Azerbaycan, Ermeniler

Kaynakça

• Abbas, G. (2023). Şuşa Növbeti Defe Paytaxt Şeheri Kimi: 2026-ci ilde İqtisadi Emekdaşlıq Teşkilatının Turizm Paytaxtı olacaq. Yeni Azerbaycan, (183), 8-10.
• Abbasov, Z. (2010). Şuşa Azerbaycan’In Medeniyet ve Tarih İncisidir. Bakü: Azerbaycan Respublikası Medeniyet ve Turizm Nazirliyi Yayınları.
• Abdullayev, K. (1989). Agrarnaya Politika Çarizma v Azerbaidjane v Pervoy Treti XIX. Veka. Bakü: AKD Yayınları.
• Ağaoğlu, E.B. (2019). Şuşa Peterburq ve Paris Xatireleri: Atatürke İki Mektup. Bakü: Çapar Yayınları.
• Aliyarlı, A. (1996). Azerbaycan Tarihi. Bakü: Azerbaycan Yayınevi.
• Arzumanlı, V.-Mustafa N. (1998). Tarixin Qara Sehifeleri. Bakü: Kartal Yayınları.
• Bakıhanov, A. A. (1991). Gülistan-i İrem. Bakü.
• Bayramova, Z. (2023). Her Daşında Bir Tarix Yaşadan Şuşamız. Ses Gazetesi, (112), 5.
• Bünyadov, Z. (1965). Azerbaycan Tarihi. Bakü: Azerbaycan Devlet Yayınevi.
• Bünyadov, Z. (1994). Azerbaycan Tarihi (En Qedim Zamanlardan XX. Esire Qeder). C. I. Bakü, 321-324.
• Ceferli, R. (2023). Quruculuğun Şuşa Zirvesi. Azerbaycan Gazetesi, (129), 1-14.
• Çingizoğlu, E. (2009). Şuşa Şeheri (1750-1850), Tarihi-Demografik Tedqiqat. Bakü, 4-6.
• Çingizoğlu, E. (2012). Şuşa Şeheri: Tebrizli Mehellesi, Tarihi-Genealoji Tedqiqat. Zerdabi Yayınları, Bakü, 87-96.
• Efendiyev, P. (2023). Şuşa Çukur Mahalleden Gence Kapısına. Halk Gazetesi, (212), 10.
• Eliyarlı, S.-Mahmudov, F. (2007). Azerbaycan Tarihi Üzere Gaynaglar. Çırak Yayınevi, Bakü.
• Hacıyev, Q.-Çingizoğlu E. (2011). Qarabağlı Herbiçiler: Çar ve AXC Ordusunun Zabitleri, Tarihi Ensikilopedik Tedqiqat, Monografiya. Teknur MMC Yayınları, Bakü, 32.
• Hacıyeva, Z. (2007). Qarabağ Xanlığı; Sosyal İqtisadi Münasibetler ve Devlet Quruluşu. Bakü: Tehsil Yayınları.
• Hüseynov, Y. (2019). Azerbaycan’ın Qarabağ Bölgesinin Tarixi. Bakü: Afpoligraf Yayınları.
• Kazımoğlu, M. (2018). Qarabağ Folkloru da Bir Tarihtir. AMEA Folklor Enstitüsü, Bakü: Elm ve Tehsil Yayınları, 243-249.
• Mahmudlu, Y.-Eliyev, Q. vd. (2020). Azerbaycan Tarihi, 9-cu Sinifler Üçün Derslik. Şerq-Qerb Yayınları, Bakü.
• Mahmudov, T. (2004). Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Ansiklopedisi İki Ciltte, I. Cilt. Bakü: Lider Neşriyatı, 34.
• Mahmudov, Y.-Mustafayev, C. (2012). Şuşa-Penahabad. Bakü: Tehsil Yayınları.
• Mahmudov, Y.-Şükürov, K. (2005). Qarabağ: Real Tarix, Faktlar ve Senedler. Bakü: Tehsil Yayınları.
• Memmedov, C. (2000). Avrasiyan’ın İslam Devletleri. Bakü: Tehsil Yayınları.
• Memmedov, N. (2010). Azerbaycan SSSR Dağlıq Qarabağ Bölgesinin Şeher ve Rayonlarının Tarixi: XX. Esrin 20-90-cı İlleri. Bakü: Tehsil Yayınları.
• Memmedov, N. (2016). Azerbaycan Respublikasının Şuşa Şeherinin Tarixi. Bakü: Avropa Yayınları.
• Merçil, E. (1997). Müslüman Türk Devletleri Tarihi. Ankara: Bilge Kültür Sanat Yayınevi.
• Azerbaycan Tarihi. (2007). 7 C. 4. Cilt. Bakü: Elm Yayınları.
• Musayeva, Y. (2023). Şuşanın Menevi Ruhu: Heyder Eliyevin Söz Dünyasına Ermağan Olan “Vagif Poeziya Günleri” Zefer Qalamıızda Tentene ile Keçirilir. Azerbaycan Gazetesi, (148), 11-12.
• Nağısoylu, M. Z,Kərimov vd. (2017). Şuşa Azerbaycan Metbuatında (1875-1920). Bakü: Elmi İnkişaf Fondu.
• Oveys oğlu Qacar, Ç. (2019). Köhne Şuşa, Ruscadan çeviri Veli Quliyev. Bakü: Şerq-Qerb Neşriyatı.
• Salmanlı R. (2023). Şuşa İslam Dünyasının da Medeniyet Paytaxtı Elan Edilib: Xoş Müjden, Yeni Missiyan Mübarek Eziz Şuşa!. Azerbaycan Gazetesi, (212), 5-9.
• Sarıyeva İ. (2023). Şuşa’nın 17 Meşhur Mahallesinin Tarihi Etimologiyası. Bakü Haber Gazetesi, (35), 12-13.
• Umudlu V. (2004). Şimali Azerbaycan’ın Çar Rusya’sı Terefinden İşğalı ve Müstemlekeçilik Elehine Mübarize (1801-1828). Prezident Kitapxanası Yayınları, Bakü, 41-43.