İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE EMİSYON TİCARET SİSTEMİNE YÖNELİK TOPLUMSAL ALGI: TÜRKİYE ÖRNEĞİNDE BİR ANKET ANALİZİ

Yıl 2025, Sayı: 7, 48 - 81, 30.06.2025

Abdulkadir Bektaş

Öz

Bu çalışma Türkiye’de toplumun iklim değişikliği ve Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)
konularındaki bilgi düzeyini, algılarını, tutumlarını ve politika beklentilerini analiz etmeyi
amaçlamaktadır. Çalışma, 71 katılımcıyla gerçekleştirilen yapılandırılmış bir anket uygulamasına
dayanmaktadır. Özellikle Türkiye'de kurulacak ulusal ETS mekanizmasına
ilişkin kamuoyunun farkındalık düzeyi, sistemin uygulanabilirliğine yönelik algılar ve
iklim politikalarına destek eğilimleri araştırılmıştır. Elde edilen bulgular, katılımcıların
%70’ten fazlasının iklim değişikliğinin temel nedenini insan kaynaklı sera gazı emisyonları
olarak gördüğünü ortaya koymaktadır. Katılımcıların %81,2’si ETS'nin temel
amacını emisyonları azaltmak olarak tanımlarken, %77,5’i sistemin etkin ve şeffaf biçimde
yönetilmesi koşuluyla karbon ticaretine destek vereceklerini belirtmiştir. Ayrıca
%54,3’lük bir kesim İklim Kanunu'nun net sıfır hedeflerine ulaşmayı destekleyeceği
yönünde olumlu beklenti içindedir. Katılımcıların %76,8’i ise ETS kapsamında elde
edilecek gelirlerin yeşil projelere yönlendirilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Bulgular,
Türkiye kamuoyunun karbon fiyatlandırma mekanizmalarına büyük ölçüde destek
verdiğini ve hem bireysel hem de kurumsal düzeyde iklim eylemini gerekli gördüğünü
göstermektedir. Çalışmada ayrıca şeffaflık ilkesinin güçlendirilmesi, İklim Kanunu
uygulama sürecinde kurumsal kapasitenin artırılması ve ETS gelirlerinin sürdürülebilir
kalkınma hedefleri doğrultusunda kullanılması yönünde politika önerileri geliştirilmiştir.
Bu araştırma Türkiye örneği üzerinden gelişmekte olan ülkelerde kanıta dayalı iklim
yönetişimi literatürüne katkı sağlamayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

İklim Değişikliği , Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) , İklim Kanunu , Toplumsal Algı , Karbon Fiyatlandırma , Çevre Politikası , Yeşil Dönüşüm , Türkiye

Teşekkür

Teşekkür ederiz hocam.

Kaynakça

• Bektaş, A. (2023). Türkiye’nin çevre ve iklim değişikliğiyle mücadele politikaları. In M. Şahin (Ed.), Cumhuriyet dönemi ekonomik ve sektörel politikaların gelişimi (s. 271–309). TASAV.
• Edenhofer, O., Flachsland, C., & Knopf, B. (2021). Carbon Pricing: Instruments, Efficiency, and Policy Integration. Cambridge University Press.
• European Commission. (2023). EU Emissions Trading System (EU ETS). Retrieved from https://climate.ec.europa.eu/eu-action/eu-emissions-trading-system-eu-ets_en
• European Environment Agency. (2023). Use of revenues from the auctioning of EU ETS allowances. Retrieved from https://www.eea.europa.eu/data-and-maps
• ICAP. (2024). Emissions Trading Worldwide: Status Report 2024. International Carbon Action Partnership (ICAP). Retrieved from https://icapcarbonaction.com/en/
• ICAP. (2025). Emissions Trading Worldwide: ICAP Status Report 2025. International Carbon Action Partnership. https://icapcarbonaction.com/en/publications/ emissions-trading-worldwide-icap-status-report-2025
• IPCC. (2023). Climate Change 2023: Synthesis Report. Intergovernmental Panel on Climate Change. https://www.ipcc.ch/report/sixth-assessment-synthesis-report/ Meteoroloji Genel Müdürlüğü. (2024). 2024 Yılı Türkiye İklim Raporu. https://mgm. gov.tr/FILES/iklim/yillikiklim/2024-iklim-raporu.pdf OECD. (2022). Climate Action and Economic Recovery. OECD. (2022). Pricing Greenhouse Gas Emissions: Turning Climate Targets into Climate Action. https://www.oecd.org/environment/pricing-ghg-emissions.htm TBMM. (2025). İklim Kanunu Teklifi (20.02.2025). Türkiye Büyük Millet Meclisi. https:// tbmm.gov.tr TÜİK. (2024). Sera Gazı Emisyon İstatistikleri, 1990–2023. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sera-Gazi-Emisyon-Istatistikleri-1990-2023- 53974#:~:text=Sera%20gaz%C4%B1%20envanteri%20sonu%C3%A7lar%C4%B1na%20 g%C3%B6re,CO2%20e%C5%9Fd.%20olarak%20hesapland%C4%B1.
• UNFCCC. (1992). United Nations Framework Convention on Climate Change. https://unfccc.int/files/essential_background/background_publications_htmlpdf/ application/pdf/conveng.pdf
• UNDP. (2023). Climate Promise 2023 Report.
• UNEP. (2022). Emissions Gap Report 2022. United Nations Environment Programme.
• WMO. (2023). State of the Global Climate 2023. World Meteorological Organization. https://public.wmo.int
• World Resources Institute. (2023). Carbon Markets 101: What They Are and How They Work.
• https://www.wri.org
• World Bank. (2024). State and Trends of Carbon Pricing 2024. Washington, D.C.:
• World Bank. https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/41796