Turist Rehberlerinin İş ve Yaşam Doyumunun Mesleki Bağlılık Düzeylerine Etkisi

Year 2023, Volume: 20 Issue: 1, 36 - 57, 30.06.2023

Seda Çiçekli Ayyıldız , Sevda Sahilli Birdir

Abstract

Çalışmasının amacı, turist rehberlerinin iş ve yaşam doyumunun mesleki bağlılık düzeylerine etkisinin belirlenmesidir. Veriler anket aracılığı araştırmacı tarafından çevrimiçi ortam ve sosyal medya aracılığı ile Türkiye’deki profesyonel turist rehberlerinden toplanmıştır. Anket kolayda örnekleme yöntemi ile uygulanmıştır. Toplamda, 267 anket değerlendirilmeye alınmış ve analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, profesyonel turist rehberlerinin iş doyumlarının, gelir durumlarına ve rehberlik yaptıkları statülerine bağlı olarak anlamlı farklılıklara sahip oldukları bulunmuştur. Buna ek olarak, yaşam doyumlarının medeni durumlara, yaşlara, gelir durumlarına ve mesleği yaptıkları statülere göre anlamlı farklılıkları bulgulanmıştır. Mesleki bağlılıklarında ise; gelir durumlarına, mesleği yaptıkları sürelere ve rehberlik yaptıkları statülere göre anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Bununla birlikte profesyonel turist rehberlerinin iş doyumlarının, mesleki bağlılığın üç alt boyutunu da (normatif, duygusal, devamlılık) pozitif yönde etkilediği; iş doyumları ile yaşam doyumları arasında ve aynı zamanda iş doyumları ile mesleki bağlıkları arasında orta düzeyde pozitif yönlü bir ilişki olduğu; yaşam doyumları ile mesleki bağlılıkları arasında orta düzeyde pozitif yönlü bir ilişki olduğu bulgulanmıştır.

Keywords

Turist Rehberi, İş Doyumu, Yaşam Doyumu, Mesleki Bağlılık

References

• Akgündüz, Y. (2013). Konaklama İşletmelerinde İş Doyumu, Yaşam Doyumu Ve Öz Yeterlilik Arasındaki İlişkinin Analizi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(01): 180-204.
• Alpar, R. (2018). Spor, Sağlık Ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik- Güvenirlik (Yenilenmiş, 5, Bs.), Detay Yayıncılık, Ankara.
• Arslantürk, Y. (2016). Mesleki Bağlılık: Turist Rehberleri Üzerine Bir İnceleme, İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1): 186-207.
• Ateş, M. (2020). Algılanan Örgütsel Desteğin Mesleki Canlılık Ve Mesleki Bağlılık Üzerindeki Etkisi: Turist Rehberlerine Yönelik Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Becker, H. (1960). Notes On TheConcept Of Commitment, American Journal Of Sociology, (66): 32-40.
• Birdir, S. S., ve Taşbey, S. (2009). Yerli Turistlerin Profesyonel Turist Rehberlerinden Beklentilerinin İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2): 231-250.
• Blau, G. (1985). The measurement and prediction of career commitment. Journal Of OccupationalPsychology, 58: 277-288.
• Boylu, Y., Pelit, E. ve Güçer, E. (2007). Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 44(511): 55-74.
• Bozbaş, A. (2019). Turist Rehberlerinin Demografik Ve Mesleki Değişkenler Bakımından İş Ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Alaadin Keykubat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Alanya.
• Chang, H.T., CHI, Nai-Wen ve MIAO, Min-Chih (2007). Testing the relationship between three-Component organizational / occupational commitment and organizational / occupational turnover intention using a non-recursive model, Journal of Vocational Behavior, 70: 352-368.
• Coşkun, O. S. (2017). Kişilik Özellikleri, İşe Karşı Tutum Ve Mesleki Bağlılık Düzeyleri Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Çelik, M. (2016). Tükenmişlik Yaşam Doyumu Ve İş Yükü İlişkisi: Denizli’de Faaliyet Gösteren Muhasebe Meslek Mensupları Üzerinde Bir Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 21(4): 1139-1152.
• Çınar, B., ve Yenipınar, U. (2019). Turizm Rehberliği Bölümü Öğrencilerinde Genel Öz Yeterlilik Algısı, Mesleki Kaygı Ve Mesleği Yapma Niyeti İlişkisi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 30(3): 153-162.
• Demirci, B. (2018). Hemşirelerin Sosyodemografik Ve Mesleki Özellikleri İle İş Doyumlarının Mesleki Bağlılıkları Üzerine Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Koç Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Deveci, B. (2020). Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin İş Doyumu Ve Yaşam Doyumuna Etkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Eğinli, A. T. (2009). Çalışanlarda İş Doyumu: Kamu Ve Özel Sektör Çalışanlarının İş Doyumuna Yönelik Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3): 35-52.
• Gökdemir, S. (2017). Turist Rehberlerinde İş Doyumu Ve Tükenmişlik İlişkisi: Bir Alan Araştırması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Gül, T. (2017). İşgörenlerde iş ve yaşam doyum ilişkisi: Konaklama işletmeleri üzerine, kuşadası örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies 5(4): 262-281.
• Güney, K. (2019). Seyahat Acentası Çalışanlarının Serbest Zaman Doyumları İle İş Ve Yaşam Doyumlarının Etkileşimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Güngör, B., ve Çetin, S. (2018). İş Tatmini Algısının Çalışanların Demografik Özelliklerine Göre Farklılıkları: Kastamonu İli Kamu Sektörü Ve Özel Sektör Kurumlarında Bir Araştırma, Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 2(1): 50-73.
• Huang, S.,Hsu, C. H., ve Chan, A. (2010). Tour Guide Performance And Tourist Satisfaction: A Study of The Package Tours İn Shanghai, Journal Of Hospitality & Tourism Research, 34(1): 3-33.
• Kabakulak, A. (2018). Turist Rehberleri Açısından İş Doyumunun Önemi, Turist Rehberliği Dergisi (Tured), 1(1): 1-12.
• Kalaycı, Ş. (2018).SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (9, Bs.), Dinamik Akademi, Ankara.
• Keser, A., (2005). İş Doyumu Ve Yaşam Doyumu İlişkisi: Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama, İş Güç Endüstri İlişkileri Ve İnsan Kaynakları Dergisi,7(2): 53-63.
• Koçel, T. (2014). İşletme Yönetciliği (15. Bs), Beta Yayınları, İstanbul.
• Köroğlu, Ö. (2011). İş Doyumu Ve Motivasyon Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Performansla İlişkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Laowirojanakul, T. (1999). A Study Of Key Factors Affecting The Degree Of Job Satisfaction Of Tour Guide İn Bangkok, Thailand, Unpublished Master Thesis, Rochester Institute Of Technology School Of Food, Hotel'and Travel Management, Thailand.
• Mancini, M. (2001). ConductingTours. (3. Bs), Delmar Publishers, New York.
• Meadow, H. L.,Mentzer, J. T., Rahtz, D. R., ve Sirgy, M. J. (1992). A Life Satisfaction Measure Based On Judgment Theory, Social Indicators Research, 26(1): 23-59.
• Meyer, J. P. Ve Allen, N. J. (1991). Three-Component Conceptualization Of Organizational Commitment, Human Resource Management Review,1(1): 61- 89.
• Morrow, P.C. (1983). Concept Redundancy İn Organizational Research: Thecase of work commitment, The Academy of Management Review, 8(3): 486-500.
• Ödemiş, B. (2020). İş tatmini ve işe bağlılık arasındaki ilişki: Turist rehberleri üzerine bir araştırma,Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Özdevecioğlu, M., ve Aktaş, A. G. A. (2007). Kariyer bağlılığı, mesleki bağlılık ve örgütsel bağlılığın yaşam tatmini üzerindeki etkisi: İş-Aile çatışmasının rolü, Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (28).
• Öter, Z. (2007). Seyahat Acentelerinde Pazarlama Bilgi Sistemlerine Turist Rehberlerinin Katkıları: Ege Bölgesi Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Özoğul, G., ve Eğe, Z. (2018). Mesleki Bağlılık: Tanımı, Boyutları Ve Turist Rehberliği Açısından Önemi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(66): 366-384.
• Özutku, H. (2008). Örgüte Duygusal, Devamlılık Ve Normatif Bağlılık İle İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2): 79-97.
• Prayag, G.,Spector, S., Orchiston, C., ve Chowdhury, M. (2020). Psychological Resilience,Organizational Resilience And Life Satisfaction İn Tourism Firms: Insights From The Canterbury Earthquakes, Current Issues İn Tourism, 23(10): 1216-1233.
• Shore, L. M., ve Wayne, S. J. (1993). Commitment And Employee Behavior: Comparison Of Affective Commitment And Continuance Commitment With Perceived Organizational Support, Journal Of Applied Psychology, 78(5): 774-780.
• Sorensen, J.E. ve Sorensen, T.L. (1974). The Conflict Of Professionals İn Bureaucratic Organizations,Administrative Science Quarterly, 19: 98-106.
• Şahin, S., ve Şad, B. (2018). Otel Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyinin Yaşam Doyumuna Etkisi, Seyahat Ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 15(2): 461-480.
• Tak, B., ve Çiftçioğlu, B. A. (2008). Mesleki bağlılık ile çalışanların örgütte kalma niyeti arasındaki incelemeye yönelik görgül bir çalışma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(4), 155-178.
• TUREB, (2021). Http://Tureb.Org.Tr/Tr/Rehberıstatistik/, Erişim Tarihi: 19 Nisan 2022.
• Tütüncü, Ö., ve Çiçek, O. (2000). İş doyumunun ölçülmesi: İzmir il sınırlarında faaliyet gösteren seyahat acentaları üzerine bir inceleme, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 11(2): 124-128.
• Weiss, D. J., Dawis, R. V., England, G. W., ve Lofquist, L. H. (1967). Manual fort he Minnesota satisfaction quesitionnaire, The Vocational Rehabilitation Administration, Washington.
• Yenipınar, U. (2019). Turist Rehberliği Mesleği, s. 1-30, (Ed). Köroğlu, Ö. ve Güzel. Ö., Kavramdan Uygulamaya Turist Rehberliği Mesleği, Nobel Yayın, Ankara.
• Yenipınar, U., Bak, E., ve Çapar, G. (2014). Turist Rehberliği Meslek Kanununun, Meslek Örgütleri Ve Öğretim Elemanlarının Bakış Açısı İle Değerlendirilmesi, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2): 86-114.
• Yetgin, D. (2017). Turist Rehberlerinin Tükenmişlik Ve Ekonomik Kaygı Düzeylerinin Mesleki Bağlılık Düzeyleri Üzerindeki Etkisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, SosyalBilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Yıldırım, F. (2007). İş Doyumu İle Örgütsel Adalet İlişkisi, Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, 62(1): 253-278.
• Yükselen, C. (2000). Pazarlama Araştırmaları, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Zhao, X.,Qu, H., ve Ghiselli, R., (2011). Examining the relationship of work–family conflict to job and Life satisfaction: A Case Of Hotel Sales Managers. International Journal Of Hospitality Management, 30: 46-54.
• Živanović, D., Javorac, J., Svıtlıca, B. B., ve Stojkov, S. (2019). Job Satısfactıon As An ObjectıveIndıcator Of Work Motivation Among Intensive Care Unit (Icu) Nurses, International Journal Of Health Services ResearchAndPolicy, 4(2): 84-94.