Über die erste Dissoziatİonskonstante der Kohlensâure

Year 1954, Volume: 05 , 0 - 0, 01.01.1954

S. Aybar

https://doi.org/10.1501/Commub_0000000180

Abstract

Karbonik asidin birinci dissosiyasyon sabiti Ka = —aCO2
için Mae Innes ve arkadaşları ,1e Harned ve arkadaşları tarafından meselâ 25°C de 4,5.10~7 değeri tespit edildiği halde, bilhassa Kauko ve arkadaş- larının, daha önce Kendall tarafından tayin edilmiş olan 3,5. 10“7 değerini teyit etmelerinin sebebi araştırılmıştır. Bu maksatla çalışmanın birinci kısmında, diffuziyon potansiyelsiz bir hiicre olan
Pt; Kinhidron ; CO2(cı), NaCl(c2). NaHCOafcs) ; AgCİ—Ag
hüeresi ile çalışılmış ve bu hücrede değişik konsantraşyonlu sodyum klorür ve sodyum hidrokarbonat çözeltilerinden belli basınçlı karbon dioksit gazı geçirilerek hücrenin E M K. değerleri ölçülmüş Ve neticede karbonik asidin 25°C deki birinci dissosiyasyon sabiti 4,42 . 10~7 olarak bulunmuştur.
Bu değer Kauko ve arkadaşlarının diffuzyon potansiyelli
Pt; Kinhidron ; NaHCOj + KCI + co2
hücresi ile çalışarak tayin ettikleri değerden yine % 80 kadar farklı ve daha çok Amerikalı bilginlerin verdikleri değeri teyit ediyordu.
Çalışmanın bu ikinci kısmında Kauko ve arkadaşlarının kullandıkları hücre kullanılmış ve KCI ile tamponlamış çözeltilerde hücrenin . E. M. kuvveti az farkla Kauko ve arkadaşlarının ölçtükleri değerlere uygun bulunmuş ise de KCI ile tamponlanmamış çözeltilerde onların değerleri teyit edilememiştir.
Şu halde karbonik asidin birinci dissosiyasyon sabiti
_ aH+•°HCO3 CH+■ cHCO3 . r + ,
— — JH+ • JHCO3
°CO2 CCO2
değerinin küçük hesaplanması ya çözeltide CO2 konsentrasyonunun gerçek değerinden büyük alınmasından, yani çözelti karbon dioksit ile doygun olmadığı halde doygunmuş gibi hesap yapılmasından, ya da hidrokarbonat iyonu aktiflik katsayısının kiiçiik alınmasından ileri gelmelidir.
Bu çalışmanın birinci kısmında karbon dioksidin kolayca kaçması önlenme¬diği takdirde dissosiyasyon sabiti için küçük değerler elde edileceği göste¬rildiği gibi, bu ikinci kısımda da Kauko ve arkadaşlarının karbonik asidin dissosiyasyon sabitini hesaplamakta kullandıkları hidrokarbonat iyonu aktiflik katsayisı değerlerinin küçük oldukları gösterilmiştir. Nitekim Kauko ve ar¬kadaşları seyreltik ve tamponlanmamış çözeltilerde Warburg tarafından veri¬len formüle göre hesapladıkları aktiflikleri, KCI m- tamponlanmış çözeltiler¬de de Güntelberg ve Schiödt tarafından verilen aktifliği kullanmaktadırlar. Halbuki bu değerler vaktiyle Kendall tarafından küçük olarak tayin adilmiş olan dissosiyasyon sabiti değerinden hesaplanmışlardır.
Güntelberg ve Schiödt tarafından hidrokarbonaf'iyonu için verilmiş olan aktiflik katsayısı değerinin doğru olamıyacağı yine onların denel olarak ölçtükleri değerlerden yapılan hesaplarla ve Şekil 1 ve 2 deki grafiklerde göste¬rilmiştir. Güntelberg ve Schiödt tarafından p = 0,1 için verilen /HCO^-—0,6ö veya log /yco^" — — 0,220 yerine, bu konsantrasyonda bir çok iyonun haiz olduğu aktiflik katsayısı log /HCO~ — —0,110 değeri alındığı takdirde, ki bu değer Debye-Hückel teorisinden de hesaplanmaktadır, diffuziyon potan¬siyelli hücrelerle de diffuziyon potansiyelsiz hücrelerde tayin edilmiş olan 4,45.1ü-7 değeri elde edilir.

Keywords

Dissoziatİonskonstante, Kohlensâure, diffuziyon

References

• Ankara Üiversitesi Communications Faculty of Sciences University of Ankara Series B Chemistry and Chemical Engineering