Reflections Of Addiction Theories On Turkish Individuals In Turkey And Europe: A Cultural And Social Review

Year 2025, Volume: 9 Issue: 1, 23 - 34, 18.07.2025

Abdullah Türkmen

Abstract

In recent years, addiction research has emphasized that
substance use behavior should not be understood solely
through biological mechanisms, but rather through
multidimensional frameworks that include psychosocial
and cultural variables. The aim of this review study is to
comparatively examine the impact of addiction theories
on Turkish individuals living in Turkey and Europe, with
attention to their sociocultural contexts. The study was
designed as a qualitative meta-analysis, and a systematic
review of publications from 2010 to 2025 was conducted
using databases including ULAKBİM, DergiPark, Scopus,
and Web of Science. Selected studies were analyzed through
theoretical frameworks such as Cognitive Behavioral Therapy
(CBT), Social Learning Theory (SLT), psychodynamic, and
biological models. Thematic analysis indicated that addiction
in Turkey is primarily shaped by cultural norms and social
learning processes, whereas Turkish immigrants in Europe are
more affected by factors like discrimination, language barriers,
and identity conflicts. Group therapy and culturally adapted
interventions have been found to offer sensitive and effective
responses to these challenges. The findings underscore the
necessity of developing culturally sensitive clinical models that
integrate dynamics of identity, belonging, and social exclusion.

Keywords

Addiction , cultural context , migrant experience , clinical interventions , addiction theories

Bağımlılık Kuramlarının Türkiye Ve Avrupa’daki Türk Bireyler Üzerindeki Yansımaları: Kültürel Ve Toplumsal Bağlamda Bir Derleme

Abstract

Son yıllarda bağımlılık araştırmaları, madde kullanım
davranışlarının yalnızca biyolojik temellere dayanmadığını;
bunun yerine psikososyal ve kültürel faktörlerle birlikte
çok boyutlu bir çerçevede ele alınması gerektiğini
vurgulamaktadır. Bu derleme çalışmasının amacı, bağımlılık
kuramlarının Türkiye’de ve Avrupa’da yaşayan Türk bireyler
üzerindeki etkilerini sosyokültürel bağlamda karşılaştırmalı
olarak incelemektir. Çalışma, nitel meta-analiz deseniyle
yapılandırılmış ve 2010–2025 yılları arasında yayımlanmış
araştırmalar ULAKBİM, DergiPark, Scopus ve Web of Science
veri tabanları aracılığıyla sistematik biçimde taranmıştır.
Seçilen çalışmalar, Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), Sosyal
Öğrenme Teorisi (SÖT), psikodinamik ve biyolojik modeller
çerçevesinde değerlendirilmiştir. Tematik analiz bulgularına
göre, Türkiye’de bağımlılık davranışları büyük ölçüde kültürel
normlar ve sosyal öğrenme süreçleriyle biçimlenmektedir.
Buna karşılık, Avrupa’daki Türk göçmenler arasında ayrımcılık,
dil bariyerleri ve kimlik çatışmaları gibi etkenlerin belirleyici
olduğu gözlemlenmektedir. Grup terapileri ve kültürel olarak
uyarlanmış müdahale yaklaşımlarının bu zorluklara duyarlı ve
etkili çözümler sunduğu tespit edilmiştir. Bulgular, bağımlılıkla
mücadelede kimlik, aidiyet ve toplumsal dışlanma gibi
boyutları dikkate alan kültürel açıdan hassas klinik modellerin
geliştirilmesinin önemini ortaya koymaktadır.

Keywords

Bağımlılık , kültürel bağlam , göçmen deneyimi , klinik uygulamalar , bağımlılık kuramları

References

• 1. Akers, R. L., & Sellers, C. S. (2017). Criminological theories: Introduction, evaluation, and application (7th ed.). Oxford University Press.
• 2. Atalay, F., & Kurt, Z. (2023). Toplum temelli rehabilitasyonun göçmen bağımlılığı tedavisindeki rolü. Sosyal Hizmet ve Psikiyatri Dergisi, 9(1), 45–62.
• 3. Aydın, A., & Topkaya, N. (2022). Türkiye’de bağımlılık danışmanlığında kültürel faktörlerin rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 12(2), 123–138.
• 4. Bandura, A. (2002). Social cognitive theory of mass communication. Media Psychology, 3(3), 265–299.
• 5. Beck, J. S. (2020). Cognitive behavior therapy: Basics and beyond (3rd ed.). Guilford Press.
• 6. Bhui, K., & Bhugra, D. (2020). Transcultural mental health: A clinician’s handbook. Cambridge University Press.
• 7. Bowlby, J. (1988). A secure base: Parent-child attachment and healthy human development. Basic Books.
• 8. Castro, F. G., Barrera, M., & Holleran Steiker, L. K. (2019). Issues and challenges in the design of culturally adapted evidence-based interventions. Annual Review of Clinical Psychology, 15, 213–239.
• 9. Castillo, L. G., Zahn, M. P., & Cano, M. Á. (2021). Understanding dropout from therapy among ethnically diverse clients. Journal of Counseling Psychology, 68(1), 12–25.
• 10. Çelik, Z. (2022). Psikodinamik terapi ve travma sonrası madde kullanımı: Türkiye örneği. Klinik Psikoloji ve Psikoterapi Dergisi, 9(1), 55–72.