Kadınların İnsan Onuruna Yakışır İşlere Erişimlerinin Önündeki Engeller: Bursa ve Konya Üzerine Nitel Bir Analiz

Year 2021, Volume: 4 Issue: 71, 2713 - 2738, 01.01.2021

Çağla Ünlütürk Ulutaş Nagihan Durusoy Öztepe

Abstract

Bu makalede Türkiye işgücü piyasalarında kadına yönelik ayrımcılık Konya ve Bursa kentlerinde gerçekleştirilen nitel araştırma bulguları ışığında incelenmektedir. İşsiz kadınlar için çalışmanın anlamı, kadınların çalışmasının önündeki engeller, eş ve ailenin kadının çalışmasına bakış açısı ve kadınların işgücü piyasasındaki konumları derinlemesine yüz yüze görüşmeler ve odak grup görüşmeleri ile incelenmiştir. Veriler, her iki şehirde de işsiz kadın ve erkeklerle ve kadın hakları konusunda çalışan STK'ların temsilcileriyle görüşülerek toplanmıştır. Bulgularımız, kadınların insana yakışır işlere girişinin önündeki engellerin, farklı ataerkil normlara ve kentsel işgücü piyasasının özelliklerine göre kentten kente farklılık gösterdiğini gözler önüne sermektedir

Keywords

Kadın Istihdamı, Kadın Emeği, Kadın Işsizliği, Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık, Ataerki

Barriers Against Women’s Entry to Decent Work: A Qualitative Analysis on Bursa and Konya

Abstract

In this article, the discrimination against women in Turkish labour market is examined in the light of the qualitative research findings conducted in two cities, Konya and Bursa. The meaning of the work for unemployed women, the obstacles to women's work, the perspective of the spouse and the family on the work of women, and women's positions in the labour market are examined via indepth face-to-face interviews and focus groups. The data is collected by interviewing with unemployed women and men and representatives from NGO’s working on women’s rights in both cities. Our findings suggest that barriers against women’s entry to decent jobs vary across cities according to different patriarchal norms and characteristics of the city's abour market

Keywords

Women’s Employment, Female Labour, Women’s Unemployment, Gender Based Discrimination, Patriarchy

References

• Aktaş, A. and Uysal, G. (2016) “The Gender Wage Gap in Turkey”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38 (2): 1-19.
• Budak, G., Bakırcı, K., Onay Özkara, M., Karadeniz, O., Yılmaz, H. (2007) İş Dünyasında Kadın, İstanbul: Türkonfed Yayınları.
• Buğra, A. (2010) Toplumsal Cinsiyet, İşgücü Piyasaları ve Refah Rejimleri: Türkiye’de Kadın İstihdamı.http://www.spf.boun.edu.tr/content_files/proje_raporlari/AyseBu gra_KadinIstihdami_TUBITAK (10.03.2021)
• Çarkoğlu, A. and Kalaycıoğlu, E. (2014) Türkiye'de Aile, İş ve Toplumsal Cinsiyet, İstanbul: IPC.
• Çınar, E. M. (1994) “Unskilled urban migrant women and disguised employment: Home-working women in Istanbul Turkey”, World Development, 22(3): 369–380.
• Dayıoğlu, M. and Kasnakoğlu, Z. (1997) “Kentsel Kesimde Kadın ve Erkeklerin Işgücüne Katılımları ve Kazanç Farklılıkları”, METU Studies in Development, 24(3): 329–361.
• Dedeoğlu, S. (2000) “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Açısından Türkiye’de Aile ve Kadın Emeği”, Toplum ve Bilim Dergisi, 86: 139-169.
• Dedeoğlu, S. (2012) Women Workers in Turkey: Global Industrial Production in Istanbul, London, and New York: IB Tauris Academic Series.
• Dildar, Y. (2015) “Patriarchal Norms, Religion and Female Labour Supply: Evidence from Turkey”. https://paa2015.princeton.edu/papers/150368 (08.04.2021).
• Durusoy Öztepe, N. (2018). Hizmetler Sektörününün Eğreti İşlerinde Kadın İstihdamı ve Çalışma Koşulları, Ünlütürk Ulutaş, Ç. (ed.) Feminist Sosyal Politika: Bakım, Emek, Göç Notabene Yayınevi: İstanbul.
• Ecevit, Y. (1991) “Shop Floor Control: The Ideological Construction of Turkish Women Factory Workers”, Redclift, N. and Sinclair, M.T. (eds), Working Women: International Perspectives on Labour and Gender Ideology, London: Routledge.
• Ercan, H., Gündüz Hoşgör, A., Yılmaz, Ö. (2010) Kadınların İşgücüne Katılımını Belirleyen Etmenler ve İl İstihdam ve Mesleki Eğitim Kurulları İçin Öneriler: Ankara, Gaziantep ve Konya, Türkiye’de Kadınlar için İnsana yakışır İş İmkânları Sağlanması Yoluyla Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Gerçekleştirilmesine Yönelik Aktif İşgücü Piyasası Politikaları ILO ve İŞKUR Pilot Projesi, Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü.
• Eyüboğlu, A., Özar, Ş., Tufan-Tanrıöver, H. (1998) “Kentli Kadınların Çalışma Koşulları ve Çalışma Yaşamını Terk Nedenleri”, İktisat Dergisi, 377: 37-43.
• Funchs, V. R. (1968) The Service Economy, National Bureau of Economic Research, [http://www.nber.org/chapters/c1155.pdf] (14.09.2021).
• Gereffi, G., Korzeniewicz, M. (1994) Commodity Chains and Global Capitalism, Westport: Greenwood Press.
• Gordon, A. K., Cohen, M. A., Grauer, E., Rogelberg, S. (2005) “Innocent Flirting or Sexual Harassment? Perceptions of Ambiguous Work-Place Situations”, Representative Research in Social Psychology, 28: 47–58.
• Hartmann, Heidi (2008) “Marksizmle Feminizmin Mutsuz Evliliği”, Savran Acar, G. ve N. Tura (eds.), Kadının Görünmeyen Emeği, İstanbul: Yordam.
• HIPS (2018) Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, http://www.hips.hacettepe.edu.tr/tnsa2018/rapor/TNSA2018_ana_Rapor.pdf (14.04.2021).
• ILO/ TURKSTAT (2020) Cinsiyete Dayalı Ücret Açığının Ölçümü Türkiye Uygulaması, Ankara: Uluslararası Çalışma Örgütü.
• İlkkaracan, İ., Kim K., Kaya T. (2015) Sosyal Bakım Hizmetlerine Kamu Yatırımlarının Istihdam, Toplumsal Cinsiyet Eşitligi ve Yoksulluğa Etkileri: Türkiye Örneği, İstanbul Teknik Üniversitesi, Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kadın Araştırmaları ve Uygulamaları Merkezi (İTÜ BMT-KAUM) ve Levy Economics Institute, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo- ankara/documents/publication/wcms_409805.pdf (08.04.2021)
• İlkkaracan, İ (2010), “Giriş”, İlkkaracan İ. (eds), İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları. İstanbul: İTÜ BMT-KAUM, Kadının İnsan Hakları–Yeni Çözümler Derneği
• İlkkaracan, İ, Selim, R. (2007) “The Gender Wage Gap in the Turkish Labour Market”, Review of Labour Economics and Industrial Relations, 21(2): 563–59.
• İlkkaracan, İ. (1998) “Kentli Kadınlar ve Çalışma Yaşamı”, Hacımirzaoğlu B. (ed.), 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• İlkkaracan, İ. (2012) “Why so Few Women in the Labour Market in Turkey?”, Feminist Economics, 18(1), 1–37.
• İzdeş Terkoğlu, Ö. (2020) “The Role of Women in the Turkish Economy-Gender Equality in Labour Market”, Ararat M. (eds), Business Against Intimate Partnet Violence, Singapore: Springer.
• Kandiyoti, D. (2007) Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler, İstanbul: Metis Yayınları.
• Karadeniz, O. (2015) Konya’da İşgücü Piyasası ve Kadın İstihdamı, Ankara: ILO. KEİG (2015), http://www.keig.org/wp- content/uploads/2016/03/ErkenCocuklukBakimveEgitimHizmetleriPaneli- Web-1.pdf (03.04.20201).
• Kongar, E., Memiş, E. (2017) “Gendered Patterns of Time Use over the Life Cycle: Evidence from Turkey”, http://www.levyinstitute.org/pubs/wp_884.pdf (14.04.2021).
• McLaughlin H, Uggen C, Blackstone A. (2017) “The Economic and Career Effectso Sexual Harassment on Working Women”. Gender and Sociaty, 31(3): 333- 358.
• O’Neil, M. L., Çarkoğlu, A. (2020) Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması. https://gender.khas.edu.tr/sites/gender.khas.edu.tr/files/inline- files/TTCKAA2020.pdf (01.04.2021).
• Ostergaard, L. (1992) Gender and Development: A Practical Guide, London: Routledge Press.
• Özar Ş., Günlük-Şenesen, G. (1998) “Determinants of Female (Non)Participation in the Urban Labourforce in Turkey”, METU Studies in Development, 25(2): 311-328.
• Özçatal, E. Ö. (2011) “Ataerkillik, Toplumsal Cinsiyet ve Kadının Çalışma Yaşamına Katılımı”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(1): 21-39.
• Palaz, S. (2005) “Women’s labour force participation in Turkey”, Sosyal Siyaset Konferansları, 50: 591- 606.
• Sarıtaş Eldem, C. (2015) “Genç Kadın Emeği ve Sermaye Arasındaki Pazarlık: Devlet, Emek Piyasası ve Aile Bağlamında Bir İşsizlik Analizi”, Fe Dergi: Feminist Eleştiri, 7(1), 16-31
• TOBB/ TSKB/ TEPAV (2020) 81 İlde Türkiye’nin Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Karnesi, Ankara: TOOB Yayınları. https://www.tepav.org.tr/upload/mce/2020/haberler/tobb_tskb_tepav_81_il de_turkiyenin_toplumsal_cinsiyet_esitligi_karnesi.pdf (10.03.2021)
• Toker, Y. (2016) “İşyerlerinde Cinsel Taciz: Kapsamı, Öncülleri, Sonuçları, Kurumsal Baş Etme Yöntemleri”, Türk Psikoloji Yazıları, 19 (38):1-19.
• Toksöz, G. (2009) Kriz Koşullarında Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden İşgücü Piyasaları, Ankara: ILO.
• Toksöz, G. (2016a) “Kadından Aileye Geçiş: Akp Döneminin İstihdam Politikalarının Toplumsal Cinsiyet Açısından Analizi”, VIII. Sosyal İnsan Hakları Ulusal Sempozyumu, 10 Aralık 2016, Kocaeli.
• Toksöz, G. (2016b) Bursa İşgücü Piyasasının Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Perspektifinden Analizi, Ankara: ILO.
• Toksöz, G., Memiş, E. (2020) “Gender Inequalities in Informal Employment and Wage Gap in Turkish Manufacturing”, Ekonoik Yaklaşım, 31(114): 39-71.
• TURKSTAT (2018) İş Aile Yaşamının Uyumu II. Çeyrek Nisan-Haziran 2018. https://tuikweb.tuik.gov.tr/HbPrint.do?id=27859 (08.04.2021).
• TURKSTAT (2020) İşgücü İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-2020-37484 (08.04.2021).
• TURKSTAT (2021) İşgücü İstatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Temmuz-2021- 37492 (01.09.2021).