The Impact of Occupational Health and Safety Awareness on Employee Motivation: The Case of Ardahan

Year 2025, Volume: 4 Issue: 87, 1671 - 1702, 25.10.2025

Nihat Emre Borekci

https://doi.org/10.54752/ct.1660700

Abstract

Occupational accidents and diseases constitute a significant global issue, directly affecting employee motivation by influencing workplace safety and health protection. The higher rate of fatalities due to occupational accidents and diseases in Turkey compared to the European average underscores the need to enhance the effectiveness of occupational health and safety (OHS) practices.

This study examines the impact of occupational health and safety (OHS) awareness on employee motivation. The research was conducted with a sample of 384 participants, consisting of employees and business owners from enterprises operating in various sectors in Ardahan province, using the convenience sampling method. Confirmatory factor analysis was applied to the collected data, and the hypotheses were tested through regression analysis. The findings indicate that OHS awareness has a positive effect on both intrinsic and extrinsic motivation of employees. Among the sub-dimensions of OHS, ‘training and safety awareness’ and ‘OHS awareness level’ positively influence both intrinsic and extrinsic motivation, while the dimension of ‘not leaving it to fatalism’ affects only extrinsic motivation. The results of the study provide insights and recommendations for researchers, businesses, and policymakers regarding the importance of OHS awareness and practices aimed at its enhancement.

Keywords

Occupational Health and Safety , Occupational Health and Safety Awareness , Intrinsic Motivation , Extrinsic Motivation

Ethical Statement

I declare that all processes of the study comply with research and publication ethics, and that I fully adhere to ethical rules and scientific citation principles

Supporting Institution

Ardahan University Scientific Research Projects Coordination Office

Project Number

2023-006

İş Sağlığı ve Güvenliği Farkındalığının Çalışan Motivasyonuna Etkisi: Ardahan Örneği

Abstract

İş kazaları ve meslek hastalıkları, küresel ölçekte ciddi bir sorun teşkil etmekte olup çalışan sağlığının korunması ve iş güvenliğinin sağlanması motivasyonunu doğrudan etkileyen faktörler arasındadır. Türkiye’de iş kazaları ve meslek hastalıklarına bağlı ölüm oranlarının Avrupa ortalamasına kıyasla daha yüksek olması iş sağlığı ve güvenliği (İSG) uygulamalarının etkinliğinin artırılmasını gerektirmektedir.
Bu çalışma, İSG konusundaki farkındalığın çalışan motivasyonu üzerindeki etkisini incelemektedir. Araştırma, Ardahan ilinde farklı sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerdeki çalışanlar ve işletme sahiplerinden oluşan 384 kişilik bir örneklem üzerinde, kolayda örnekleme yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilere doğrulayıcı faktör analizi uygulanmış ve hipotezler regresyon analizi ile incelenmiştir. Bulgular, İSG farkındalığının çalışanların içsel ve dışsal motivasyonları üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu göstermektedir. İSG alt boyutlarından olan “eğitim ve güvenlik farkındalığı” ile “İSG bilinç düzeyi” içsel ve dışsal motivasyonu pozitif yönlü etkilerken “kaderciliğe bırakmama” boyutu ise sadece dışsal motivasyonu etkilemektedir. Çalışmada elde edilen bulgular araştırmacılara, işletmelere ve politika yapıcılara İSG farkındalığının önemi ve artırılmasına yönelik uygulamalar konusunda bilgi sağlayabileceği öneriler içermektedir.

Keywords

İş Sağlığı ve Güvenliği , İş Sağlığı ve Güvenliği Farkındalığı , İçsel Motivasyon , Dışsal Motivasyon

Ethical Statement

Çalışmanın tüm süreçlerinin araştırma ve yayın etiğine uygun olduğunu, etik kurallara ve bilimsel atıf ilkelerine tam uyum sağladığımı beyan ederim.

Supporting Institution

Ardahan Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Projeleri Koordinatörlüğü

Project Number

2023-006

References

• Amoako, J., Anwowie, S. ve Qainoo, S. (2022). Work Outcomes of Occupational Health and Safety: The Role of Transformational Leadership and Public Service Motivation. European Journal of Business and Management, 14(23), 70–82. https://doi.org/10.7176/EJBM/14-23-06
• Annisa, I., Lumbanraja, P. ve Absah, Y. (2023). Effect of Conflict Management Together Occupational Health and Safety on Work Productivity Through Work Motivation at PT. Karya Muda Nasional in Mandailing Natal Regency. Journal of Production, Operations Management and Economics (JPOME), 3(03), 36-43.
• Bira, S., Zanabazar, A., Purev, B., Otgonbayar, A. E. ve Gansukh, B. A. (2025). Examining the Linking Between the Occupational Health and Safety Practices, Employee Awareness and Performance. European Journal of Business and Management Research, 10(3), 162–170. https://doi.org/10.24018/ejbmr.2025.10.3.2702
• Bruhn, Å. B., Lindahl, C., Andersson, M. ve Rosén, G. (2023). Motivational Factors for Occupational Safety and Health Improvements: A Mixed-Method Study Within the Swedish Equine Sector. Safety Science, 159, 106035.
• Burke, R. J. (2016). Building a Safe and Healthy Workplace. In Occupational Health and Safety (3-46). Routledge.
• Çelikkalp, Ü., Saraçoğlu, G. V. ve Tokuç, B. (2017). Hemşirelik Öğrencilerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Bilgi Düzeylerinin Arttırılması. Namık Kemal Tıp Dergisi (International Journal of Basic and Clinical Medicine), 5(1), 36-43.
• Çeltik, Ç. (2020). Motivasyonun İş Sağlığı ve Güvenliği Üzerine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Deci, E. L., Olafsen, A. H. ve Ryan, R. M. (2017). Self-Determination Theory in Work Organizations: The State of a Science. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 4(1), 19–43. https://doi.org/10.1146/annurev-orgpsych-032516-113108
• Djanuar, T. M., Krisnandi, H. ve Digdowiseiso, K. (2024). Effect of Occupational Health Safety, Work Discipline, Motivation, and Work Environment on Employee Performance. International Journal of Social Service and Research, 4(1), 236-248.
• Doğan, B., Yalçınkaya, C. ve Balcı, M. G. (2017). Türkiye’de Mühendislik Fakültelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi. Mühendis ve Makina, 58(685), 1-15.
• Durgun, M., Serin, H. ve Şahin, Y. (2015). Palet Üretim İşçilerinin Çalışma Ortamı ve İş Kazaları. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 545-548.
• Dündar, S., Özutku, H. ve Taşpınar, F. (2007). İçsel ve Dışsal Motivasyon Araçlarının İşgörenlerin Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir İnceleme. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 105-119.
• Ergezer, S. (2019). İnşaat İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları ile Farkındalık Düzeylerine İlişkin Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). İzmir Ekonomi Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İzmir.
• Ertan, H. (2008). Örgütsel Bağlılık, İş Motivasyonu ve İş Performansı Arasındaki İlişki: Antalya’da Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir İnceleme (Doktora Tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Eryiğit, O. (2019). İş Tatmini ile Motivasyon İlişkisi: Perakende Sektöründe Bir Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Eurostat (2022). Accidents at Work Statistics. Erişim adresi: https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Accidents_at_work_statistics
• Eyitmiş, A. M. ve Kaplan, S. (2021). İş Güvenliği ile Motivasyon, İş Doyumu ve İşten Ayrılma İlişkilerinin Uluslararası Lojistik Firması Çalışanları Üzerin Etkisi. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12(1), 74-93.
• Firman, A. (2022). Implementation of Occupational Safety and Health (K3) for Increasing Employee Productivity. Jurnal Economic Resources, 5(2), 365-376.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models With Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Fuller, T. P. (Ed.). (2019). Global Occupational Safety and Health Management Handbook. CRC Press.
• Gallucci, M., ve Jentschke, S. (2021). SEMLj: jamovi SEM Analysis.[jamovi module]. In.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2018). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M. ve Sarstedt, M. (2022). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM) (3rd ed.). Thousand Oaks: Sage.
• Heryati, A. N., Nurahaju, R., Nurcholis, G. ve Nurcahyo, F. A. (2019). Effect of Safety Climate on Safety Behavior in Employees: The Mediation of Safety Motivation. Psikohumaniora: Jurnal Penelitian Psikologi, 4(2), 191–200. http://dx.doi.org/10.21580/pjpp.v4i2.3346
• ILO/WHO. (1995). Report of the Joint ILO/WHO Committee on Occupational Health (Twelfth Session, Geneva, 5–7 April 1995). Cenevre: International Labour Office.
• İlhan, M. ve Çetin, B. (2014). ‘‘LISREL ve AMOS Programları Kullanılarak Gerçekleştirilen Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) Analizlerine İlişkin Sonuçların Karşılaştırılması’’. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2): 26-42.
• Kılıç, R. ve Keklik, B. (2012). Sağlık Çalışanlarında İş Yaşam Kalitesi ve Motivasyona Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İİBF Dergisi, 14(2), 147–160.
• Kline, R. B. (2023). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. Guilford Publications.
• Kol, İ. ve Özbek, S. (2021). İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim Uygulamalarının Karşılaştırılması. OHS Academy İş Sağlığı ve Güvenliği Akademi Dergisi, 4(1), 1–14. https://doi.org/10.38213/ohsacademy.786972
• Kolat Topuz, D. (2022). Türkiye'de İnşaat Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği Algısının Araştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Konijn, A. M., Lay, A. M., Boot, C. R. L. ve Smith, P. M. (2018). The Effect of Active and Passive Occupational Health and Safety (OHS) Training on OHS Awareness and Empowerment to Participate in Injury Prevention Among Workers in Ontario and British Columbia (Canada). Safety Science, 108, 286–291. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2017.12.026
• Lingard, H. ve Rowlinson, S. (2005). Occupational Health and Safety in Construction Project Management. Spon Press.
• Mahaney, R. C. ve Lederer, A. L. (2006). The Effect of Intrinsic and Extrinsic Rewards for Developers on Information Systems Project Success. Project Management Journal, 37(4), 42–54.
• Mangi, A. A., Kanasro, H. A. ve Burdi, M. B. (2018). Motivation Tools and Organizational Success: A Critical Analysis of Motivational Theories. The Government – Research Journal of Political Science, 4, 52–62.
• Moradhaseli, S., Mirakzadeh, A. A., Rostami, F. ve Ataei, P. (2018). Assessment of the Farmers’ Awareness About Occupational Safety and Health and Factors Affecting It: A Case Study in Mahidasht, Kermanshah Province. Health Education and Health Promotion, 6(1), 23–29.
• Nguyen, N. T. ve Vu, V. H (2023). How Does Adopting Occupational Health and Safety Management Practices Affect Outcomes for Employees? The Case of Vietnamese SMEs. International Review of Economics & Finance, 83, 629-640.
• Nkrumah, E. N. K., Liu, S., Doe Fiergbor, D. ve Akoto, L. S. (2021). Improving the Safety-Performance Nexus: A Study on the Moderating and Mediating Influence of Work Motivation in the Causal Link Between Occupational Health and Safety Management (OHSM) Practices and Work Performance in the Oil and Gas Sector. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(10), 5064. https://doi.org/10.3390/ijerph18105064
• Pehlivan, İ. (2016). İnşaat Sektöründe Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Bilincinin İstatistiksel Olarak İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Gedik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Qasim, M., Bashir, A., Shan, A., Anees, M. M. ve Ghani, M. U. (2014). Concept of Occupational Health and Safety and Evaluation of Awareness Level Among Employees. World Applied Sciences Journal, 32(5), 904–909. https://doi.org/10.5829/idosi.wasj.2014.32.05.81132
• Rahaman, M. ve Arefin, M. S. (2022). Linking Safety Climate and Safety Citizenship Behaviour in the Bangladeshi Garment Industry: Role of Employees’ Prosocial Motivation. South Asian Journal of Human Resource Management, 9(2), 350–372. https://doi.org/10.1177/23220937221125551
• Ramlall, S. (2004). A Review of Employee Motivation Theories and Their Implications for Employee Retention Within Organizations. Journal of American Academy of Business, 5(1/2), 52–63.
• Rusu, G., & Avasilcai, S. (2014). Linking Human Resources Motivation to Organizational Climate. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 124, 51–58. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.02.459
• Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2000). Self-Determination Theory and the Facilitation of Intrinsic Motivation, Social Development, and Well-Being. American Psychologist, 55(1), 68–78. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.1.68
• Schwatka, N. V., Sinclair, R. R., Fan, W., Dally, M., Shore, E., Brown, C. E., Tenney, L., & Newman, L. S. (2020). How Does Organizational Climate Motivate Employee Safe and Healthy Behavior in Small Business? A Self-Determination Theory Perspective. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 62(5), 350–358. https://doi.org/10.1097/JOM.0000000000001839
• Sosyal Güvenlik Kurumu (2023). SGK İstatistik Yıllığı, 2023. Erişim adresi: https://www.sgk.gov.tr/Download/DownloadFile?f=145c9e77-c96e-4837-a51b-a8d7178f79d4.zip&d=b449b3c3-1c9f-4c33-bc21-d317d29e97a4
• Sukiennik, M., Bąk, P. ve Kapusta, M. (2019). The Impact of the Management System on Developing Occupational Safety Awareness Among Employees. Inżynieria Mineralna – Journal of the Polish Mineral Engineering Society, 1(43), 245–254. https://doi.org/10.29227/IM-2019-01-44
• Sunarjo, D. K. ve Amin, M. (2024). Construction Project Performance Based on Occupational Safety, Occupational Health and Work Motivation. Asian Journal of Engineering, Social and Health, 3(10), 2297–2306.
• SurveyMonkey. (2024). Örneklem büyüklüğü hesaplayıcı. Erişim adresi: https://tr.surveymonkey.com/mp/sample-size-calculator/
• Şahin, F. (2004). Çalışan Motivasyonu: Kuramsal ve Uygulamalı Yaklaşımlar. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 33(2), 523–540.
• The Jamovi Project. (2023). Jamovi (Version 2.4) [Computer Software]. Retrieved from https://www.jamovi.org. Tozkoparan, G. ve Taşoğlu, J. (2011). İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları ile İlgili İşgörenlerin Tutumlarını Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 181-209.
• Türkiye İş Kurumu. (2023). İşgücü Piyasası Araştırması Ardahan İli 2023 Yılı Sonuç Raporu. Ardahan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü. Erişim adresi: https://media.iskur.gov.tr/88086/ardahan.pdf
• Uluslararası Çalışma Örgütü. (2023). İş sağlığı ve Güvenliği. Erişim adresi: https://www.ilo.org/tr/resource/news/yakla%C5%9F%C4%B1k-3-milyon-ki%C5%9Fi-i%C5%9F-kazalar%C4%B1-ve-meslek-hastal%C4%B1klar%C4%B1-nedeniyle
• Uslu, E. (2019). Doğrudan Pazarlama Çalışanlarında Duygusal Zeka, Performans Algısı, Motivasyon İlişkisi: Ankara İli Çağrı Merkezi Çalışanları Örneği (Doktora Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Vredenburgh, A. G. (2002). Organizational Safety: Which Management Practices Are Most Effective in Reducing Employee Injury Rates? Journal of Safety Research, 33(2), 259-276.
• Wertz, K. R. ve Bryant, J. J. (2000). Managing Workers’ Compensation: A Guide to Injury Reduction and Effective Claim Management. CRC Press.
• Yusein, R. (2013). Örgütsel Bağlılık ile Motivasyon Arasındaki İlişki: Bir Şirket Uygulaması (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Zanko, M. ve Dawson, P. (2012). Occupational Health and Safety Management in Organizations: A Review. International Journal of Management Reviews, 14(3), 328–344.