EL-HASAN’UL-HEBEL VE METHİYELERİ

Year 2025, Volume: 6 Issue: 10, 94 - 108, 30.06.2025

Ahmet Fatih Şaybak

https://doi.org/10.62356/cihansumul.1641662

Abstract

Bu makale, 17. Yüzyıl Yemen-Arap edebiyatının önde gelen isimlerinden el-Hasanu’l-Hebel’in hayatını, edebî yönünü ve divanında yer alan methiyelerini akademik bir perspektifle sunmaya çalışmaktadır. Şairin ailesi, eğitimi, sosyal statüsü, şiir anlayışı ve yaşantısına dair kaynaklarda yer alan veriler ışığında Yemen-Arap edebiyatındaki konumu analiz edilmiştir. Şairin bağlı olduğu mezhebi anlayış ve bu anlayışın medih temalı şiirlerine yansıması, eğitimi ve edebi alandaki becerisi sayesinde nail olduğu katiplik makamı vesilesi ile dönemin yöneticilerine yakın olmasının şiirlerine tezahürü ayrıca dostları ile arasındaki samimi ilişkinin yine medih temalı kasidelerinde nasıl ele aldığı incelenmeye çalışılmıştır. Medih temalı kasideleri yazarken klasik formlara bağlı kalıp kalmadığı ve kullandığı dilin edebî kıstaslara uygunluğu ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Keywords

el-Hasan’ul-Hebel , Yemen , Medih , Zeydilik..

AL-HASAN'UL-HEBEL AND HIS EULOGIES

Abstract

This article attempts to present the life, literary aspects and eulogies in his divan of al-Hasanu'l-Hebel, one of the leading names of 17th century Yemeni-Arabic literature, from an academic perspective. His position in Yemeni-Arabic literature was analyzed in the light of the data found in the sources about the poet's family, education, social status, understanding of poetry and life. Also, this article has tried to examine the poet's understanding of the sect he adhered to and the reflection of this understanding in his eulogy-themed poems, the manifestation of his closeness to the rulers of the period in his poems through the position of clerk he achieved thanks to his education and skills, and how the intimate relationship between him and his friends was handled in his eulogy-themed odes. It was tried to reveal whether he adhered to classical forms while writing Medih-themed odes and whether the language he used conformed to literary criteria.

Keywords

al-Hasan , Yemen , Eulogy , Zaydism.

References

• Cafer, K. (t.y.). Nakdu’ş-Şiʻir. Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Ebi’r-Ricâl, A.S. (2004). Matlauʻl-Budur (1. bs, C. 3). Merkezu Ehli’l-Beyt Li’d-Dirâsâti’l-İslamiyye.
• Ebu Hakka, A. (1962). Fennu’l-Medîh, (1. bs). Dari’ş-Şark’il-Cedîd.
• el-Hamevî, Y. (1977). Muʿcemü’l-Buldân (1. bs, C. 2). Dâru Sadr.
• el-Hasenî, Ş.Z. (1999). Nesmetu’s-Seher Bi Zikri Men Teşeyyeʻa ve Şeʻare, (C. 1). Dâru’l-Muerrihi’l-ʻArabî.
• el-Hebel, H. (1987). Divânu’l-Hebel (2. Baskı). ed-Dâru’l-Yemeniyye.
• el-Hibşî, A.M. (1986). El-Edebu’l-Yemenî (1. bs). ed-Dâru’l-Yemeniyye.
• el-İsfahânî, E. (2008). El-Eġānî (3. bs, C. 1). Dâru Sadr.
• el-Muhibbî. (t.y.). Hulâsatu’l-Eser Fi Aʻayani’l-Karni’l-Hâdî Aşer (C. 2).
• el-Kevkebânî, Ş.A.(1990). Tîbu’s-Semer Fî Evkâti’s-Seher. Mektebetu’l-İrşâd.
• Ergin, M.M. (2014). Mustafa el-Bâbî el-Halebî ve Şiirleri. Aybil Yayınları.
• eş-Şevkanî, (t.y.). El-Bedru’t-Tâliʻ (C. 1). Dâru’l-Kitabi’l-İslamî.
• Gökalp, Y. (2013). Zeydiyye. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 44, s.328-331). TDV Yayınları.
• İbn Hazm, (t.y.). Cemheretu Ensâbi’l-Arab, (5. bs). Dâru’l-Meaʻrif.
• İbn Manzur, (1419). Lisânü’l-ʿArab (C. 1). Dâru İhyai’l Turasi’l Arabi.