Yüksek Performans Sporcularında Aşırı Antrenman Sendromu ve Dinlenme İhtiyacı

Year 2025, Volume: 8 Issue: 3, 112 - 125, 30.09.2025

Necla Yaşar , Büşra Umay

Abstract

Amaç: Çalışmamızın amacı, Aşırı antrenman sendromunun nedenleri, fizyolojik ve psikolojik belirtileri ve etkileri, tanı ve müdahale yöntemleri ile birlikte dinlenmenin performansa etkisinin incelenmesidir. Aşırı Antrenman Sendromu (AAS) özellikle yüksek performans sporcularında görülen komplike bir sendromdur. Antrenman planlaması yapılırken dinlenme ve toparlanma sürecinin dengeli şekilde yer almamasından ortaya çıkabilmektedir.
Yöntem: Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kapsamında ele alınmıştır. Çalışmada, Aşırı Antrenman Sendromu (Sürantrenman) ile ilgili yapılan çalışmalar incelenmiş Sendromun belirtileri, etkileri, tanı ve müdahale yöntemleri sistematik bir çerçevede sunulmuştur.
Bulgular: AAS, Literatürde, Sürantrenman veya Aşırı yüklenme sendromu olarak da incelenmektedir. Bununla birlikte belirtileri Sempatik, Parasematik ve Diğer olmak üzere üç başlık altında incelenmektedir. Sendromun süresi olarak da overtraining (uzun) ve overreaching (kısa) süreli olarak ele alındığı gözlemlenmiştir.
Sonuç: AAS’nin önlenmesi tanısının konulmasından daha kolaydır. Bu yüzden antrenman planlaması yapılırken kollektif destek almak önemlidir. Yüksek performans sporcularının maksimum verimliliğe ulaşması, doğru planlanmış antrenman kadar yeterli dinlenmeye de bağlıdır.

Keywords

Sürantrenman , Aşırı Yüklenme , Dinlenme , Performans , Sporcu

Overtraining Syndrome and The Need For Recovery In Elite Athletes

Abstract

Purpose: The objective of our study is to examine the causes, physiological and psychological symptoms and effects of Overtraining Syndrome, along with diagnosis and intervention methods, and the impact of rest on performance. Overtraining Syndrome (OTS) is a complex syndrome seen particularly in high-performance athletes. It can occur when rest and recovery processes are not balanced in training planning.
Method: This is a document analysis study conducted to provide information on Overtraining Syndrome. Studies on Overtraining Syndrome (Overtraining) have been examined, and the symptoms, effects, diagnosis, and intervention methods of the syndrome are presented within a systematic framework.
Results: AAS is also examined in the literature as Overtraining or Overexertion Syndrome. However, its symptoms are examined under three headings: Sympathetic, Parasympathetic, and Other. It has been observed that the duration of the syndrome is considered as overtraining (long-term) and overreaching (short-term).
Conclusion: Preventing AAS is easier than diagnosing it. Therefore, it is important to seek collective support when planning training. For high-performance athletes to achieve maximum efficiency, adequate rest is as important as properly planned training.

Keywords

Overtraining , Overload , Rest , Performance , Athlete

References

• Akdağ, E., ve Işın, A. (2025). Triatlonda alt ekstremite yaralanmalari ve risk faktörleri: geleneksel derleme. Journal of Sport for All and Recreation, 7(1), 162-168.
• Biçer, B. (2025). Aşırı antrenman uygulamalarının sporculara etkileri. In E. Kürkcü Akgönül K. Kurak (Eds.), Spor ve Bilim 2025: Antrenman ve sportif performans s.105. Efe Akademik Yayıncılık. https://doi.org/10.59617/efepub2025106
• Demirci, F. (2020). Elit sporcularda antrenman yüklenmesi ve dinlenmenin psikolojik etkileri. Spor Bilimleri Dergisi, 31(1), 45–58.
• Dinçer, Ş., Ertuna, A. (2020). Aşırı antrenman sendromu. Spor Hekimliği Dergisi, 55(1), 61–68. https://doi.org/10.5152/tjsm.2020.161
• Durukan, E., Göktepe, M. (Ed.). (2023). Egzersiz fizyolojisi ve temel kavramlar. Efe Akademi Yayınları.
• Ergün, M. (2001). Overtraining (Aşırı antrenman sendromu). Turkish Journal of Sports Medicine, 36(2), 51–58.
• Foster, C. (1998). Monitoring training in athletes with reference to overtraining syndrome. Medicine and Science in Sports and Exercise, 30(7), 1164–1168. https://doi.org/10.1097/00005768-199807000-00023
• Fullagar, H. H., Skorski, S., Duffield, R., Hammes, D., Coutts, A. J., and Meyer, T. (2015). Sleep and athletic performance: The effects of sleep loss on exercise performance, and physiological and cognitive responses to exercise. Sports Medicine, 45(2), 161–186.
• Gleeson M. (2002). Biochemical and immunological markers of over-training. J Sports Sci Med. Jun 1;1(2):31-41. PMID: 24688268; PMCID: PMC3963240.
• Gleeson, M. (2007). Immune function in sport and exercise. Journal of Applied Physiology, 103(2), 693–699.
• Gümüşdağ, H., Egesoy, H., Öksüzoğlu A.Y. ve Demir, G. (2021). Sporcularda aşırı antrenman sendromu, Uluslararasi Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi (UHBAB), ISSN: 2147-4168 (2):3
• Halson, S. (2017). Overtraining syndrome in athletes. In: O’Connor FG, Grayzel J, Eds. Uptodate. Retrieved from https://www.uptodate.com/contents/overtraining-syndrome-in-athletes (17.08.2025)
• Halson, S. L. (2014). Sleep in elite athletes and nutritional interventions to enhance sleep. Sports Medicine, 44(1), 13–23.
• Hooper, SL, Mackinnon LT, Howard A, Gordon RD, Bachmann AW. (1995). Markers for monitoring overtraining and recovery. Medicine Science Sports Exercise, 27: 106-112.
• Kelecek S. (2022). Sporcularda tükenmişlik: Bir model testi. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kellmann, M. (2010). Preventing overtraining in athletes in high‐intensity sports and stress/recovery monitoring. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 20(s2), 95–102.
• Koz, M. (2025). Aşırı antrenmanın belirtileri, etkileri ve korunma yolları, Türkiye Futbol Federasyonu. https://www.tff.org/default.aspx?pageID=338&ftxtID=2490 (27.08.2025).
• Matos NF, Winsley RJ, Williams CA. (2011) Prevalence of nonfunctional overreaching/overtraining in young English athletes. Medicine Science Sports Exercise, 43: 1287-1294.
• Meeusen, R., Duclos, M., Foster, C., Fry, A., Gleeson, M., Nieman, D., Raglin, J., Rietjens, G., Steinacker, J., Urhausen, A. (2013). Prevention, diagnosis, and treatment of the overtraining syndrome: Joint consensus statement of the European College of Sport Science and the American College of Sports Medicine. European Journal of Sport Science, 13(1), 1–24.
• Özdemir, D., Tarı Cömert, I. (2023). Profesyonel sporcularda tükenmişlik sendromu ve depresyon hakkında bir derleme çalışması. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi, 9(2), 27–47.
• Petersen, A. M., Pedersen, B. K. (2005). The anti-inflammatory effect of exercise. Journal of Applied Physiology, 98(4), 1154–1162.
• Pündük, Z., Öztürk, S. (2019). Elit Bisikletçi ve Triatloncularda Antrenman Sezonunda Fiziksel Performans Parametreleriyle aşırı yüklenmenin değerlendirilmesi, Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 10(2):104-113.
• Rey, E., Lago-Peñas, C., Lago-Ballesteros, J., Casais, L. (2012). The effect of recovery strategies on contractile properties using tensiomyography and perceived muscle soreness in professional soccer players. Journal of Strength and Conditioning Research, 26(11), 3081–3088.
• Urhausen, A., Kindermann, W. (2002). Diagnosis of overtraining: What tools do we have? Sports Medicine, 32(2), 95–102.
• Yavuzalp, N., Demirel, M., Taş, H., Canbolat, G. (2017). Türkiye’deki üniversitelerin uzaktan eğitim merkezlerinin mevcut durumu üzerine bir doküman analizi çalışması Kastamonu Education Journal, 25(2), 759–776.
• Yılmaz, B., Kaya, S. (2019). Genç sporcularda aktif dinlenme uygulamalarının fiziksel performansa etkisi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 10(1), 23–35.