Öz
Yukarı Dicle ve Cizre Ovası arasında kalan geniş alanların kültür envanterini ortaya koymak amacıyla başlatılan Ilısu Barajı Kurtarma Kazılarının bir bölümünü de Botan Vadisi’nin arkeolojik çalışmaları oluşturmaktadır. Botan Vadisi kazıları olarak gruplayabileceğimiz ve her biri farklı bir dönemi karakterize eden Türbe Höyük, Başur Höyük, Çattepe ve Gusir Höyük kazıları, bir bütün olarak Neolitik Dönem itibariyle bölgenin kültür tarihini aydınlatan pek çok veriyi gün yüzüne çıkarmıştır. Bahsi geçen yerleşimlerden Türbe Höyük Mitanni Dönemine ait kültür öğelerinin bir kale yerleşimiyle bağlantılı olarak tespit edilmesi nedeniyle özellikle Geç Tunç Çağ I Dönemi için bölgenin anahtar yerleşimidir. Bu makalede Türbe Höyük’ün II. tabakasıyla temsil edilen Geç Tunç Çağ çanak çömleği incelenmiş ve yerleşimin kronolojik sınırları içerisinde çevre bölgelerle kültürel bağları ortaya koyulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Siirt-Türbe Höyük Mitanni Geç Tunç Çağ Seramiği Yukarı Dicle Botan Vadisi
Kaynakça
- Algaze G. 1989 “A New Frontier: First Results of the Tigris-Euphrates Archaeological Reconnaissance Project”, JNES 48.4, 241-281.
- Anastasio S. – M. Lebeau – M. Sauvage 2004 “Atlas of Preclassical Upper Mesopotamia”, Subartu 13, Brepols.
- Baştürk, E. 2014 Arkeolojik Veriler Işığında Botan Vadisindeki MÖ. II. Binyıl Kültürleri, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi ABD, Yayınlanmamış doktora tezi, İzmir.
- Benedict P. 1980 “Güneydoğu Anadolu Yüzey Araştırması”, H. Çambel – R.J. Braidwood (eds.), İstanbul ve Chicago Üniversiteleri Karma Projesi Güneydoğu Anadolu Tarihöncesi Araştırmaları 1, İstanbul, 107-197.
- D’Agostino A. 2008 “Between Mitannians and Middle-Assyrians. Changes and links in ceramic culture at Tell Barri and in Syrian Jazirah during the end of the 2nd millennium BC”, J.C. Zoilo, M.M. Montaña, C.P. Aparicio, I.R. de Miguel, S. Martínez (eds.), Proceedings of the 5th International Congress on the Archaeology of the Ancient Near East, Madrid April 3-8 2006, Actas del V Congreso Internacional de Arqueología del Oriente Próximo Antiguo. Vol. 1, 525-547.
- de Feyter T. 1989 “The Aussenstadt Settlement of Munbaqa, Syria”, O.M.C. Haex – H.H. Curvers – P.M.M.G. Akkermans (eds.), To the Euphrates and Beyond. Archaeological Studies in Honour of of Maurits N. van Loon, Rotterdam, 237-256.
- Dornemann R.H. 1981 “The Late Bronze Age Pottery Tradition at Tell Hadidi, Syria”, BASOR 241, 29-47.
- Duistermaat K. 2007 The Pots and Potters of Assyria. Technology and organization of production, ceramic sequence, and vessel function at Late Bronze Age Tell Sabi Abyad, Syria, Leiden Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Leiden.
- Faivre X. 1992 “La céramique de Mohammed Diyab, 1990-1991”, J.-M. Durand (eds.), Recherches en Haute Mésopotamie, Tell Mohammed Diyab, campagnes 1990 et 1991 (= Mémoires de NABU 2), Paris, 55-89.
- Karul, N. 2011 “Gusir Höyük”, M. Özdoğan – N. Başgelen – P. Kuniholm (eds.), The Neolithic in Turkey, İstanbul, 1-17.
- Kolinski R. 2000 Tell Rijim, Iraq. The Middle Bronze Layers, Warsaw.
- Kozbe G. 2006 “Çanak Çömlek Gelenekleri Işığında Geç Tunç Çağı Sonundan Geç Demir Çağı Sonuna dek Yukarı Dicle Bölgesinde Assur Varlığı”, A. Öktü-Armağan – E. Özgen – S. Günel – T. Ökse – H. Tekin (eds.), Hayat Erkanal’a Armağan, Kültürlerin Yansıması – Studies in Honor of Hayat Erkanal, Cultural Reflections, İstanbul, 496-509.
- Laneri N. 2013 “Hirbemerdon Tepe” Ilısu Barajı ve HES Projesi Arkeolojik Kazıları, 2004-2008 Çalışmaları, Diyarbakır, 237-262.
- McClellan T.L. 2007 “Late Bronze Pottery from the Upper Euphrates”, M. al-Maqdissi – V. Matoian – C. Nicolle (eds.), Céramique de l’Age du Bronze en Syrie II: L’Euphrate et la région de Jézireh, Beyrouth, 53-76.
- Oates D. – J. Oates – H. McDonald 1997 Excavations at Tell Brak 1: The Mitanni and Old Babylonian Periods, Cambridge.
- Ökse A.T. 2012 “Salattepe Stratigrafisi Işığında Yukarı Dicle Havzası Kronolojisi”, ADerg 17, 1-29.
Öz
Archaeological researches in the Botan Valley is a part of Ilısu Dam Project Rescue Excavations, aiming to reveal the cultural inventory of the vast zone between the Upper Tigris and Cizre Plain. Thanks to excavations such as Türbe Höyük, Başur Höyük, Çattepe and Gusir Höyük, a serious set of data exhibiting the cultural processes in the region, beginning with the Neolithic period, has been unearthed. Türbe Höyük, one of the mounds mentioned above, is the key settlement for the Late Bronze Age I period in the region, due to the Mitannian cultural elements examined in relation with a fortified settlement. This paper focuses on the Late Bronze Age pottery from Türbe Höyük II, and tries to analyse the interregional cultural interactions within the chronological frame.
Anahtar Kelimeler
Siirt-Türbe Höyük Mitanni Late Bronze Age Pottery Upper Tigris Botan Valle
Kaynakça
- Algaze G. 1989 “A New Frontier: First Results of the Tigris-Euphrates Archaeological Reconnaissance Project”, JNES 48.4, 241-281.
- Anastasio S. – M. Lebeau – M. Sauvage 2004 “Atlas of Preclassical Upper Mesopotamia”, Subartu 13, Brepols.
- Baştürk, E. 2014 Arkeolojik Veriler Işığında Botan Vadisindeki MÖ. II. Binyıl Kültürleri, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi ABD, Yayınlanmamış doktora tezi, İzmir.
- Benedict P. 1980 “Güneydoğu Anadolu Yüzey Araştırması”, H. Çambel – R.J. Braidwood (eds.), İstanbul ve Chicago Üniversiteleri Karma Projesi Güneydoğu Anadolu Tarihöncesi Araştırmaları 1, İstanbul, 107-197.
- D’Agostino A. 2008 “Between Mitannians and Middle-Assyrians. Changes and links in ceramic culture at Tell Barri and in Syrian Jazirah during the end of the 2nd millennium BC”, J.C. Zoilo, M.M. Montaña, C.P. Aparicio, I.R. de Miguel, S. Martínez (eds.), Proceedings of the 5th International Congress on the Archaeology of the Ancient Near East, Madrid April 3-8 2006, Actas del V Congreso Internacional de Arqueología del Oriente Próximo Antiguo. Vol. 1, 525-547.
- de Feyter T. 1989 “The Aussenstadt Settlement of Munbaqa, Syria”, O.M.C. Haex – H.H. Curvers – P.M.M.G. Akkermans (eds.), To the Euphrates and Beyond. Archaeological Studies in Honour of of Maurits N. van Loon, Rotterdam, 237-256.
- Dornemann R.H. 1981 “The Late Bronze Age Pottery Tradition at Tell Hadidi, Syria”, BASOR 241, 29-47.
- Duistermaat K. 2007 The Pots and Potters of Assyria. Technology and organization of production, ceramic sequence, and vessel function at Late Bronze Age Tell Sabi Abyad, Syria, Leiden Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Leiden.
- Faivre X. 1992 “La céramique de Mohammed Diyab, 1990-1991”, J.-M. Durand (eds.), Recherches en Haute Mésopotamie, Tell Mohammed Diyab, campagnes 1990 et 1991 (= Mémoires de NABU 2), Paris, 55-89.
- Karul, N. 2011 “Gusir Höyük”, M. Özdoğan – N. Başgelen – P. Kuniholm (eds.), The Neolithic in Turkey, İstanbul, 1-17.
- Kolinski R. 2000 Tell Rijim, Iraq. The Middle Bronze Layers, Warsaw.
- Kozbe G. 2006 “Çanak Çömlek Gelenekleri Işığında Geç Tunç Çağı Sonundan Geç Demir Çağı Sonuna dek Yukarı Dicle Bölgesinde Assur Varlığı”, A. Öktü-Armağan – E. Özgen – S. Günel – T. Ökse – H. Tekin (eds.), Hayat Erkanal’a Armağan, Kültürlerin Yansıması – Studies in Honor of Hayat Erkanal, Cultural Reflections, İstanbul, 496-509.
- Laneri N. 2013 “Hirbemerdon Tepe” Ilısu Barajı ve HES Projesi Arkeolojik Kazıları, 2004-2008 Çalışmaları, Diyarbakır, 237-262.
- McClellan T.L. 2007 “Late Bronze Pottery from the Upper Euphrates”, M. al-Maqdissi – V. Matoian – C. Nicolle (eds.), Céramique de l’Age du Bronze en Syrie II: L’Euphrate et la région de Jézireh, Beyrouth, 53-76.
- Oates D. – J. Oates – H. McDonald 1997 Excavations at Tell Brak 1: The Mitanni and Old Babylonian Periods, Cambridge.
- Ökse A.T. 2012 “Salattepe Stratigrafisi Işığında Yukarı Dicle Havzası Kronolojisi”, ADerg 17, 1-29.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Sayı: 16 |