Proposal for an Occupational Health and Safety Management System Model for Public Institutions

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 41 - 59, 25.01.2022

Özge Akaner , Veysel Özdemir

Öz

According to the statistics of the Social Security Institution (SSI) in November 2021, there are about 18 million private and 3 million public employees in Turkey. Public institutions and employees have also been included in the scope of OHS regulations by Occupational Health and Safety (OHS) Law No. 6331. However, after 10 years the enforcement date of the Law, the obligations imposed on public institutions by Law haven’t still been met. An important reasons is that the obligation to appoint OHS professionals supposed to provide guidance and advice to fulfill obligations of the Law and in OHS practices is constantly postponed. Due to the lack of technical knowledge, background and experience of public managers on OHS practices, OHS culture hasn’t yet been formed. So, support is needed to fulfill the requirements of the Law. To meet this need, Proposal for an OHS Management System Model for Public Institutions prepared based on international standards guiding public managers.

Anahtar Kelimeler

Occupational Health and Safety Law No. 6331, OHS Management Systems, Occupational Health and Safety, Public Institutions and Organizations

Kamu Kurumlarına Yönelik İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Model Önerisi

Öz

Türkiye’de Kasım 2021 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) istatistiklerine göre yaklaşık 18 milyon özel sektör; 3 milyon kamu çalışanı bulunmaktadır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kanunu’yla kamu kurumları ve çalışanları da İSG düzenlemelerinin kapsamına alınmıştır. Ancak, Kanun’un yürürlük tarihinden yaklaşık 10 yıl geçmesine rağmen kamu kurumlarına Kanunla getirilen yükümlülükler halen karşılanamamıştır. Bunun önemli nedenlerinden biri kamu kurumlarına Kanun’un yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde ve İSG uygulamalarında rehberlik ve danışmanlık yapması öngörülen İSG profesyonellerinin görevlendirilmesi yükümlüğünün yürürlük tarihinin sürekli ertelenmesidir. Kamu yöneticilerinin İSG uygulamaları konusunda teknik bilgisi, birikimi ve deneyiminin olmamasından dolayı İSG kültürü henüz oluşmamıştır. Bu nedenle, Kanun’un gereklerinin yerine getirilmesinde desteğe ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyacın karşılanabilmesi amacıyla kamu yöneticilerine rehberlik edecek, uluslararası standartlar temel alınarak kamu kurumlarına yönelik bir İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Model Önerisi hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, İSG Yönetim Sistemleri, İş Sağlığı ve Güvenliği, Kamu Kurum ve Kuruluşları

Kaynakça

• 4857 sayılı İş Kanunu. (2003). T.C. Resmî Gazete (25134, 10 Haziran 2003).
• 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. (2012). T.C. Resmî Gazete (28339, 30 Haziran 2012).
• Abad, J., Mondelo, P. R. and Llimona, J. (2002). “Towards an International Standard on Occupational Health and Safety Management”. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics (JOSE) Vol. 8, No. 3, London, U.K., 309–319.
• Akaner, Ö. (2015). Kamuda İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenli Eğitim ve Araştırma Merkezi, Uzmanlık Tezi, Ankara, 183, 187, 192.
• Akaner, Ö. ve Akaner, M. (2016, 8-11 Mayıs). Kamu Kurumlarında 6331 Sayılı Kanun Kapsamındaki İSG Faaliyetlerinin Uygulanmasında İSG Yönetim Sistemlerinin Rolü. İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansında sunuldu; İstanbul, 523-524.
• Alpar, R. (2014). Spor Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik, Ankara: Detay Yayıncılık, 439, 483.
• Avrupa Patent (2021). OHSAS'ın Uygulamanın Yararları. Web: avrupapatent.com/tr/blog/ohsas-in-uygulamanin-yararlari-58 (Erişim: 01 Aralık 2021).
• Balıkesir Üniversitesi (2021). İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri. Web: http://w3.balikesir.edu.tr/~ekaraman/ISG_I/ISG_I_4.h.pdf (Erişim: 20 Haziran 2021).
• British Standards Institution (BSI). (2004). BS8800:2004 British Standard Occupational Health and Safety Management Systems—Guide. UK, s.ii, 1, 2.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative Inquiry & Research Design: Choosing Among Five Approaches (2. Baskı). USA: SAGE Publications, 73.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB), İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (2009), İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri Rehberi ILO-OSH 2001, 5.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) (2015). Türk Standardları Enstitüsü (TSE), TS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri – Şartlar, Kasım 2014, Tadil+2. Baskı, 1.
• Çam, M. O. ve Baysan Arabacı L. (2010). “Tutum Ölçeği Hazırlamada Nitel ve Nicel Adımlar”. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi - 2010 (2), 64.
• Everitt, B. (1996). Making Sense of Statistics in Psychology. Oxford: Oxford University Press.
• Gallagher, C., Underhill, E. and Rimmer, M. (2003). “Occupational Safety and Health Management Systems in Australia: Barriers to Success”. Policy and Practice in Health and Safety, vol. 1, no. 2, pp. 67‐81.
• Gök, B. ve Gökçen, H. (2016). “Uzaktan Eğitim Hizmet Kalite Ölçeği (UE-SERVQUAL) Geliştirme: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, 1 (3), 54. International Labour Office (ILO) (1998). IOHA Report to ILO on an International OHSMS. Geneva, 9.
• International Labour Office (ILO) (2001). Guidelines on occupational safety and health management systems ILO-OSH 2001. Geneva.
• International Labour Office (ILO) (2005). Port Safety and Health Audit Manual. Geneva, 38.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma ve Yöntemi (15. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Koşar, M., (2017a). İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemlerinin Gelişimi, Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri Ders Notları, Erzurum, 2.
• Koşar, M., (2017b). Avrupa Birliğinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri, Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri Ders Notları, Erzurum, 5.
• Kuşcu Karatepe, H. ve Atik, D. (2020). “Genel Politik Etkinlik Ölçeği: Sağlık Çalışanlarında Bir Ölçek Geliştirme Çalışması”. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(2), 413-434.
• Lawshe, C. H. (1975). “A Quantitative Approach to Content Validity”. Personnel Psychology, 28(4), 563-575.
• Özdamar, K. (1999). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi. 1. Kaan Kitabevi, Eskişehir.
• Özkılıç, Ö. (2005). İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri ve Risk Değerlendirme Metodolojileri. Ankara: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu, 20.
• Serin, G., Çuhadar M. T. (2015). “İş Güvenliği ve Sağlığı Yönetim Sistemi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Teknik Bilimler Dergisi, 5(2), 54.
• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) (2021), 2021 yılı Ağustos Ayı İstatistikleri. Web: http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/aylik_istatistik_ bilgileri (Erişim: 01 Aralık 2021).
• Subaşı, M. ve Okumuş, K. (2017). Bir Araştırma Yöntemi Olarak Durum Çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 420.
• Şahin, S. (2013). “OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Sistemi’nde İnsan Kaynakları Yönetimi’nin Yeri ve Önemi”. Akademik Bakış Dergisi, 38, 5.
• Uzunsakal, E. ve Yıldız, D. (2018). “Alan Araştırmalarında Güvenilirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama”. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 1, 19.
• Ün, L. (2020). “Kamu Hizmetinin Görülmesinde Vatandaş Katılımını Özendirici Bir Yöntem Ödüllendirme”. Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS), 4(9), 335-345.
• Veneziano L. and Hooper J. (1997). “A Method For Quantifying Content Validity of Health-Related Questionnaires”. American Journal of Health Behavior, 21(1):67-70.
• Yaşar, M. (2014). “İstatistiğe Yönelik Tutum Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 36, 63.
• Yılmaz, F. (2020). İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Programı Ders Notu. İstanbul, I, 163-164.
• Youdas J. W., Carey J. R. and Garrett TR (1991). “Reliability of Measurements of Cervical Spine Range of Motion—Comparison of Three Methods”. Physical Therapy, 71(2). 98-104.
• Yusoff, M. S. B. (2019). “ABC of content validation and content validity index calculation”. Education in Medicine Journal, 11(2), 49-54. Web: https://doi.org/ 10.21315/eimj2019.11.2.6 (Erişim: 14 Ekim 2021).