Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi Programının Şizofreni Hastalarının Ruhsal Belirti Düzeylerine Etkisi

Year 2023, Volume: 3 Issue: 1, 46 - 63, 30.06.2023

Volkan Demir , Gökben Hızlı

Abstract

Bu araştırmanın amacı, bilinçli farkındalık temelli bilişsel terapi programının şizofreni tanısı almış bireylerde depresif belirti, pozitif ve negatif belirti düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Çalışma grubunu katılım ölçütlerini karşılayan ve 28-57 yaş aralığında 11 erkek şizofreni hastası oluşturmaktadır. Çalışmanın bağımsız değişkeni; ön test ve son test arasında çalışma grubuna uygulanan Bilinçli Farkındalık Temelli Bilişsel Terapi Programıdır. Araştırmanın bağımlı değişkeni ise çalışma grubunda yer alan şizofreni hastalarının depresif belirti, pozitif ve negatif belirti düzeyleridir. Her biri 90 dakika süren 10 oturumluk program toplam 10 hafta boyunca uygulanmıştır. Katılımcılara programdan önce, programın sonunda ve 12 haftalık izlemde araştırmacı ve bağımsız bir değerlendirici tarafından Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) ve Pozitif ve Negatif Sendrom Ölçeği (PANSS) uygulanmıştır. Sonuçlar, Bilinçli Farkındalık Temelli Terapi Programının hastaların depresif belirti, pozitif ve negatif belirti düzeyleri üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Son ölçümlerde elde edilen olumlu etkinin 12 hafta sonra da devam ettiği görülmüştür. Araştırmanın sonuçları, sınırlılıkları ve güçlü yanları alanyazın ışığında tartışılmıştır.

Keywords

Şizofreni, bilinçli farkındalık, depresyon, pozitif belirtiler, negatif belirtiler.

The Effect of Mindfulness Based Cognitive Therapy Program on Psychological Symptom Levels of Schizophrenia Patients

Abstract

The aim of this study is to examine the effects of Mindfulness Based Cognitive Program group practices on depressive symptom, positive and negative symptom levels in schizophrenia patients. The study group consisted of 11 male schizophrenic patients aged between 28 and 57 who met the inclusion criteria. The research’s independent variable is an Mindfulness Based Cognitive Program that was implemented in the study group during the pre-test and post-test periods. The dependent variable of the study is the depressive symptom, positive and negative symptom levels of the schizophrenia patients in the study group. The program of 10 sessions, each lasting 90 minutes, was implemented in a total of 10 weeks. There were two administration steps for The Beck Depression Scale (BDI) and the Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS) for the participants at the end of the program and at the 12-week follow-up respectively by the researcher and independent evaluator. The study’s findings show that the Mindfulness Based Cognitive Program is effective on the depressive symptom, positive and negative symptom levels of the patients. It was observed that the positive effect obtained in the last measurements continued after 12 weeks. The results, limitations and strengths of the research are discussed in the light of the literature.

Keywords

Schizophrenia, mindfulnes, depression, positive symptoms, negative symptoms.

References

• Abba, N., Chadwick, P., & Stevenson, C. (2008). Responding mindfully to distressing psychosis: A grounded theory analysis. Psychotherapy research, 18(1), 77-87. https://doi.org/10.1080/10503300701367992.
• Akpınar, Ş., & Kelleci, M. (2008). Sorun Çözme Becerilerini Geliştirme Programı’nın şizofrenik hastaların sosyal işlevsellik düzeyine etkisi. Psikiyatride Derlemeler, Olgular ve Varsayımlar, 2, 47-56.
• Ataseven, E. (2018). Kronik Servislerde Yatmakta Olan Kronik Şizofreni Tanılı Hastalarda Sanat Terapisi ile Farkındalık Temelli Bilişsel Davranışçı Terapi Uygulamalarının Semptom Profili, İçgörü ve Sosyal İşlevsellik Üzerine Etkisi (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Hastanesi.
• Aust, J., & Bradshaw, T. (2017). Mindfulness interventions for psychosis: a systematic review of the literature. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 24(1), 69-83. https://doi.org/10.1111/jpm.12357
• Beck, A. T., Ward, C. ve Mendelson, M. (1961). Beck depression inventory (BDI). Arch Gen Psychiatry, 4(6), 561-571 https://doi.org/10.1001/archpsyc.1961.01710120031004
• Bishop, S. R., Lau, M., Shapiro, S., Carlson, L., Anderson, N. D., Carmody, J., ... & Devins, G. (2004). Mindfulness: a proposed operational definition. Clinical psychology: Science and practice, 11(3), 230.
• Chadwick, P. (2014). Mindfulness for psychosis. The British Journal of Psychiatry, 204(5), 333-334. https://doi.org/0.1192/bjp.bp.113.36044
• Chadwick, P. D., Birchwood, M. J., & Trower, P. (1996). Cognitive therapy for delusions, voices and paranoia. John Wiley & Sons.
• Chadwick, P., Hughes, S., Russell, D., Russell, I., & Dagnan, D. (2009). Mindfulness groups for distressing voices and paranoia: a replication and randomized feasibility trial. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 37(4), 403-412. https://doi.org/10.1017/S1352465809990166
• Chadwick, P., Strauss, C., Jones, A. M., Kingdon, D., Ellett, L., Dannahy, L., & Hayward, M. (2016). Group mindfulness-based intervention for distressing voices: a pragmatic randomised controlled trial. Schizophrenia Research, 175(1-3), 168-173. https://doi.org/10.1016/j.schres.2016.04.001
• Chadwick, P., Taylor, K. N., & Abba, N. (2005). Mindfulness groups for people with psychosis. Behavioural and cognitive psychotherapy, 33(3), 351-359. https://doi.org/10.1017/S1352465805002158
• Chien, W. T., & Thompson, D. R. (2014). Effects of a mindfulness-based psychoeducation programme for Chinese patients with schizophrenia: 2-year follow-up. The British Journal of Psychiatry, 205(1), 52-59. https://doi.org/0.1192/bjp.bp.113.134635
• Chien, W. T., Bressington, D., Yip, A., & Karatzias, T. (2017). An international multi-site, randomized controlled trial of a mindfulness-based psychoeducation group programme for people with schizophrenia. Psychological Medicine, 47(12), 2081-2096. https://doi.org/10.1017/S0033291717000526
• Cramer, H., Lauche, R., Haller, H., Langhorst, J., & Dobos, G. (2016). Mindfulness-and acceptance-based interventions for psychosis: a systematic review and meta-analysis. Global advances in health and medicine, 5(1), 30-43. https://doi.org/10.7453/gahmj.2015.083
• Çetin, N. (2020). Farkındalık temelli psikoeğitimin şizofreni hastalarının içgörü ve ilaç uyumuna etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi.
• Demir, V. (2021). Sanat Terapisi: Temel Psikoloji Kuramları ile Dışavurumcu Sanatın Bütünleştirilmesi. (1. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Dogan, O., Dogan, S., Tel, H., Çoker, F., Polatöz, Ö., & Basegmez, F. D. (2002). Sizofrenide psikososyal yaklasimlar: Aileler1/Psychosocial approaches in schizophrenia: families. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 3(3), 133.
• Gaudiano, B. A. (Ed.). (2015). Incorporating acceptance and mindfulness into the treatment of psychosis: Current trends and future directions.
• Germer, C. K., Siegel, R. D. ve Fulton, P. R. (2005). Mindfulness and psychotherapy. (1.basım). New York: Guilford.
• Goodliffe, L., Hayward, M., Brown, D., Turton, W., & Dannahy, L. (2010). Group person-based cognitive therapy for distressing voices: Views from the hearers. Psychotherapy Research, 20(4), 447-461. https://doi.org/10.1080/10503301003671305
• Hayes, S. C. (2004). Acceptance and commitment therapy, relational frame theory, and the third wave of behavioral and cognitive therapies. Behavior therapy, 35(4), 639-665. https://doi.org/10.1016/S0005-7894(04)80013-3
• Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., & Lillis, J. (2006). Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour research and therapy, 44(1), 1-25. https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.06.006 Heinssen, R. K., Liberman, R. P., & Kopelowicz, A. (2000). Psychosocial skills training for schizophrenia: lessons from the laboratory. Schizophrenia bulletin, 26(1), 21-46. https://doi.org/10.1093/oxfordjournals.schbul.a033441
• Hisli, N. (1989). Beck Depresyon Envanterinin üniversite öğrencileri arasında geçerliliği ve güvenilirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 7 (23), 3-13.
• Hodann-Caudevilla, R. M., Díaz-Silveira, C., Burgos-Julián, F. A., & Santed, M. A. (2020). Mindfulness-based interventions for people with schizophrenia: A systematic review and meta-analysis. International journal of environmental research and public health, 17(13), 4690. https://doi.org/10.3390/ijerph17134690
• Hogarty, G. E., Flesher, S., Ulrich, R., Carter, M., Greenwald, D., Pogue-Geile, M., ... & Zoretich, R. (2004). Cognitive enhancement therapy for schizophrenia: effects of a 2-year randomized trial on cognition and behavior. Archives of general psychiatry, 61(9), 866-876. https://doi:10.1001/archpsyc.61.9.866
• Jansen, J. E., Gleeson, J., Bendall, S., Rice, S., & Alvarez-Jimenez, M. (2020). Acceptance-and mindfulness-based interventions for persons with psychosis: A systematic review and meta-analysis. Schizophrenia research, 215, 25-37. https://doi.org/10.1016/j.schres.2019.11.016
• Kabat-Zinn, J. (1994). Wherever you go there you are. New York: Hyperion.
• Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-based interventions in context: past, present, and future. Clinical psychology: Science and practice,10(2), 144-156. https://doi:10.1093/clipsy.bpg016
• Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (27. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kay, S. R., Fiszbein, A. ve Opler, L. A. (1987). The positive and negative syndrome scale (PANSS) for schizophrenia. Schizophrenia bulletin, 13(2), 261-276. https://doi.org/10.1093/schbul/13.2.261
• Khoury, B., Lecomte, T., Gaudiano, B. A., & Paquin, K. (2013). Mindfulness interventions for psychosis: a meta-analysis. Schizophrenia research, 150(1), 176-184. https://doi.org/10.1016/j.schres.2013.07.055
• Kostakoğlu E, Batur S, Tiryaki A. ve Göğüş A. Pozitif ve negatif sendrom ölçeğinin (PANSS) Türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenilirliği. Türk Psikoloji Dergisi 1999; 14:23-32.
• Langer, Á. I., Carmona-Torres, J. A., Gordon, W. V., & Shonin, E. (2016). Mindfulness for the treatment of psychosis: State of the art and future developments. Mindfulness and Buddhist-derived approaches in mental health and addiction, 211-223. https://doi.org/10.1007/978-3-319-22255-4_10
• Lee, K. H. (2019). A randomized controlled trial of mindfulness in patients with schizophrenia✰. Psychiatry research, 275, 137-142. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2019.02.079
• López-Navarro, E., Del Canto, C., Belber, M., Mayol, A., Fernández-Alonso, O., Lluis, J., ... & Chadwick, P. (2015). Mindfulness improves psychological quality of life in community-based patients with severe mental health problems: A pilot randomized clinical trial. Schizophrenia Research, 168(1-2), 530-536. https://doi.org/10.1016/j.schres.2015.08.016
• López-Navarro, E., Fonseca-Pedrero, E., Errasti, J., & Al-Halabí, S. (2022). Mindfulness improves theory of mind in people experiencing psychosis: A pilot randomized clinical trial. Psychiatry Research, 310, 114440. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2022.114440
• Louise, S., Fitzpatrick, M., Strauss, C., Rossell, S. L., & Thomas, N. (2018). Mindfulness-and acceptance-based interventions for psychosis: Our current understanding and a meta-analysis. Schizophrenia Research, 192, 57-63. https://doi.org/10.1016/j.schres.2017.05.023
• Mitra, S., Natarajan, R., Ziedonis, D., & Fan, X. (2017). Antioxidant and anti-inflammatory nutrient status, supplementation, and mechanisms in patients with schizophrenia. Progress in Neuro-Psychopharmacology and Biological Psychiatry, 78, 1-11. https://doi.org/10.1016/j.pnpbp.2017.05.005
• Özdemir, A. (2020). Şizofreni hastalarında bilinçli farkındalık temelli stres azaltma eğitiminin umut, psikolojik iyi oluş ve işlevsel iyileşmeye etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi.
• Öztürk, O. (2004) Ruh sağlığı ve bozuklukları, Ankara.
• Randal, C., Bucci, S., Morera, T., Barrett, M., & Pratt, D. (2016). Mindfulness‐based cognitive therapy for psychosis: Measuring psychological change using repertory grids. Clinical psychology & psychotherapy, 23(6), 496-508. https://doi.org/10.1002/cpp.1966
• Sayıl, I. (2000). Ruh sağlığı ve hastalıkları. Sizofreni. 2. Baskı, Ankara: Antıp A.S.Yayınları.
• Siegel, R. D., Germer, C. K., & Olendzki, A. (2009). Mindfulness: What is it? Where did it come from?. In Clinical handbook of mindfulness (pp. 17-35). Springer, New York, NY. https://doi:10.1007/978-0-387-09593-6_2
• Sungur, M. Z., & Yalnız, Ö. (1999). Şizofreni tedavisinde bilişsel davranışçı yaklaşımlar. Klinik Psikiyatri Dergisi, 2(3), 160-166.
• Taylor, K. N., Harper, S., & Chadwick, P. (2009). Impact of mindfulness on cognition and affect in voice hearing: evidence from two case studies. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 37(4), 397-402. https://doi.org/10.1017/S135246580999018X
• Üstün, G., Küçük, L., & Buzlu, S. (2018). Bir Toplum Ruh Sağlığı Merkezi’nde uygulanan rehabilitasyon programlarına katılan ve katılmayan şizofreni hastalarının bazı sosyodemografik ve hastalıkla ilişkili özellikleri ile tedaviye uyumları ve öz-yeterlilikleri açısından tanımlanması. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 9(2), 69-79. https://doi:10.14744/phd.2018.87699
• van Os, J., & Kapur, S. (2009). Schizophrenia. Lancet Lond. Engl. 374, 635–645.
• Wang, L. Q., Chien, W. T., Yip, L. K., & Karatzias, T. (2016). A randomized controlled trial of a mindfulness-based intervention program for people with schizophrenia: 6-month follow-up. Neuropsychiatric disease and treatment, 12, 3097. https://doi.org:10.2147/NDT.S123239
• Yıldız, M. (2000). Psikiyatrik rehablitasyonun felsefesi. 3P Dergisi, 8(4);11-15.
• Yıldız, M. (2005). Şizofrenili hastaların ayaktan tedavisinde ruhsal ve toplumsal girişimler neden gereklidir ve nasıl uygulanabilir. Neden nasıl şizofreni, 2, 237-268.
• Yılmaz, E., & Okanlı, A. (2018). Test of mindfulness-based psychosocial skills training to improve insight and functional recovery in schizophrenia. Western Journal of Nursing Research, 40(9), 1357-1373. https://doi.org/10.1177/0193945917697222