RAY LEAVE IN TERMS OF LABOUR LAW

Year 2025, Volume: 4 Issue: 87, 1913 - 1942, 25.10.2025

Miraç Şamil Pekşen

https://doi.org/10.54752/ct.1629124

Abstract

Ray leave (radiation leave) is a paid leave given to employees due to their exposure to ionizing radiation. It is significant not only because it aims to reduce radiation exposure and eliminate the effects of radiation but also because it provides an additional 30 days of paid leave in addition to the annual paid leave. The Regulation, which was the main legal regulation regarding the ray leave and which was applied for many years, was abrogated on 25.06.2021. Today, the main source for ray leave is the Regulation on Health Services Provided Using Ionizing Radiation and Radionuclides, which entered into force on 13.04.2023. In this study, ray leave has been examined from the perspective of labor law by utilizing the provisions of the relevant regulation. Our research has shown that to be eligible for ray leave, employees must having the status of working with radiation, working with ionizing radiation, being exposed to radiation, working in a controlled area and working in a health institution. Additionally, it has been concluded that the leave must be taken in the year following the calendar year in which the work was performed, the leave cannot be divided, and any unused leave will be converted into monetary compensation based on the salary at the contract termination date, etc.

Keywords

Ray Leave , Health Leave , Radiation , Ionizing Radiation , Controlled Area

İş Hukuku Boyutuyla Şua İzni

Abstract

İyonlaştırıcı radyasyon kaynaklarıyla çalışan sağlık çalışanlarına şua izni olarak adlandırılan ücretli bir izin verilmektedir. Şua izni işçinin dinlenmesi vasıtasıyla radyasyon maruziyetinin azaltılması ve radyasyonun etkilerinin silinmesi amacına sahip olmasının yanı sıra yıllık ücretli izne ek olarak yılda 30 güne kadar ücretli izin imkânı tanıması sebebiyle de oldukça önemlidir. Şua iznine ilişkin temel yasal düzenleme olan ve uzun yıllar boyunca uygulanan 06.05.1939 tarihli Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname 25.06.2021 tarihinde yürürlükten kaldırılmıştır. Daha sonra şua iznine hak kazanma koşullarını detaylı olarak düzenleyen ve şua iznine ilişkin birtakım hususları değiştiren İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik 26.04.2022 tarihinde yürürlüğe girmiş, ancak 13.04.2023 tarihinde anılan yönetmelik yürürlükten kaldırılarak aynı adı taşıyan yeni bir yönetmelik yürürlüğe konulmuştur. Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname’de düzenlenen şua iznine hak kazanma koşulları ve şua izin süresi İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik’le değiştirilmiştir. Çalışmamızda söz konusu değişiklikler incelenecektir. Şua izni hem memurları hem de işçileri ilgilendirmektedir. Çalışmamızda çalışma konusu sınırlandırılmış ve şua izni yalnızca iş hukuku boyutuyla incelenmiştir. Yaptığımız değerlendirmeler neticesinde şua iznine hak kazanmak için radyasyonla çalışan statüsüne sahip olmak, iyonlaştırıcı radyasyonla çalışıp radyasyona maruz kalmak, kontrollü alanda çalışmak ve sağlık kuruluşunda çalışmak koşullarının sağlanması gerektiği, iznin çalışmaların yapıldığı takvim yılından sonraki yıl kullanılması gerektiği, iznin bölünemeyeceği ve kullandırılmayan izinlerin sözleşmenin sona erme tarihindeki ücret üzerinden paraya dönüşeceği gibi sonuçlara ulaşılmıştır.

Keywords

Şua İzni , Sağlık İzni , Radyasyon , İyonlaştırıcı Radyasyon , Kontrollü Alan

References

• Akyiğit, E. (2023) Bireysel İş Hukuku Ders Kitabı (3. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Alan Selçuk, N., Toklu, T. Ve Karaaslan, Ş.İ. (2015) “Radyonüklid Tedavi ve Dozimetrik Yaklaşımlar”, Nükleer Tıp Seminerleri, 3(1), 158-170.
• Barlaz Us, S. ve Us, K. (2021) “Türkiye’de Radyasyon Çalışanlarının Mevzuattan Kaynaklanan Hakları”, Lokman Hekim Dergisi, (11)1, 83-93.
• Boydak, A.B. (2019) “İşyerinde Radyasyona Maruz Kalabilecek İşçiler İçin Çalışma Süreleri ve İzin Hakkı”, TBB Dergisi, 141, 455-568.
• Caniklioğlu, N. (2022) “Sözleşme ile Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışmayı Kabul Eden İşçinin Bu Günlerde Çalışmaması Devamsızlık Sayılır Mı?”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 48, 13-32.
• Centel, T. (1986) İş Hukukunda Ücret, İstanbul.
• Çelik, N., Caniklioğlu, N., Canbolat, T. ve Özkaraca, E. (2023) İş Hukuku Dersleri (36. Baskı), İstanbul: Beta Yayınları. Ekonomi, M. (1987) İş Hukuku Cilt 1 Ferdi İş Hukuku (3. Baskı), İstanbul.
• Elbir, H.K. (1987) İş Hukuku (8. Baskı), İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Erman, H. (2016) Medeni Hukuk Dersleri (6. Baskı), İstanbul: Der Yayınları.
• Esener, T. (1978) İş Hukuku (3. Baskı), Ankara: Sevinç Matbaası.
• Eyrenci, Ö., Taşkent, S., Ulucan, D. ve Baskan, E. (2024) İş Hukuku (11. Baskı), İstanbul: Beta Yayınları.
• Göksel, F. ve Demircioğlu, F. (2020) “Radyoterapi Çalışanlarının Maruz Kaldığı Radyasyon Miktarının Dozimetrik Değerlendirilmesi”, Sağlık Bilimleri ve Tıp Dergisi, (3)2, 2-136.
• İnciroğlu, L. (2023) Sorulu-Cevaplı İş Hukuku Uygulaması (5. Baskı), İstanbul: Legal Yayıncılık.
• Mollamahmutoğlu H., Astarlı M. Ve Baysal U. (2022) İş Hukuku (7. Baskı), Ankara: Lykeion Yayınları.
• Narmanlıoğlu, Ü. (2014) İş Hukuku Ferdi İş İlişkileri I (5. Baskı), İstanbul: Beta Yayınları.
• Olgaç, S.C. (2019) Sağlık Çalışanlarının Şua (Sağlık) İzin Alacağı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
• Oyar, O. (2018) “Radyolojide Radyasyon ve Güvenliği”, Sağlık Çalışanlarında Radyasyon Güvenliği - Skopi-, 21 Ekim 2018, İstanbul.
• Seçkin, M.T. (2021) “Sağlık Hizmetlerinde İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları ile Çalışan İşçilerin Pandemi Dönemindeki Çalışma Esasları”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 45, 183-208.
• Sümer, H.H. (2024) İş Hukuku (27. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sümer, H.H. ve Kayırgan H. (2024) İşçilik Alacakları ve Hesaplamaları (4. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Süzek, S. ve Başterzi, S. (2024) İş Hukuku (24. Baskı), İstanbul: Beta Yayınları.
• Terzioğlu, A. ve Koç, Y.K. (2016) “Radyasyon Riskine Tabi Çalışanlara, Çalışma Hayatında Sağlanan Haklar”, Mali Çözüm Dergisi, 138, 247-253.
• Uşan, M.F. (2024) İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku (4. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yayvak Namlı, İ. (2024a) “Radyasyonla Çalışan İşçilerin Şua (Sağlık) İzni”, Sicil İş Hukuku Dergisi, 51, 121-140.
• Yayvak Namlı, İ. (2024b) “Radyasyonla Çalışan İşçilerin Çalışma Süreleri ve Fazla Çalışma”, TBB Dergisi, 174, 445-469.
• Yeyin, N., Akyel, R., Abuqbeitah, M., Çavdar, İ., Sönmezoğlu, K. ve Demir, M. (2017) “Radyonüklid Tedavilerde Doz Hızı Ölçümleri ve Hasta Taburcu Edilme Zamanının Değerlendirilmesi”, İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 1(80), 1-6.
• Zeyrek, C.T. (2013) “İyonize Radyasyon Uygulamaları İçin Güvenlik ve Korunmaya Yönelik Genel Kavramlar”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(17), 1-9.
• https://ankara.baskenthastaneleri.com
• https://nuken.tenmak.gov.tr
• https://www.afad.gov.tr
• https://www.kazanci.com.tr
• https://www.lexpera.com.tr
• https://www.ndk.org.tr
• https://www.resmigazete.gov.tr
• https://www.sozluk.gov.tr
• https://www.tenmak.gov.tr
• https://www.trkd.org.tr
• https://www.who.int