دەستپێک لە شيعری کلاسیکی کوردیدا (سالم) بە نموونە

Year 2021, Volume: 7 Issue: 13, 161 - 205, 16.12.2021

Arkhawan Obed

Abstract

دەستپێک لە شیعری کلاسیکی کوردیدا (سالم) بە نموونە
دەسپێک لە شیعری کلاسیکی کوردیدا (سالم) بە نموونە ناونیشانی توێژینەوەیەکی شێوازی ئاماری و شیکارییە، کە تیایدا جەخت لە سەر هونەرەکانی داڕشتنی دەستپێکی شیعر لە لای شاعیری کلاسیکی کورد (سالم) کراوە. لە توێژینەوەکەدا دەستپیکی شیعری وەکوو دەروازەی کرانەوەی دەق مامەڵەی لەگەڵدا کراوە و لەسێ تەوەردا رۆڵ و شێوازی دەربڕینەکانی سالم باس کراوە. لە تەوەری یەکەمدا هونەری دەستپێک و جۆرەکانی بەپێی پێوەندی بە مەبەستی شیعریەوە روونکراوەتەوە، تەوەری دووەمیش بۆ هەژمارکردن و شیکردنەوە و دابەش کردنی دەستپیکی شیعری سالم بە پێی شێوازەکانی گوتن تەرخان کراوە، لەتەوەری سێیەمدا پێنج جۆری پێوەندی لە نێوان دەستپێکی شیعر و کۆتایی شیعر خراوەتە روو. لەمیانی ئەم توێژینەوەیەدا گرنگترین خەسڵەتەکانی سالم لە چۆنیەتی دەستپێکی گوتندا دەستنیشان کراوە و هونەری شاعیر و زاڵبوونی بەسەر دەقدا بە مەبەستی نیشاندانی جیاوەزییە تاکەکەسییە شێوازییەکانی شاعیر چڕکراوەتەوە و لە ئەنجامدا خراونەتە روو.

Abstract
Initiation to classical Kurdish poetry (Salim) as example, is the tittle of a statistical and analytical research in which the art of composing the initiation in Salm’s poems is focused., In this research , the initiation of the poem is like an opening door to the main point, and in three axes, the role and the way of writing Salim poetry is mentioned. In the first axis, the art of initiation and its types have been clarified in relation to their aim and purpose of poetry, the second axis is to count, analyze and divide the initiation of Salim poetry in relation to the stylistic methods of that poem, in the third axis, five types of relationship between the beginning and the end of the poem are examined. In this research, the most important Salim traits in how to compose have been considered, and the poet's art and mastery of the subject have been analyzed and presented at the end in order to show the difference in the style of each poet.
Keyword Start :, Salim, classica poetry, Initiation ,Delightful start, Beautiful start.

Keywords

سالم, شیعری كلاسیكی, دەستپێك, جۆرەكانی دەستپێك, دەستپێكی دڵگیر

References

• 1- ئیدریس عەبدوڵڵا مستەفا،لایەنە رەوانبێژییەکان لە شیعری کلاسیکی کوردیدا بەنموونەی حەمدی وحاجی قادری کۆیی،ئەکایدیمیای کورد،هەولێر،2011.
• 2--پیتەر هالبێرگ ودانەرانی تر، تیۆری ئەدەبی و شێوازناسی، ئا:ئەنوەر قادر محەمەد، مەڵبەندنی کودۆلۆژی، سلێمانی،2010.
• 3-عزیزگەردی،رەوانبێژی لە ئەدەبی کوردیدا،ب1،بەرێوبەرێتی گشتی رۆشنبیری کوردی،بەغداد، 1972.
• 4-عزیزگەردی،رەوانبێژی لە ئەدەبی کوردیدا-واتاناسی،ب3،بەرێوبەرێتی گشتی رۆشنبیری کوردی،بەغداد، ،1978.
• 5-مەلا عەبدولکەریمی مودەرریس و فاتح عبد الکریم و محمدی مەلا کەریم، دیوانی سالم،ب1،بنکەی ژین، سلێمانی،2015.
• 6-مەلا عەبدولکەریمی مودەرریس و فاتح عبد الکریم و محمدی مەلا کەریم، دیوانی سالم،ب2،بنکەی ژین، سلێمانی،2015.
• 7-محمد علی قەرەداغی (ئامادەکردن)، زنجیرە وتاری د.محمد موفتی صدقی زادە لە رادیۆی تارانداخوێندوونییەوە،ئەکادیمیای کوردی ، هەولێر،2008.
• 8-ابی الحسن محمد بن احمد بن طباطبا العلوی،کتاب عیار الشعر، تحقیق عبد العزیزبن ناصر المانع، اتحاد کتاب العرب ، دیمشق، 2005.
• 9- البنري معيض عبد الكريم، الاستهلال في شعر غازي القصيبي،رسالة ماجستير،كلية اللغة العربية،جامعة ام القرى،المملكة العربية السعودية،2012-2013.
• 10- الخطیب القزوینی، الایضاح فی علوم البلاغة(المعانی والبیان والبدیع)،دار الکتب العالمیة، بیروت، لبنان،2003.
• 11--بول ریکور،الوجود و الزمان و السرد، ت:سعید الغانمي،ط1،المرکز الثقافي العربي،لبنان،1999..
• 12- جاسم محمد جاسم،جمالیە الخاتمةفی قصیدة الشطرین،مجلة جامعة تکریت للعلوم النسانیة،المجلد26، العدد1،کانون الثانی ،2019.
• 13-زرفة منزر، شعریة الاستهلال عند بدر شاکر سیاب،ماجستیر ، کلیة الاداب و اللغات ، جامعە محمد خضیربسکرە، ، الجزائر،2015-2016.
• 14-سعد مصلوح، الاسلوب دراسە لغویة احصائیة، طبعة3، علم الکتاب ، القاهرة، 1992.
• 15-سعيد علوش ، عجم المصطلحات الادبیة المعاصرة، دار الکتاب بیروت، ،1985.
• 16- شذى حكيم الرواشدة، بنية الاستهلال في الشعر الاموي، رسالة ماجستير،كلية الاداب، جامعة المؤتة،الاردن.
• 17-شعلال رشيد،شعرية الاستهلال عند عبدالله البردوني،مجلة كلية الاداب واللغات، العدد الثامن،جامعة محمد خضير-بسكرة،2011.
• 18-عبدالرحمن بدوی،ارسطوطالیس (فن الخطابة)،دار القلم،بیروت، 1979.
• 19- فاروق شوشة واخرون، معجم مصطلحات الادب ،دار الكتب ، القاهرة ،2007.
• 20-مفیدة محمد حسن، بلاغة الخبر في فواتح السور في خطاب سید البشر، مجلة کلیة الدراسات الاسلامیە والعربیة للبنات، المجلد الرابع ، العدد 35، الاسکندریة.
• 21-مهند علي سلیمان، الروایةالاردنیة(1995-2000) ، رسالة ماجستیر کلیة الدراسات العلیا، الجامعة الاردنیة،2010.