İstifhâm Üslûbunun Mecâzi Kullanımları ve Meallere Yansıması

Yıl 2016, Sayı: 8, 0 - 0, 28.04.2016

Avnullah Enes Ateş

Öz

Özet

Arap dilinin birçok üslubu bulunmakta, istifhâm üslûbu da bunların içerisinde yer almaktadır. İstifhâm üslubunun hakiki anlamı; anlamak için sormak olsa da bazen belli gerekçe ve karinelerle asli anlamından çıkmaktadır. Bu çalışma, farklı anlamlarda kullanılan istifhâm üsluplarını Kur’ân meallerine yansıtma noktasında ele alacaktır. Türkiye’de yapılmış meal çalışmalarından bir kısmı da bu anlamda değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: İstifhâm, Çeviri, Mecâz, Yöntem.

Kaynakça

• Kaynakça
• Ahmed el-Hâşimî, Cevâhiru’l-belâğa fi’l-me‛ânî ve’l-beyâni ve’l-bedî‛, el-Mektebetü’l-‛Asriyye, Beyrut, [t.y].
• Akdemir, Salih, Son Çağrı Kur’an, 2. Basım, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2009.
• Akkâvî,İn‛âm Fevvâl, el-Mu‛ceü’l-mufassal fî ‛ulûmi’l-belâğa el-bedî‛ ve’l-beyân ve’l-me‛ânî, Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut, 1413/1992.
• Alican Dağdeviren, İlâhî Mesajın Sunumu Açısından Kur’ân’da Sorular ve Cevaplar, Yeni Akademi Yayınları, İzmir, 2006.
• Âlûsî, Şihâbuddîn Mahmûd b. Abdillâh, Rûhu’l-me‛ânî fî tefsîri’l-Kur’âni’l-‛azîmi ve’s-Seb‛i’l-Mesânî, thk. Ali Abdülbârî ‛Atiyye, Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut, 1415.
• Ateş, Süleyman, Kur’ân-ı Kerim ve Yüce Meâli, 1. Baskı, İstanbul: Hayat Yayınları, 2012.
• Aydın Temizer, Kur’an’da “De ki” Hitâbı (Bir Üslûp Özelliği Olarak), İfav Yay., İstanbul, 2012.
• Aydınî, Hamza b. Turgut, el-Hevâdî fî şerhi’l-mesâlik, nşr. Ali Bulut, Etüt Yayınları, Samsun, 2009.
• Beğavî, Ebû Muhammed Hüseyn b. Mes‛ûd, Me‛âlimu’t-Tenzîl fî tefsîri’l-Kur’ân, thk. Abdurrezzâk el-Mehdî, Dâru İhyâi Türâsi’l-‛Arabî, Beyrut, 1420.
• Beydāvî, Nâsiruddîn Ebû Sa‛îd Abdullah, Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, thk. Muhammed Abdurrahmân el-Mera‛şelî, Dâru Türâsi İhyâi’l-‛Arabî, Beyrut, 1418.
• Bulut,Ali, Belâgat Terimleri Sözlüğü, İfav Yay., İstanbul, 2015.
• Bulut,Ali, Belâgat Meânî-Beyân-Bedî‛, İfav Yay., 4. Baskı, İstanbul, 2015.
• Cevherî, es-Sıhâh Tâcu’l-luğa ve Sıhâhu’l-‛arabiyye, (thk. Ahmed Abdulğafûr Attâr), Beyrut 1987.
• Cürcânî, Seyyid Şerîf Ali b. Muhammed, Ta‛rîfât, Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut, 1403/1983.
• Çantay, Hasan Basri, Kur’an-ı Hakim ve Meal-i Kerim, 1. Baskı, İstanbul: Risale Yayınları, 2011.
• Diyanet İşleri Başkanlığı, Kur’an Yolu Meâli, hzr. Prof. Dr. Hayrettin KARAMAN, Prof. Dr. Mustafa ÇAĞRICI, Prof. Dr. İbrahim Kâfi DÖNMEZ, Prof. Dr. Sadrettin GÜMÜŞ, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2014.
• Ebû Hayyân, Muhammed b. Yûsuf, el-Bahru’l-muhît, thk. Sıdkî Muhammed Cemil, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1420.
• Ebû Hilâl el-‛Askerî, el-Furûku’l-luğaviyye, (thk. Eş-Şeyh Beytullâh Beyât), Kum, 1412.
• Ebu’s-Suud, Muhammed b. Muhammed, İrşâdu’l‛akli’s-selîm ilâ mezâye’l-kitâbi’l-kerîm, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‛Arabî, Beyrut, [t.y].
• Ersoy, Mehmed Âkif, Kur’an Meali Fâtiha Sûresi – Berâe Sûresi, Yayına Hazırlayanlar: Recep Şentürk ve Âsım Cüneyd Köksal, 2. Baskı, İstanbul: Mahya Yayıncılık, 2012.
• Esed, Muhammed, Kur’an Mesajı (The Message of The Qur’an), çev. Cahit Koytak ve Ahmet Ertürk, 5. Baskı, İstanbul: İşaret Yayınları, 2002.
• Feyizli, Hasan Tahsin, Feyzü’l-Furkân Açıklamalı Kur’ân-ı Kerîm Meali, 9. Baskı, İstanbul: İmak Ofset Basım Yayın Tic. Ve Sanayi Ltd. Şti., 2013.
• Gölpınarlı, Abdulbaki, Kur’an-ı Kerim ve Meali, 1. Baskı, İstanbul: Elif Kitabevi, 2007.
• Ğalâyînî, eş-Şeyh Mustafâ Ğalânîyî, Câmi‛u’d-durûsi’l-‛arabiyye, Kâhire 2005.
• İbn ‛Atiyye, Ebû Muhammed Abdulhak, el-Muharreru’l-Vecîz fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-‛Azîz, thk. Abdusselâm Abduşşâfî Muhammed, Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut, 1422.
• İbn Âşûr, Tâhir b. Muhammed, et-Tahrîr ve’t-tenvîr, ed-Dâru’t-Tûnusiyye, Tûnus, 1984.
• İbn Fâris, Ahmed b. Fâris b. Zekeriya, Mu‛cemu meq’ayîsi’l-luğa, (thk. Abdusselâm Muhammed Harun), Dâru’l-fikr, 1979.
• İbn Fâris, Ebu’l-Hasen Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ, es-Sâhibî fî fıkhi’l-luğati’l-‛arabiyye ve mesâilihâ ve süneni’l-‛arabi fî kelâmihâ, Dâru’l-kütübi’l-‛ilmiyye, Beyrut 1997.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükrim b. Ali, Lisânu’l-‛arab, Beyrut 1414.
• İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahmân b. Ali, Zâdu’l-mesîr, thk. Abdurrezzâk el-Mehdî, Dâru’l-Kütübi’l-‛Arabiyye, Beyrut, 1422.
• İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur’an Gerekçeli Meal-Tefsir, 2. Baskı, İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2008.
• ‛İzz b. Abdisselâm, el-İşâretü ile’l-îcâz, Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmî, Beyrut, 1408/1987.
• Kazvînî, Celâleddîn Muhammed b. Abdurrahmân, Telhîsu’l-miftâh fi’l-me‛ânî ve’l-beyâni ve’l-bedî‛, el-Mektebetü’l-‛Asriyye, Beyrut, 1423/2002.
• Kazvînî, Celâleddîn Muhammed b. Abdurrahmân, el-Îdāh fî ‛ulûmi’l-belâğa, Kâhire, t.y.
• Maverdî, Ebu’l-Hasen Ali b. Muhammed, en-Nüketü ve’l-‛uyûn, thk. es-Seyyid b. Abdilmaksûd b. Abdirrahîm, Dâru’l-Kütübi’l-‛İlmiyye, Beyrut, [t.y].
• Meydânî, Abdurrahmân Hasan Habenneke, el-Belâğatü’l-‛arabiyye ususuhâ ve ‛ulûmuhâ ve funûnuhâ, Dâru’l-Kalem, Dimeşk, 1996.
• Öztürk, Mustafa, Kur’an-ı Kerim Meali Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri, 1. Basım, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2014.
• Râzî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ömer, Mefâtîhu’l-ğayb, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‛Arabî, Beyrut, 1420.
• Semerkandî, Ebu’l-Leys Nasr b. Muhammed, Bahru’l-‛ulûm, thk. Muhibbuddîn Ebû Sa‛îd Gerhetî el-‛Amrî, Dâru’l-Fikr, Beyrut, 1996.
• Sülün, Murat, Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe Anlamı, 1. Baskı, İstanbul: Çağrı Yayınları, 2012.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali, Fethu’l-Kadîr el-Câmi‛ beyne fenneyi’r-rivâyeti ve’d-dirâyeti mine’t-tefsîr, Dâru İbn Kesîr, Beyrut, 1414.
• Teftâzânî, Sa‛düddin, Muhtasaru’l-me‛ânî, Salah Bilici Kitabevi, İstanbul, [t.y].
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi, Kur’an-ı Kerim ve Yüce Meali, İstanbul: Huzur Yayınevi, 2006.
• Yıldırım, Suat, Kur’ân-ı Hakîm ve Açıklamalı Meali, Işık Yayınları, İstanbul, 2002.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Muhammed b. Ömer, el-Keşşâf ‛an Hakâiki Ğavâmidi’t-Tenzîl ve ‛Uyûni’l-Ekâvîli fî Vucûhi’t-Te’vîl, Dâru’l-Kütübi’l-‛Arabiyye, Beyrut, 1407.