HEYDƏR ƏLİYEV VƏ TÜRK DÜNYASI

Year 2023, Issue: 1, 6 - 11, 27.07.2023

İsa Habibbeyli

https://doi.org/10.59849/2663-4414.2023.1.6

Abstract

Heydər Əliyevin türk dünyası ilə siyasi, diplomatik, iqtisadi, sosial və hərbi sahələri əhatə edən hərtərəfli fəaliyyətində elm, təhsil, incəsənət və ədəbiyyatla bağlı istiqamətlərin xüsusi yeri vardır.
Hadisələr göstərdi ki, Heydər Əliyev hələ sovet hakimiyyətinin Türkiyə Cümhuriyyəti ilə əlaqələ-rinin ən çətin və gərgin olduğu XX əsrin yetmişinci illərində qardaş ölkənin o zamankı dövlət xadimi Süleyman Dəmirəllə ünsiyyət yaratmış və çətinliklə olsa da, dostluq münasibətini davam etdirmişdir. Bu, ilk növbədə, Naxçıvan Muxtar Respublikasının erməni işğalından xilas edilməsində və Qarabağ məsələsinin həlli proseslərində son dərəcə faydalı olmuşdur.
Heydər Əliyevin Azərbaycan və Türkiyə münasibətləri və bütün türk dünyası üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edən Böyük Millət Məclisində səsləndirdiyi “Bir millət, iki dövlət” düsturunu qeyd etmək də çox vacibdir. Bu düstur Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevlə Türkiyə Cümhuriy-yətinin Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın beynəlxalq əhəmiyyətə malik diplomatik münasi-bətlərində bu gün də öz parlaq əksini tapır.
Dahi şəxsiyyətin “Kitabi-Dədə Qorqud”, “Manas” və “Koroğlu” kimi folklor abidələrinə xüsusi ehti-ramla yanaşması, nəticə etibarilə onun ortaq türk köklərinə inamının ifadəsi idi.
Heydər Əliyev qazax yazılı ədəbiyyatının banisi Abay Kunanbayevi bütün bəşəriyyətə, o cümlədən də Azərbaycan xalqına məxsus olan qüdrətli sənətkar kimi səciyyələndirmişdir.
Məqalədə belə bir fakt da xüsusi vurğulanır ki, türk dünyası XX əsrdə dünya siyasətində Heydər Əliyevlə, dünya ədəbiyyatında isə Çingiz Aytmatovla təmsil olunmuşdur.
Ulu öndərin görkəmli qazax yazıçısı Oljas Süleymenov haqqındakı dəyərli fikirləri də məqalədə ətraflı qeyd edilmişdir.

Keywords

Türk dünyası, Heydər Əliyev, Süleyman Dəmirəl, Azərbaycan, “Kitabi-Dədə Qorqud”, qarşılıqlı əməkdaşlıq, qırğız yazıçısı

References

• Əliyev, H. (1998, dekabr 8). Dünya şöhrətli yazıçı, görkəmli ictimai xadim Çingiz Aytmatova təbrik məktubu. “Azərbaycan” qəzeti. Əliyev, H. (1999). Ədəbiyyatın yüksək borcu və amalı. Bakı: Ozan. Həbibbəyli, İ. (2018). Çingiz Aytmatov haqqında söz. Bakı: Elm və təhsil.