Impressions of Travelling Correspondents on Zonguldak in the first half of the 1930s

Yıl 2020, , 123 - 162, 14.07.2020

Yasin Kayış

https://doi.org/10.30517/cihannuma.768809

Cited By: 1

Öz

Although the minority-foreign hegemony since the 19th century, which dominated the Zonguldak coal basin, took a blow with the War of Independence, it still could not be broken in the first years of the republic. The young republic of Turkey both aimed to be active in the basin and tried to increase coal production. Improving the working conditions of the employees, eliminating the technical inadequacies, starting the railway line instructon and introducing the domestic capital into the coal industry by the state incentives were among the important steps taken during the 1920s.
The basin was open to significant developments in the first half of the 1930s. With the effects of world economic crisis, Turkish Republic that turned toward statism policy was about to take the management of the coal mining in Zonguldak. In this process, Zonguldak was visited by high level government officials while preparations were made for the nationalization of the coal basin.
The 1930s were also the years in which urbanization accelerated and social life transformed in Zonguldak. As a result of the employment opportunities, the population increased, public works and infrastructure services gained importance, the minority-foreign effect decreased; and the changes brought by the republic began to spread throughout the city.
Zonguldak was the subject of national newspapers in the 1930s as the national economy and regional structures underwent significant transformations. Some journalists analyzed the city from the perspective of the official visits or the region’s economic value, and thus focused on coal which was the raison d'être of the city. Some journalists visited the city as a destionation of their route, and contacted not only with the managers but also with the public. Those journalists who reviewed the social life, municipalism, urban life and public services beside the coal share important details with the readers.

Anahtar Kelimeler

Zonguldak, Coal, Travel Articles, Press, Ragıp Kemal Cantürk

1930’lu Yılların İlk Yarısında Zonguldak’ı Ziyaret Eden Gezi Muhabirlerinin İzlenimleri

Öz

19.yy’dan beri Zonguldak kömür havzasında hüküm süren azınlık-yabancı hegemonyası Kurtuluş Savaşı’yla darbe alsa da cumhuriyetin ilk yıllarında hâlâ kırılamamıştı. Genç Türkiye Cumhuriyeti bir taraftan havzada etkin olmaya çalışırken diğer taraftan kömür üretimini artırmayı amaçlıyordu. Çalışanların koşullarının iyileştirilmesi, teknik yetersizliklerin giderilmesi, demiryolu hattına başlanması ve yerli sermayenin devlet teşvikiyle kömür işletmeciliğine sokulması 1920’ler boyunca atılan önemli adımlar oldu.
Havza 1930’ların ilk yarısında önemli gelişmelere gebeydi. Dünya ekonomik bunalımının da etkisiyle devletçilik politikasına yönelen Türkiye Cumhuriyeti, Zonguldak’ta kömür işletmeciliğini doğrudan ele almak üzereydi. Bu süreçte Zonguldak üst düzey devlet adamları tarafından ziyaret ediliyor, kömür havzasının millileştirilmesi için hazırlıklar yapılıyordu.
1930’lar aynı zamanda Zonguldak’ta kentleşmenin hızlandığı, sosyal yaşamın da dönüşüme uğradığı yıllar olmuştur. İstihdam imkânlarına bağlı olarak nüfus artmış, bayındırlık ve altyapı hizmetleri önem kazanmış, azınlık-yabancı etkisi azalmış, cumhuriyetin getirdiği değişim kentin dokusuna yayılmaya başlamıştır.
Zonguldak hem ülke ekonomisi açısından hem de yerel bazda önemli dönüşümlere sahne olduğu 1930’lu yıllarda ulusal çaplı gazetelere sık sık konu olmuştur. Bazı gazeteciler devlet adamlarının ziyaretleri vesilesiyle ya da ekonomik değeri açısından kenti ele almış, kentin varlık sebebi olan kömüre odaklanmışlardır. Bazı gazeteciler ise gezi rotalarının bir durağı olarak kenti ziyaret etmişler, sadece yöneticilerle değil halkla da temas kurmuşlardır. Kömür konusunun yanı sıra toplumsal hayatı, belediyeciliği, kent yaşamını, kamu hizmetlerini de mercek altına alan bu gazeteciler Zonguldak’a dair önemli detayları okuyucularıyla paylaşmışlardır.

Anahtar Kelimeler

Zonguldak, Kömür, Gezi Yazısı, Basın, Ragıp Kemal Cantürk

Kaynakça

• Ahmet Naim, Yer Altında Kırk Beş Sene- Bir Maden İşçisinin Anıları, Hazırlayan: Sina Çıladır, Evrensel Basım Yayın, 1.baskı, İstanbul, 2014.
• Ahmet Naim, Zonguldak Havzası-Uzun Mehmetten Bugüne Kadar, Hüsnütabiat Matbaası, İstanbul, 1934.