Öz
Çerkeş
kökenli olan Ali Ulvî Baba, yaklaşık yarım asır boyunca İzmir’de
yaşamını sürdürdü. Vefat ettiği zaman, İzmir’de defnedildi. Ailesine bağlıydı.
Çocuklarına, torunlarına karşı sevgi dolu ve korumacıydı. Vâkıf olduğu Bektaşiliğin
sırlarını, yıllar boyunca en salahiyetli babalardan dinlemişti. O sırlara daima
sadık kaldı. Kitaplara adeta âşıktı. Büyük bir kütüphanesi ve pek çok kitabı vardı.
Düşüncelerini, fikirlerini ve bilgi birikimini eserlerinde topladı. Basılan
eserleri ve postnişini olduğu Balpınar Dergâhı vasıtasıyla, İzmir’in
kültürüne ve Bektaşiliğe önemli katkılarda bulundu. Arkasında, kalıcı bir iz
bıraktı. Bu yüzden, büyük dedem Ali Ulvî Baba’ya ilişkin bir
makale kaleme almayı görev edindim. Ali Ulvî Baba’nın fotoğrafları,
ona ait icazetname’nin aslı, Balpınar Dergâhı’na ait vakfiye ve
kroki, süvari yüzbaşı olduğuna dair belge, çocuklarına, torunlarına ait
belgeler, fotoğraflar ve ailenin soy ağacı vasıtasıyla, yaşamı hakkında
karanlıkta kalan noktaları aydınlatmak istedim. Bu makale ile, Ali Ulvî Baba hakkında ileride yapılacak
olan araştırmalara bir basamak oluşturabilmeyi umuyorum.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arşiv Belgeleri Siren Bora Özel Arşivi: “Ahmet Hilmi Bey’e ait 1325-1326 tarihli İttihad ve Terakki Mekteb-i İdadi Şahadetnamesi”. “Ali Ulvî Baba’ya, Rumelihisarı Şehîdlik Dergâh Postnişîni Seyyid Mehmed Abdünnâfi Baba tarafından verilen İcazetname”. “Ali Ulvî Baba’ya ait nefeslerin yer aldığı defterler”. “Ali Ulvî (Gerçek’e)Baba’ya İzmir Askeri Hastanesi’nden verilen 18 Mayıs 1942 tarihli Heyet Raporu”. “Ali Ulvî Baba’ya ait şifa kitabı taslağı”. “Balpınar Dergâhı’na ait Vakfiye”. “Balpınar Dergâhı Vakfına ait Kroki”. “İzmir Karşıyaka Nüfus Müdürlüğünden alınan Vukuatlı Nüfus Kayıtları”. Gazeteler Ahenk, 14 Teşrin-i evvel 1328 (27 Teşrin-i evvel 1912) Pazar, numara 4953, s. 3. Kitaplar ve Makaleler Ağca, Taha, “Yusuf Hakîkî’ye (ö.1487) Göre Seyr-ü Sülûk”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 35, Ocak-Haziran 2016, s. 126-145. Ali Ulvî Baba, Bektaşilik Makalâtı, İzmir 1341. , Mevlûd-i Hazret-i İmam Ali Kerrema’llahu Vechehû, İzmir ty. Alkan, Ercan, “Şehitlik Dergahı Tarihçesine Bir Katkı: Abdünnafi Baba’nın Ahmed İsmet Efendi’ye Verdiği İcazetname”, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı 35, (2015/1), s. 25-58. Apaydın, Cem, “Belgeler Işığında Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması Üzerine bir Değerlendirme”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, Cilt 16, Sayı 32, 2017/2, s. 149-171. Aytaş, Gıyasettin, “Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezinde Bulunan Yazma ve Basma Eserler”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı 5, 1998, s. 135-138. Değerli, Ayşe, Yusuf Küçükdağ, “Vaka-i Hayriyye’ye Kadar Anadolu’da Bektaşi Tekkeleri ve Zaviyeleri”, Alevilik Araştırmaları Dergisi, Sayı 15, Yaz 2018, s. 107-136. Ergun, Saadettin Nusret, Bektaşi Şairleri, İstanbul 1930. Güntekin, Reşat Nuri, Anadolu Notları, I-II, İstanbul 2015. Kasap, İsmail, Turan Günaydın, Bektaşilik Makalatı - Ali Ulvî Baba, İstanbul 2006. , “Ali Ulvi Baba’nın Bektaşilik Makalâtı’ndan Mücerretlik Postuyla İlgili İkinci Bölüm”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı 40, Güz 2006, s. 167-176. Koca, Şevki, “Cumhuriyet Tarihi Sürecinde Bektaşi Kültüründe Dedebaba’lar (Ülkemizde ve Dünyada)”, Bektaşilik ve Bektaşi Dergahları, İstanbul 2005. Kut, Günay, Edhem Eldem, Rumelihisarı Şehitlik Dergahı Mezar Taşları, İstanbul 2010. Maden, Fahri, “Şehitlik Tekkesi ve Şeyh Ali Baba Vakfiyesi”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı 65, 2013, s. 185-210. , “Üsküdar’da Bektaşilik: Kıncı Baba, Mürüvvet Baba ve Yarımca Baba Tekkeleri”, Uluslararası Üsküdar Sempozyumu 21-23 Kasım 2014 Bildiriler, Cilt 3, Üsküdar Belediyesi Yayını, İstanbul 2015, s. 25-59. , “Osmanlı Arşiv Belgeleri Işığında Şahkulu Sultan Tekkesi ve Postnişinleri”, Alevilik Araştırmaları Dergisi, Sayı 15, Yaz 2018, s. 153-202. Mélikoff, Iréne, “Bektashi/Kızılbaş: Historical Bipartition and Its Consequences”, Alevi Identity Cultural, Religious and Social Perspectives, Papers Read at a Conference Held at the Swedish Research Institute in Istanbul, November 25-27, 1996, London 2005, s. 1-9. Noyan, Bedri, Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik, V, Ankara 2002; VI, Ankara 2003. Ocak, Ahmet Yaşar, “Bektaşilik”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 5, İstanbul 1992, s. 373-379. Sunar, Cavit, Melamilik ve Bektaşilik, Ankara 1975. Tanman, M. Baha, “Bektaşilik”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 3, İstanbul 1991, s. 485-487. İnternet Kaynakları Aslan, Yüksel, “XIX. Yüzyıl Tahrirlerine Göre Çerkeş”, http://cansaati.org/ cerkestarihi.pdf , Erişim Tarihi: 19.03.2019.
Öz
Having
a Circassian origin, Ali Ulvi Baba lived in Izmir for about half a century. He
was buried in Izmir upon his death. He was committed to his family. He loved
his children and grandchildren and had a protective attitude towards them. He
listened to the secrets of Bektashism, which he knew very well, from the most
competent fathers. He always remained faithful to those secrets. He was fond of
books. He had a big library and a lot of books. He collected his thoughts,
ideas, and knowledge in his books. With his printed books and sheikh of a
Balpınar Dervish Lodge, he made significant contributions to Izmir’s culture
and Bektashism. He left his mark. Hence, I have taken writing an article about
my great-grandfather as a duty. I have wanted to illuminate the unclear points
about his life through Ali Ulvî Baba’s photos, the original of his certificate
of approval the foundation certificate and sketch of Balpınar Dervish Lodge,
the certificate showing his position as a mounted captain, documents and
photographs about his children and grandchildren, and the family’s genealogical
tree. I hope that this article will be a step to future research about Ali Ulvi
Baba.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arşiv Belgeleri Siren Bora Özel Arşivi: “Ahmet Hilmi Bey’e ait 1325-1326 tarihli İttihad ve Terakki Mekteb-i İdadi Şahadetnamesi”. “Ali Ulvî Baba’ya, Rumelihisarı Şehîdlik Dergâh Postnişîni Seyyid Mehmed Abdünnâfi Baba tarafından verilen İcazetname”. “Ali Ulvî Baba’ya ait nefeslerin yer aldığı defterler”. “Ali Ulvî (Gerçek’e)Baba’ya İzmir Askeri Hastanesi’nden verilen 18 Mayıs 1942 tarihli Heyet Raporu”. “Ali Ulvî Baba’ya ait şifa kitabı taslağı”. “Balpınar Dergâhı’na ait Vakfiye”. “Balpınar Dergâhı Vakfına ait Kroki”. “İzmir Karşıyaka Nüfus Müdürlüğünden alınan Vukuatlı Nüfus Kayıtları”. Gazeteler Ahenk, 14 Teşrin-i evvel 1328 (27 Teşrin-i evvel 1912) Pazar, numara 4953, s. 3. Kitaplar ve Makaleler Ağca, Taha, “Yusuf Hakîkî’ye (ö.1487) Göre Seyr-ü Sülûk”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 35, Ocak-Haziran 2016, s. 126-145. Ali Ulvî Baba, Bektaşilik Makalâtı, İzmir 1341. , Mevlûd-i Hazret-i İmam Ali Kerrema’llahu Vechehû, İzmir ty. Alkan, Ercan, “Şehitlik Dergahı Tarihçesine Bir Katkı: Abdünnafi Baba’nın Ahmed İsmet Efendi’ye Verdiği İcazetname”, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi, Sayı 35, (2015/1), s. 25-58. Apaydın, Cem, “Belgeler Işığında Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması Üzerine bir Değerlendirme”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, Cilt 16, Sayı 32, 2017/2, s. 149-171. Aytaş, Gıyasettin, “Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezinde Bulunan Yazma ve Basma Eserler”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı 5, 1998, s. 135-138. Değerli, Ayşe, Yusuf Küçükdağ, “Vaka-i Hayriyye’ye Kadar Anadolu’da Bektaşi Tekkeleri ve Zaviyeleri”, Alevilik Araştırmaları Dergisi, Sayı 15, Yaz 2018, s. 107-136. Ergun, Saadettin Nusret, Bektaşi Şairleri, İstanbul 1930. Güntekin, Reşat Nuri, Anadolu Notları, I-II, İstanbul 2015. Kasap, İsmail, Turan Günaydın, Bektaşilik Makalatı - Ali Ulvî Baba, İstanbul 2006. , “Ali Ulvi Baba’nın Bektaşilik Makalâtı’ndan Mücerretlik Postuyla İlgili İkinci Bölüm”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı 40, Güz 2006, s. 167-176. Koca, Şevki, “Cumhuriyet Tarihi Sürecinde Bektaşi Kültüründe Dedebaba’lar (Ülkemizde ve Dünyada)”, Bektaşilik ve Bektaşi Dergahları, İstanbul 2005. Kut, Günay, Edhem Eldem, Rumelihisarı Şehitlik Dergahı Mezar Taşları, İstanbul 2010. Maden, Fahri, “Şehitlik Tekkesi ve Şeyh Ali Baba Vakfiyesi”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, Sayı 65, 2013, s. 185-210. , “Üsküdar’da Bektaşilik: Kıncı Baba, Mürüvvet Baba ve Yarımca Baba Tekkeleri”, Uluslararası Üsküdar Sempozyumu 21-23 Kasım 2014 Bildiriler, Cilt 3, Üsküdar Belediyesi Yayını, İstanbul 2015, s. 25-59. , “Osmanlı Arşiv Belgeleri Işığında Şahkulu Sultan Tekkesi ve Postnişinleri”, Alevilik Araştırmaları Dergisi, Sayı 15, Yaz 2018, s. 153-202. Mélikoff, Iréne, “Bektashi/Kızılbaş: Historical Bipartition and Its Consequences”, Alevi Identity Cultural, Religious and Social Perspectives, Papers Read at a Conference Held at the Swedish Research Institute in Istanbul, November 25-27, 1996, London 2005, s. 1-9. Noyan, Bedri, Bütün Yönleriyle Bektaşilik ve Alevilik, V, Ankara 2002; VI, Ankara 2003. Ocak, Ahmet Yaşar, “Bektaşilik”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 5, İstanbul 1992, s. 373-379. Sunar, Cavit, Melamilik ve Bektaşilik, Ankara 1975. Tanman, M. Baha, “Bektaşilik”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 3, İstanbul 1991, s. 485-487. İnternet Kaynakları Aslan, Yüksel, “XIX. Yüzyıl Tahrirlerine Göre Çerkeş”, http://cansaati.org/ cerkestarihi.pdf , Erişim Tarihi: 19.03.2019.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 11 Temmuz 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Nisan 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |