Kur’an’da Fezlekeler: Tenzil Kavramı Bağlamında Allah (c.c)’ın Esmasının Tefsiri

Yıl 2013, Sayı: 2, 65 - 96, 25.03.2013

Niyazi Beki

Öz

Tefsir kaynaklarında fezleke konusu önemli bir yere sahiptir. Fezleke, ayetlerin son kelimesi, cümlesi veya ifadesini özetleyen bir kavramdır. Bu makalede özellikle, Konunun unsurları olan fezleke, fâsıla kavramları kısaca açıklanmış, ardından özellikle tenzil bağlamında kullanılan Allah’ın isim ve sıfatlarının yorumlarına yer verilmiştir. Makale, bu açıdan detaylı sayılabilen bir değerlendirme ve kısa bir sonuç kısmından meydana gelmiştir.

 Anahtar kelimeler: Kur’an, Fezleke, Allah’ın İsim ve Sıfatları.

Anahtar Kelimeler

-

Kaynakça

• Ahmed Muhtar Abdulhamid Ömer, Mu’cemu’l-Lüğati’l-Muasıra, Âlemu’l- Kütüb, 1429/2008.
• el-Bakıllanî, Ebu Bekir b. et-Tayyıb, İ’cazu’l-Kur’an, Tah. Seyyid Ahmed Sakar, Daru’l-Maarif, Kahire, 1997.
• el-Basrî, Halil b. Ahmed Ebu Abdurrahaman el-Ferahidî, Kitabu’l-Ayn, Tah. Dr. Mehdi el-Mahzumî, Dr. İbrahim es-Sameraî, Daru ve Meketebetu’l-Hilal, y.y, t.y.
• Bediüzzaman Said Nursi, Sözler, Envar Neşriyat, İstanbul, 1994.
• el-Bikaî, Ebu Bekir, İbrahim b. Ömer b. Hasan, Nazmu’d-Durer fi Tenasübi’l- Âyâti ve’s-Süver, Daru’l-Kitabi’l-İslamî, Kahire, t.y.
• Bilgegil, Kaya Mehmet, Edebiyat Bilgi ve Teorileri, Enderun Kitap Evi, İstanbul, 1982.
• el-Beydâvî, Nasıruddin Ebu Said, Abdullah b. Ömer b. Muhammed, Envaru’t- Tenzil ve Esraru’t-Te’vil, Tah. Muhammed Abdurrahman el-Maraşli, Beyrut, 1418.
• Ebu Hayyan Muhammed b. Yusuf b. Ali el-Endulusî, el-Bahru’l-Muhit Fi’t- Tefsir, Tah. Sıdkî Muhammed Cemil, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1420.
• Ebu’l-Fadl, İbrahim, el-Burhan fi Ulumi’l-Kur’an, Daru İhyai’l-Kütübi’l- Arabiye, 1376/1957.
• Ebu’s-Suud Muhammed b. Muhammed b. Mustafa el-İmadî, İrşadu'l-Akli's- Selîm,Daru İhyai’t-Türasi’l-Arabî, Beyrut, t.y.
• Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'ân Dili, Eser Yayınları, İstanbul, 1971.
• el-Firûzâbâdî, Mecduddin Ebu Tahir Muhammed b. Yakub, el-Kamusu’l- Muhît, Tah. Muhammed Naim el-Arksusî ve Arkadaşları, Mektebu Tahkiki’t-Turas fi Müessesti’r-Risâle, Beyrut/Lubnan, 1426/2005.
• el-Hafacî, Şihabuddin Muhammed b. Muhammed b. Ömer el-Mısrî, Hâşiyetu’ş-Şihab ala Tefsiri’l-Beydâvî (İnâyetu’l-Kadî ve Kifâyetu’r-Râdi ala Tefsiri’l- Beydâvî), Daru’s-Sadır, Beyrut, t.y.
• İbn Aşur, Muhammed b. et-Tahir b. Muhammed et-Tunisî, Tahriru’l-Mana’s- sedid ve Tenviru’l-Akli’l-Cedid min Tefsiri’l-Kitabi’l-Mecid (et-Tahrir ve’t-Tenvir), Tunus, 1984.
• İbn Furek, Ebu Bekir Muhammed b. el-Hasan b. Furek el-Ansarî, Tefsiru İbn Furek, Tah. Allal Abdulkadir Bendevîş, Camiatu Ümmi’l-Kura, el-Memleketu’l- arabiyetu’s-Suudiye, 1430/2009.
• el-Kasımî, Muhammed Cemaluddin b. Muhammed b. Said, Mehasinu’t-Tevil, Tah. Muhammed Basil Uyûnu’s-Sûd, Daru’l-Kütübi’l-İlmiye, Beyrut, 1418.
• el-Kuşeyrî, Abdulkerim b. Hevazin b. Abdulmelik, Letaifu’l-İşârât, Tah. İbrahim el-Bisyunî, el-Heyetu’l-Mısriyetu’l-Ammetu li’l-Kitab, Mısır, t.y.
• el-Maverdî, Ebu’l-Hasan Muhammed b. Muhammed b. el-Habîb el-Basrî, en- Nüketu ve’l-Uyûn, Tah: es-Seyyid b. Abdulmaksud b. Abdurrahim, Daru’l-Kütübi’l- İlmiye, Beyrut, t.y.
• el-Merağî, Ahmed b. Mustafa, Tefsiru’l-Merağî, Şirketu ve Matbaatu Mustafa el-Babî el-Halebî, Mısır, 1365/1946.
• Muhammed Reşid b. Ali Rıza el-Huseynî, Tefsiru’l-Menar, el-Heyetu’l- Mısriyetu’l-Âmmetu li’l-Kitab, y.y., 1990.
• en-Nahcuvanî, Nimetulleh b. Mahmud (eş-Şeyh Ulvan), el-Fevatihu’l-ilahiye ve’l-mefatihu’l-ğaybiye el-Muvaddıhatu lil’kelimi’l-Kur’aniye ve’l-hikemi’l-furkaniye, Daru Rikâbî li’n-Neşr, Mısır, 1419/1999.
• er-Razî, Ebu Abdillah Muhammed b. Ömer b. el-Hasan, Fahruddin er-Razî, Mefatihu’l-Ğayb, Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, Beyrut, 1420.
• es-Sabûnî, Muhammed Ali, Safvetu’t-Tefâsir, Daru’s-Sabunî, el-Kahire, 1417/1997.
• es-Semerkandî, Ebu’l-Leys, Nasr b. Muhammed b. Ahmed, Bahru’l-Ulum, Beyrut, t.y.
• es-Semîn el-Halebî, Şihabuddin Ebu’l-Abbas, Ahmed b. Yusuf b. Abdu’d- daim, ed-Durru’l-Masûn fi Ulumi’l-Kitabi’l-Meknûn, Tah. Dr. Ahmed Muhammed el- Harrat, Daru’l-kalem, Dimaşk, T.y.
• Seyyid Kutub, İbrahim Hüseyin eş-Şaribî, Fi Zilali’l-Kur’an, 17. Baskı, Beyrut- Kahire, 1412.
• et-Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberî, Camiu’l-beyan fi Tavili ayı’l-Kur’an, Tah. Ahmed Muhammed Şakir, Müessesetu’r-Risâle, 1420/2000.
• ez-Zebidî, Ebu’l-Feyd Muhammed b. Muhammed b. Abdurrezzak el-Hüseynî, Tacu’l-Arus min Cevahiri’l-Kamus, Tah. Hayet, Daru’l-Hidaye, t.y.
• Muhammed Ebu’l-Fadl, el-Burhan fi Ulumi’l-Kur’an, Daru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiye, 1376/1957.