Emloyers’ Views on Union Membership (The Case of Denizli Province)

Year 2017, Volume: 8 Issue: 1, 1 - 45, 01.03.2017

Handan Kumaş

Abstract

The main actors ensuring peace and equality in work life are state, employee, employer and unions. However, in national and international literature, it is accepted as a common point that employers have negative opinions and treatments about trade unions. Besides, especially in national literature, the number of studies analysing employer's perspectives towards unions and trade unions with field research is quite limited. On the other hand, although insufficient, there are a number of field studies indicating how employees evaluate the unionisation of employers. Considering the aforementioned conditions, the assumption made in the study was that employers have negative opinions on trade unions. In the theoretical part of the study, literature review method was applied while in field research part qualitative research method was used. In this research, 17 employers and employer representatives were interviewed through depth interview technique. In field research, participants owning a business and employers and employer representatives working in textile sector are more distant and prejudiced towards unionisation of employees and themselves compared to other participants working in different sectors.

Keywords

Trade union, Union Membership, Employer's Union

İşverenlerin Sendika Üyeliğine Bakışları (Denizli İli Örneği)

Abstract

Çalışma hayatında barış ve eşitliği sağlayan temel aktörler devlet, işçi, işveren ve sendikalardır. Ancakuluslararası ve ulusal yazında işverenlerin, işçi sendikaları hakkında olumsuz düşünce ve davranışlara sahip oldukları yaygın görüş olarak kabul görmektedir. Ulusal yazında işçilerin, işverenlerin sendikalaşmalarını nasıl değerlediklerini açıklayan alan araştırmaları bulunurken, bu durumu işveren açısından analiz eden çalışma yok denecek kadar azdır. Söz konusu koşullardan yola çıkılarak çalışmanın sorunu/varsayımı,“işverenler sendikalar ve sendika üyeliği hakkında olumsuzgörüşe sahiptir” biçiminde oluşturulmuştur. Çalışmanın amacı, Denizli ili örneği ile işverenlerin sendika üyeliğine bakış açılarını ortaya çıkarmaktır. Çalışmanın kuramsal bölümünde yazın taraması yöntemi, alan araştırması bölümünde nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada, derinlemesine görüşme tekniği ile özel ve kamu sektöründe, işveren ve işveren vekili olan17 kişi ile görüşülmüştür. Alan araştırmasında, işletme sahibi olan ve tekstil sektöründe faaliyet gösteren özellikle işveren ve işveren vekillerinin, diğer sektörlerde faaliyet gösteren katılımcılara göre, işçilerin ve kendilerinin sendikalaşmasına daha uzak ve önyargılı oldukları görülmüştür.

Keywords

Sendika, sendika üyeliği, işveren sendikası

References

• Akbıyık, Nihat (Ocak-Haziran 2012) Sendika Üyeliği ve Sendikal Bağlılığı Etkileyen Unsurlar, Hikmet Yurdu, Yıl:5, 5(9), 37-64.
• Akgün, Tekin Ömer ve Ömer Kürşad Tüfekçi (2015) Turizm Öğrencilerinin Sendika Algısı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 171-200.
• Alpar Özbucak, Banu (2015) Metal İşkolunda İşçilerin Çalışma Hayatına ve Sendikalara Bakış Açısı Üzerine Bir Araştırma, Türk Metal, Ağustos, Sayı:193, 24-27.
• Amin, Nurul, (2002/4) The Informal Sector in Asia form the Decent Work Perspective, Working Paper on the Informal Economy, First Published, Employment Sector, Geneva: International Labour Office.
• Aydın, Ufuk (2000) 2000’li Yıllarda İşveren Sendikacılığında Değişim, Kamu-İş Dergisi, 6(1).
• Bakır, Onur ve Deniz Akdoğan (2009) Türkiye’de Sendikalaşma ve Özel Sektörde Sendikal Örgütlenme, Türk-İş Dergisi, Sayı 383, 88-95.
• Bilgin, S. Leman, (2010) Sendikalı İşçi Davranışlarının Psikolojik Boyutları, Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, No:1737.
• Blackwood, Leda; George Lafferty, JulieDuck ve Deborah Terry, (December 2003), Putting The Group Back into Unions: A Social Psychological Contribution to Understanding Union Support, The Journal of Industial Relations, 45(4), 485-504.
• Boyce, Carolyn ve PalenaNeale (May 2006), ConductıngIn-Depth Intervıews: A Guide for Designing and Conducting In-Depth Interviews for Evaluation Input, Pathfinder International Tool Series, Monitoring and Evaluation-2.
• Braithwaite, John ve Peter Drahos (2000) Global Business Regulation, Cambridge: Cambridge UniversityPress.
• Bronfenbrenner, Kate(2009) No Holds Barred: The Intensification of Employer Opposition to Organizing, Briefing Paper, No. 235, Washington: Economic Policy Institute.
• Bronfenbrenner, Kate ve TomJuravich (October 1994) The Impact of Employer Opposition on Union Certification Win Rates, Working Paper.113, Washington, DC: Economic Policy Institute.
• Buğra, Ayşe; Fikret Adaman ve Ahmet İnsel, (2004) Çalışma Hayatında Yeni Gelişmeler ve Türkiye’de Sendikaların Değişen Rolü, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu Araştırma Raporu.
• Cam, Erdem (2013) İşyerinde Sosyal Diyalog ve Demokrasi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Yayınları, Yayın No: 40.
• Charlwood, Andy ve Peter Haynes (2008 ) Union Membership Decline in New Zelanda, 1991-2002, Journal of Industrial Society of Australia, 50 (1), 87-110.
• Corneo, Giacomo (1995) Social Custom, Management Opposition, Can Organizing Work? An Inductive Analysis of Individual Attitudes Toward Union Membership and Trade Union Membership, European Economic Review, 39, 275-292.
• Cregan, Christina (2005) Can Organızıng Work? An Inductıve Analysıs of Indıvıdual Attıtudes Toward Unıon Membershıp, Industrial and Labor Relations Review, 58(2), 282-304.
• Creswell, John W. (2015), Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, (Çeviri Editör: Mesut Bürün ve Selçuk Beşir Demir), 3. Baskıdan Çeviri, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çelik, Aziz (2004) Türkiye’de Sendika Üyeliği ve Sendikalaşma İstatistikleri, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 6(2), No:211.
• Çetik, Mete ve Akkaya Yüksel (1999) Türkiye’de Endüstri İlişkileri, İstanbul: Türk Tarih Vakfı.
• Dinler, Demet Şahende (2012) Trade Unions in Turkey, Friedrich Ebert Stiftung, [http://library.fes.de/pdf-files/id-moe/09536-20121221.pdf] (05.03.2013).
• Dundon, Tony (2002) Employer Opposition and UnionAvoidance in The UK, Industrial Relations Journal, 33(3), 234-246.
• Ebbinghaus, Bernhard ve Visser Jelle (June 1999), When Institutions Matter, Union Growthand Decline in Western Europe, 1950-1995, European Sociological Review, 15(2), 135-158.
• Etçi, Hilmi ve Deniz Kağnıcıoğlu, (2017) Kamuda Taşeron Olarak Çalışan İşçilerin Sendikal Algısı: Eskişehir Örneği, Çalışma ve Toplum, 1(52), 75-106.
• Freeman, Richard B. ve Morris M. Kleiner (April 1990) Employer Behavior in The Face of Union Organizing Drives, ILR Review, 43(4), 351-365.
• Freeman, Richard B. (2007) Do Workers Still Want Unions? More than Ever, EPI Brifing Paper 182, 2007, Agenda for Shared Prosperity, 1-13.
• Gall, Gregor (2004) British Employer Resistance toTrade: Union Recognition, Human Resource Management Journal, 14(2), 36-53.
• Gall, Gregor ve SoniaMcKay (2001) Facing Fairness at Work: Union Perception of Employer Opposition and Response to Union Recognition, Industrial Relations Journal, 32(2), 94-113.
• Glesne, Corrine (2013) Nitel Araştırmaya Giriş, 2. Baskı, (Çeviri Editörü: Ali Ersoy ve Pelin Yalçınoğlu), Ankara: Anı Yayıncılık. GoerkeLaszlo ve Markus Pannenberg (2011) Trade Union Membership and Dismisals, Labour Economics, 18, 810-821.
• Grint, Keith (1998), Çalışma Sosyolojisi (Çeviri Editörü: Veysel Bozkurt), İstanbul: Alfa Yayınları.
• Gülçin Beken, Hikmet (2015/2) Kadınların Sendikal Katılımını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 4,4(9), 156-179.
• Güler Ahmet; Mustafa Bülent Halıcıoğlu ve Serkan Taşğın (2013) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri Teorik Çerçeve, Pratik Öneriler, 6 Farklı Nitel Araştırma Yaklaşımı, Kalite ve Etik Hususlar, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Haberfeld, Yıtchak (July 1995) Why Do Workers Join Unions? The Case of Israel, Industrial and Labor Relations Review, 48(4), 656-670.
• Heery, Edmund ve Melanie Simms (2010) Employer Responses to Union Organising: Patterns and Effects, Human Resource Management Journal, 20(1), 3-22.
• Heery, Edmund; John Kelly ve Jeremy Waddington (March 2013) Union Revitalization in Britain, European Journal of Industrial Relations, 9, 79-97.
• Hodder, Andy andKrestos, Lefteris (2015) Young Workers and Unions: Context and Overwiew, Young Workers and Trade Unions A Global View, (Edit: Andy Hodder, and Krestos Lefteris), First Published, New York: Palgrave Macmillan.
• ILO (2002) Decent Work and the Informal Economy, International Labour Conference 90th Session 2002, Report VI, International Labour Office, Geneva.
• Kapar, Recep (2007) Enformel Ekonomide Çalışanların Örgütlenmesi ve Sendikalar, Çalışma ve Toplum, 1(12), 83-117.
• Kelly, John (1997) The Future of Trade Unionism: Injustice, Identity and Attribution, Employee Relations, 19(5), 400-414.
• Kelly, John (1998) Rethinking Industrial Relations: Mobilization, Collectivism and Long Waves, London: Routledge.
• Kılıç, Sadık (2014) Perakende Sektöründe Sendikalı ve Sendikasız İşçilerin Adalet(sizlik) algıları ve Sendikacılık Bağlamında Bir Tartışma, İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 16(4), 71-84.
• Kılıç, Sadık (2016) Sendikaların Yeniden Canlanması İçin İki Rakip Strateji: Paydaşlık ve Örgütlenme, Çalışma ve Toplum, 3, 1203-1230.
• Koray, Meryem (2008) Sosyal Politika, Güncellenmiş ve Gözden Geçirilmiş 3. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi.
• Köse, Sevda (2009) ITUC Raporları Çerçevesinde 2000’lerde Sendikal Hak İhlalleri, Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, II, Bildiriler, (Yay. Haz.: Mesut Gülmez, Nagihan Durusoy Öztepe, Nergis Mütevellioğlu, Oğuz Karadeniz, Handan Kumaş), Petrol-İş Yayını, Ekim 2010, İstanbul, 379- 475.
• Kumaş, Handan (2011) İşverenlerin Kıdem Tazminatı ve Kıdem Tazminatı Fonuna Bakışları (Denizli İli Örneği İle Bir Durum Tespiti), Kıdem Tazminatı (Uygulamada Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri), (Editörler: Kamil Orhan ve Handan Kumaş), Ankara: Gazi Üniversitesi adlı kitap bölümü araştırması sırasında yapılan yayınlanmamış çalışma.
• Kutal, Metin (2005) Türk Sendikacılığını Çevreleyen Olumsuz Koşullar, Özellikler ve Yeni Bir Yapılanma İhtiyacı, Çalışma ve Toplum, 2(5), 11-26.
• Mahiroğlu, Adnan (2001) Türkiye'de 1980 Sonrası Sendikalaşma ve Sendikalaşmayı Etkileyen Unsurlar,İ.Ü. İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları 40. Seri, 124-144.
• McClendon, John A; Hoyt N. Wheeler ve Roger D. Weikle (1998) The Individual Decision to Unionize, Labour Studies Journal, 23(3), 34-54.
• McIvor, Arthur (1996) Organised Capital Employers' Associations and Industrial Relations in Northern England, 1880-1939, Cambridge: Cambridge University Press.
• Miller, Paul ve Mulvey Charles. (1996) Unions, Firm Size and Wages, The Economic Record, 72 (217), 138-153.
• Moody, Kim (2009) Union Organising in the US: New Tactics, Old Barriers, The Future of UnionOrganising: Building for Tomorrow, (Editör: Gregor Gall), Basingstoke: Palgrave Macmillan, 10-27.
• Mütevellioğlu, Nergis (2013) İşsizlik Korkusu, Sendikaların İşlevselliği ve Sendikal Örgütlenme Hakkı, V. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu, , 31 Ekim- 1 Kasım 2013, Bursa, İstanbul: Petrol-İş Yayını:118, 179-193.
• Nasöz, Pelin ve Şehnaz Demirkol (2014) Türkiye’de Turizm Sendikalarının Sorunlarının Analizi, 15. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 15.
• Ulusal Turizm Kongresi Engelsiz Turizm, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Bölümü, 13-16 Kasım 2014, Ankara, 1386-1398.
• Peetz, David (1998) Unions in A Contrary World – The Future of The Australian Trade Union Movement, Cambridge: Cambridge University Press.
• Riley, Nicola-Maria (1997) Determinants of unionmembership A review, Labour, 11(2), 267-268.
• Roche, William. K. (2001) Accounting for the Trend in Trade Union Recognition in Ireland, Industrial Relations Journal, 32(1), 37-54.
• Roy, Donald F. (1980) Repression and Incorporation: Fear Stuff and Evil Stuff, Management’s Defensiveness Against Unionism in the South, Capital and Labour- A Marxist Primer (Ed. T. Nichols), Galsgow: Fontana, 395-415.
• Said, Fatimah; Roza Hazli Zakaria ve Saad Mohd Said (December 2001) The Dereminants of Trade Union Membership Growth in Malaysia, FEA Working Paper, No: 2001-13, 1-26.
• Sarı Gerşil, Gülşen ve Mehtap Aracı (2007) Küreselleşme Sürecinde Türk İşçi Sendikacılığı ve Yaşanan Örgütlenme Sorunu, Yönetim ve Ekonomi, 14(2), 155-169.
• Seçer, Barış (2009) Kadınların Sendikalara Yönelik Tutumları İle Cinsiyet Ayrımcılığı Algılarının Sendika Üyesi Olma İsteğine Etkisi, Çalışma ve Toplum, 4(23), 27-60.
• Selamoğlu, Ahmet (2016) Gençler ve Sendikal İlişki Üzerine Değerlendirme: Yeni Bir Frekans Arayışının Kaçınılmazlığı, 2(49),Çalışma ve Toplum, 757-788.
• Sönmez, Mustafa (2010) Türkiye’de İş Dünyasının Örgütleri ve Yönelimleri, İstanbul: Friedrich Ebert Stiftung.
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma Genel Müdürlüğü (2012) Çalışma Hayatı Saha Çalışmaları Esnek Çalışma Modelleri Uygulamaları, Ağır Vasıta Sürücülerinin Çalışma Koşulları, İşverenlerin Sendikal Örgütlenmeye Bakış Açısı, Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Sosyal Hayatlarının İyileştirilmesi Projesinin (METKİP) Etkisi, Mart, Genel Yayın No:168.
• Taşkıran, Gülçin (2011) Taşeron İşçilerde Örgütlenme Sorunları: Sağlık İşçileri Üzerine Bir Araştırma, III. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu, 24-25 Ekim 2011, Kocaeli-Poster Bildiri, 1-17.
• Tekin, Hasan Hüseyin (2006) Nitel Araştırma Yönteminin Bir Veri Toplama Tekniği Olarak Derinlemesine Görüşme, Sosyoloji Dergisi, 3(3), 101-116.
• Tokol, Aysen (2011) Endüstri İlişkileri ve Yeni Gelişmeler, Bursa: Dora Yayınları.
• Tokol, Aysen (1995) Uluslararası Sosyal Politika, Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Tokol, Aysen (2014) Sosyal Politikanın Tarafları, Sosyal Politika, (Editörler: Aysen Tokol ve Yusuf Alper), Bursa: Dora Yayınları, 75-117.
• Topalhan, Türker (2015) Endüstri İlişkileri, Ankara: Matser Yayıncılık.
• Tuncay, Can (Ocak 2006) İşveren Sendikacılığının Yeni Yüzü, Çimento İşveren, 1(20), 5-8. Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi (1998) Cilt:2, İstanbul: Kültür ve Tarih Vakfı Ortak Yayını.
• Türnüklü, Abbas (2000) Eğitim Bilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, Sayı:6, 543-559.
• Uçkan, Banu (2014) Endüstri İlişkileri, 3. Baskı, (Editörler: Banu Uçkan ve Şuayip Çalış), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını No:2640, T.C. Açıköğretim Fakültesi Yayını No:1608, 54-107.
• Uçkan, Banu (2011) TradeUnions As Employers: The Case of UnionExperts in Turkey, İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(49), 23-41.
• Uçkan, Banu ve Deniz Kağnıcıoğlu (2011) Endüstri İlişkileri, 5. Baskı, (Editörler: Banu Uçkan ve Deniz Kağnıcıoğlu), Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1573.
• Uçkan, Banu ve Kağnıcıoğlu, Deniz (2009) İşçilerin Sendikalara İlişkin Algı ve Tutumları: Eskişehir Örneği, Çalışma ve Toplum, 3(22), 35-56.
• Uçkan, Banu (2007) İşçi Sendikaları ile İşsizlik Sigortası Arasındaki Köprü: Ghent Sistemi, Çalışma ve Toplum, 3, 29-57.
• Urhan, Betül (2005) Türkiye’de Sendikal Örgütlenmede Yaşanan Güven ve Dayanışma Sorunları, Çalışma ve Toplum, 1(4), 57-88.
• Urhan, Betül (2012) İşçilerin Sendikaya Üye Olma Nedenleri ve Sendikaların Yeni Üye Kazanmaya Yönelik Stratejileri, "İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(2), 33-56.
• Urhan, Betül (Aralık 2014) Sendikasız Kadınlar Kadınsız Sendikalar Sendika - Kadın İlişkisinde Görülen Sorun Alanlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, İstanbul: Kadav Yayınları.
• Urhan, Betül ve Ahmet Selamoğlu (2008) İşçilerin Sendikalara Yönelik Tutum ve Davranışları; Kocaeli Örneği, Çalışma ve Toplum, 3(18), 171-197.
• Visser, Jeely (September 2002) Why Fewer Workers Join Unions in Europe: A Social Custom Explanation of Membership Trends, British Journal of Industrial Relations, 40(3), 403-430.
• Waddington, Jeremy (2003) Trade Union Organization, Industrial Relations: Theory and Practice (Editör: Paul Edwards), Malden: Blackwell Publishing, 214-254.
• Waddington, Jeremy ve Colin Whitson (1997) Why Do People Join Unions in a Period of Membership Decline?, British Journal of Industrial Relations, 35(4), 515-546.
• Wheeler, Hoyt N. ve John A. McClendon (1991) The Indivudual Decision to Unionize, The State of the Unions, (Edited: Strauss, George, Gallegher, Daniel G. ve Fiorito, Jack), Madison, Industrial Relations Research Association, 47-83.
• Yıldırım, Ali ve Hasan Şimşek (2013) Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Genişletilmiş 9. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Engin ve Banu Uçkan (2010) İşverenlerin Sendikasızlaştırma Modelleri Ve Türkiye Örneği, Çalışma ve Toplum, 2(25), 63-184.
• Yılmaz, Çetin (2015) İşçilerin Sendikal Örgütlenmeye Dair Tutumları: Petro-Kimya Sektörü Örneği, Çalışma ve Toplum,4(47), 95-130.
• Yorgun, Sayım (Nisan 2007) Türkiye’de Sendikal Örgütlenmenin Güncel Sorunları Ve Alternatif Öneriler, İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 9 (2), 49-78.
• Yorgun, Sayım (2005) Küreselleşme Sürecinde Türk Sendikacılığında Yeni Yönelişler ve Alternatif Öneriler, Çalışma ve Toplum, 3(6), 137-162.
• Yücetürk, E. Elif (2012) İşyerlerindeki Yıldırma Eylemlerini Önlenmede Sendikaların Rolü: Nitel Bir Araştırma, Çalışma ve Toplum, 4(35), 41-72.
• Businesseurope, [https://www.businesseurope.eu/] (11.08.2016).
• Denizli Çalışma ve İŞKUR İl Müdürlüğü.
• European Centre of Employers and Enterprises Providing Public Services (CEEP), [http://www.ceep.eu/] (11.08.2016).
• International Organisation of Employers (IOE), [ttp://www.ioe-emp.org/] (11.08.2016).
• The Business and Industry Advisory Committee to the OECD, [http://biac.org/] (11.08.2016).
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 2017 Ocak İşçi ve Sendika Üye Sayıları, [https://www.csgb.gov.tr/home/contents/istatistikler/iscisendikauyesayilari/] (22.05.2017).
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İstatistikler, İşçi ve Sendika Üye Sayıları,[https://www.csgb.gov.tr/home/Contents/Istatistikler] (17.01.2017).
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İşçi ve Sendika Üye Sayıları, [https://www.csgb.gov.tr/media/5203/2017_ocak_6356_duzenlenmis.pdf] (22.05.2017).
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sendikalar, İşçi-İşveren Sendikaları, Bağımsız İşveren Sendikaları, [https://www.csgb.gov.tr/media/3566/bagimsiz_isveren.pdf] (22.05.2017).
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sendikalar, İşçi-İşveren Sendikaları, TİSK’e üye Sendikalar, [https://www.csgb.gov.tr/media/3630/tisk.pdf] (22.05.2017).
• T.C. ÇSGB, İşçi ve Sendika Üye Sayıları 2014 Temmuz Ayı İşkollarına, Cinsiyete ve illere Göre İşçi ve Üye Sayıları,[https://www.csgb.gov.tr/media/1716/2014_temmuz_cd.pdf] (17.01.2017).
• T.C. ÇSGB, İşçi ve Sendika Üye Sayıları 2015 Temmuz Ayı İşkolu İstatistiklerinin İllere ve İşkollarına Göre İşçi Sayıları, Sendika Üye Sayıları ve Sendikalaşma Oranları, [https://www.csgb.gov.tr/home/contents/istatistikler/illereiskollarinagore-2015/] (17.01.2017).
• T.C. ÇSGB, İşçi ve Sendika Üye Sayıları, 2014 Temmuz Ayı İllere ve İşkollarına Göre İşçi - Üye Sayıları ve Sendikalaşma Oranları, [https://www.csgb.gov.tr/home/contents/istatistikler/illereiskollarinagore-2014/] (17.01.2017).
• T.C. ÇSGB, İşçi ve Sendika Üye Sayıları, 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Gereğince; İş Kollarındaki İşçi Sayıları ve Sendikaların Üye Sayılarına İlişkin 2015 Temmuz Ayı İstatistikleri:15, [https://www.csgb.gov.tr/media/1720/2015_temmuz_cd.pdf] (17.01.2017).
• T.C. ÇSGB, Sendikalar, [https://www.csgb.gov.tr/media/3630/tisk.pdf] (17.01.2017).
• The European Association of Craft, Small and Medium-sized Enterprises (UEAPME),http://www.ueapme.com/spip.php?rubrique1 (11.08.2016).
• TİSK, Hakkımızda, [http://tisk.org.tr/hakkimizda/] (12.05.2017).
• TÜİK, İşgücüİstatistikleri, [http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1007], 17.02.2017.