Türkiye’deki Sınıf Hareketi Sınırlılığı İçinde, İşçilerin Direniş Stratejiler: Denizli Tekstil İşçilerine Ait Bir Alan Çalışması

Year 2016, Volume: 3 Issue: 50, 1359 - 1386, 01.01.2016

Hande Şahin

Abstract

İşçi hareketi tüm dünyada neo liberal politikalarla önemli bir gerileme süreci içine girmiştir. Post fordist uygulamalar aracılığıyla emek esneklik adı altında enformel zeminlere çekilmiş. Yarı zamanlı, sözleşmeli istihdam yaygınlaşmıştır. Öte taraftan da sendikalaşma da dâhil olmak üzere her türlü kolektif ve örgütlü direniş sınırlı hale gelmiştir. Emek ise bu gelişmeler karşısında savunmasız kalmıştır. Kolektif ve örgütlü bir işçi hareketinin gerilemesi karşısında işçiler farklı direnme stratejilerine başvurmaktadırlar. Türkiye’de süreci benzer şekilde deneyimlemektedir. Hazırlanmış olan çalışmanın temel problemi, kolektif bir destekten yoksun kalan işçilerin çalışma ve gündelik hayatlarında hangi direniş stratejileri ile hayatta kaldıklarıdır? Pratikte hangi stratejilere başvurduklarını anlamak için Türkiye’nin en büyük sanayi kentlerinden biri olan Denizli ili seçilmiştir. Örneklem kapsamında bir büyük br orta ölçekli üç tane de fason atölyede toplam 45 işçi, 1 fabrika sahibi, 2 genel müdür, 2 tane şef, 1 ustabaşı ve 3 fason sahibi ile derinlemesine mülakatlar yapılmıştır. Farkı çalışma koşulları ve özlük haklarına sahip olan işçiler arasında direniş stratejileri arasında bir farklılaşma olup olmadığı cevap aranan bir sorudur. İşçilerin cevapları aracılığıyla Türkiye’de örgütlü bir sınıf hareketinin gelişmesinin önündeki engellere dair çıkarımlarda bulunulmuştur

Keywords

direniş stratejileri, işçi, sınıf, hareketi

The Resistance Strategies of Working Class Within the Limitations of the Labor Movement in Turkey: A Case Study of Textile Workers in Denizli

Abstract

The labor movement has weakened significantly due to the neo-liberal policies in the world. Under the name of labor flexibility, labor has become an informal structure through post-Fordist practices. Part-time and contractual employment has been widespread. On the other hand, all kinds of collective and organized labor movement, including the unionization, has become limited. Labor has remained vulnerable to these developments. Against the weakening of collective and organized labor movement, workers were forced to survive with different resistance strategies.This process has been experienced in a similar manner in Turkey. The main problem of work is which resistance strategies have been developed by workers deprived of collective support in their everyday and working lives? Denizli is one of Turkey's largest industrial city has been chosen to understand these strategies practically? In-depth interviews have been made with 45 workers, one factory owner, two general manager, two immediate manager, one foreman, two subcontractor owners. The workers in sample are chosen from a large-scale factory, a medium-scale factory and two subcontractors. In this way, the question whether there is a differentiation between the strategies of resistance among workers with different working conditions and employee rights can be analyzed. Inferences have been made about the obstacles to the development of the organized working class movement in Turkey through the responses of workers

Keywords

Resistance strategies, workers, labor movement

References

• Barbalet, J.M., (1985) “Power and Resistance”, The British Journal of Sociology, Vol.36, No.4, s.531-548.
• Barker, J.R., (1999) The Discipline of Teamwork: Participation and Concertive Control, London: Sage Publication.
• Brenner R.,(1998) “The economics of global turbulence a special report on the world economy, 1950–1998”, New Left Review, No.229, s.1-265.
• Casey,C., (1995) Work, Self and Society: After Industrialism, London:Sage Publications.
• De Certeau, M., (2008) Gündelik Hayatın Keşfi, Ankara: Dost Yayınları.
• Eagletton, T., (1996) İdeoloji, çev. M. Özcan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Erbaş, H., (2000) “Küçük Sevimli Dünya: Küreselleşme ve Bazı Yanılgılar”, Doğu Batı Dergisi, S.10, S.139-151.
• Ercan, F., Özar, Ş.,(2000) “Emek Piyasası Teorileri ve Türkiye’de Emek Piyasası Çalışmalarına Eleştirel Bakış”, Toplum ve Bilim, S. 86, s. 22-71.
• Fleming, P., Spicer, A., ( 2002 ) “Looking fort he Good Soldier, Svejik: Alternative Modalities of Resistance in Contemporary Workplace”, Sociology, No.36, s.857-853
• Foucault, M., (1978) The History of Sexuality, Volume I: A Introduction, New York: Vintage Books.
• Foucault, M., (1992) Hapishanenin Doğuşu, çev. M.A. Kılıçbay, Ankara: İmge Kitapevi.
• Focault, M., (2005) İktidarla İlgili Alıntılar, Entellektüelin Siyasi İşlevi, Seçme Yazılar 1, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A., (2000) Elimizden Kaçıp Giden Dünya, çev: O.Akınhay, İstanbul: Alfa Yayıncılık. G., Gökgöz, (2000) Post Fordist İşçiler/Çalışanlar/Emek Üzerindeki Sosyo Kültürel Yansımaları, Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi, Ankara: T.C Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu yönetimi Anabilim Dalı. Yapılanmasının
• Gramsci, A., (1990) Selection from political writings 1910-1920, der. Q. Hoare, Minnesotai: University of Minnesotai Press.
• Gramsci , A., (2003) Hapishane Defterleri, İstanbul: Belge Yayınları.
• Gramsci, A., (2010) Garmsi Kitabı, Seçme Yazılar 1916-1935, çev. İ. Yıldız, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Harvey, D., (1993) Esneklik: Tehdit mi Yoksa Fırsat mı?, çev. A. Kurdoğlu, Toplum ve Bilim, No. 56-61, s. 82-93
• Hodson, R., (1995) “Worker Resistance: An Underdeveloped concept in the sociology of work”, Economic and Industrial Democracy, No. 16, s. 79- 110.
• Karreman, D., Alvesson, M., (2009) “Resisting Reistance: Counter-resistance, Consent and Compliance In a Consultancy Firm”, Human Relations, No.62, p.1115-1145.
• Kutal, G.,Büyükuslu, A., Rıza., (1996) Endüstri İlişkileri Boyutunda Çok Uluslu Şirketler ve İnsan Kaynakları Yönetimi: Teori ve Uygulama, İstanbul:Der Yayınları.
• Marx, K., Engels,F., (1994) Komunist Partisi Manifestosu, İstanbul: Dönüşüm Yayınları.
• Mumby, K.D., (2005) “Theorizing Resistance in Organization Studies: A Dialectical Approach”, Management Communication Quarterly, Vol.19, No.19, s.19-40.
• Prasad, A., Prasad, P., (2000) “Streching the Iron Cage: The conditions and Implications of Routine Workplace Resistance”, Organization Science, Vol.1, No.4, s.387-403.
• Raby, R., (2005), “What is Resistance”, Journal of Youth Studies, Vol.8, No.2, s. 151-171.
• Roscigno, J.V., Hodson, R., (2004) “The Organizational and Social Foundations of Worker Resistance”, American Sociological Review, No.69, s.14-39.
• Scott, C.J., (1984) Weapons of the Weak: Everyday Forms of Peasant Resistance, New Haven: Yale University Press.
• Scott, C.J., (1990) Domination and the Arts of Resistance: Hidden Transcripts, Londra: Yale University Press.
• Smart, B., (1985) Michel Foucault, London: Tavistock Publications.
• Thomas, R., Davies, A., (2005) “Theorizing the Micro-Politics of Resistance: New Public Management and Managerial Identities in the UK Public Services”, Organization Studies,No. 26, s. 683-706.
• Tilly, C., (2008) Toplumsal Hareketler 1768-2004, çev. O.Töz, İstambul: Babil Yayınları.
• Yılmaz, A.S., Çetin, B.N., (2007) “Küreselleşmenin İşsizlik Üzerine Etkileri”, E- Journal Of New World Sciences Academy Social Sciences, Vol.3, No.1, s. 15-27.
• Yücesan-Özdemir, G., (2000) “Direniş, Onay ya da Boyun Eğme? Hegemonik. Fabrika Rejiminde Mavi Yakalı İşçilerin Hikâyesi”, Toplum ve Bilim, S.86, Güz, s. 241-300.